|
Bu müzeyi kimse
gezmiyor
Selçuklu Sultanı Gıyaseddin Keyhüsrev
tarafından 1241 yılında Konya'da yaptırılan Sırçalı Medrese, 1960 yılında Mezar
Anıtları Müzesi'ne dönüştürüldü. Konya ve diğer illerdeki Selçuklu, Beylikler ve
Osmanlılar'a ait mezar taşları, sergilenmek üzere bu müzeye getirildi.
300'den fazla mezar taşının
sergilendiği müze, kuruluşundan bu yana hiçbir dönemde rağbet görmedi.
Yetkililer, ilgi çekmek için üç yıl önce müzeye girişi ücretsiz hale getirdi.
Mezar Anıtları Müzesi, buna rağmen ilgi görmedi. Müze, yaz aylarında tarihe
meraklı turistler, diğer günlerde de ancak okulların organize ettiği programlar
çerçevesinde öğrenciler tarafından ziyaret ediliyor. Müzeyi son beş yılda 2 bin
kişinin gezdiği tahmin ediliyor.
Motif ayırıcı özellik
Mezar Anıtları Müzesi'ndeki yeralan mezar taşları, şekil, motif ve üzerinde
bulunan yazılara göre ayırt edilip değerlendiriliyor. Erkeklerin mezar
taşlarının üzerlerinde yeralan başlıklar, şekil ve büyüklüklerine göre o kişinin
yaptığı meslek ve unvanı ifade ediyor. Kadın mezar taşlarının üzerinde ise
büyük-küçük taçlar bulunuyor. Bu taçların şekilleri de eşlerinin konumlarını
veya kendi konumlarını belirtiyor. Müzede, Osmanlı döneminin Konya Valisi
Süleyman Paşa'nın mezartaşı da sergileniyor.
Tarihçiler tepkili
Estetik gelişmemişBilkent Üniversitesi tarihçilerinden İlber Otaylı, Mezar
Anıtları Müzesi'ne olan ilgisizliğin temelinde Türk halkının, estetikten
anlamamasının yattığını savundu. 'Konya gibi bir yerde bile insanlar sahip
oldukları değerlere böylesine ilgisiz kalıyorsa, diğer insanlara ne denebilir
ki?' diyen İlber Otaylı, bu konudaki görüşlerini şöyle anlatıyor:'Türkiye'de
bırakın müzeleri ziyaret etmeyi, elimizdeki kıymetli eserleri dahi korumasını
bilmiyoruz. Adamlar tarihi mezar taşlarını atıp kendi aile mezarlıklarını
oluşturuyor bu memlekette. Estetik gelişmemiş insanlarda. Maziye sahiplenmek
bakımından kültürlü bir millet değiliz. Aynı durum dünyanın en büyük arkeoloji
müzelerinden biri olan İstanbul Arkeoloji müzesi için de geçerli. İstanbullu'nun
kendisi neye sahip, nasıl değerlere sahip bilmiyor ki. Çünkü okutulmuyor,
gezilmiyor, merak edilmiyor.'
Kültür eksikliğiSanat Tarihçisi Semavi
Eyice, mezar taşlarının daha çok sanat tarihçilerinin ilgisini çektiğini
söylüyor. Taşların üzerindeki kitabelerin insanlar tarafından okunamadığı için
ilginin az olduğunu savunan Semavi Eyice, şunları dile getiriyor: 'Türkiye'de
zaten genel olarak müzeler insanlara cazip gelmiyor. Türk insanı daha çok göz
alıcı renklilikteki eserlere meraklı. Osmanlı taşlarında özellikle güzel sözler,
espirili anlatımlar var. Ama insanlar okuyamadıkları için merak etmiyor. Bu
durumun kültür noksanlığından kaynaklandığını da söyleyebilirm. Çoğu laf olsun
diye geziyor. Gözlerine çarpan birşey olursa o esere bakıyor. Bizim ülkemizde
zaten tarihi esere ilgi ve saygı yok. Halk, müzeleri lüzumsuz şeylerin
depolandığı bir yer olarak görüyor.'
Halk duyarsızMarmara Üniversitesi Fen
Edebiyat Fakültesi Öğretim Üyesi Sanat Tarihçi Selçuk Mülayim, Türkiye'de
insanların mezar taşlarını çok sık gördüğü için müzelere ilgi göstermediğini
savunuyor. Mülayim, 'İnsanlar bu ülkede kafasını nereye çevirse mezar taşlarıyla
karşılaşıyor. Aslında müzelere ilgisizlik biraz taşların soğukluğundan da
kaynaklanıyor. İnsanlar çoluğunu çoğunu alıp ürkütücü olduğu için bu tür
müzelere gitmek istemiyor. Ama bence müzelere ilgisizliğin en temel nedeni,
tarihi çevrelere olan duyarsızlık. Modern sanat müzesine bile insanların ilgisi
yok' diye konuştu.
Akşam - Murat Dönmez |
