|
Bir binanın anatomisi
 Beyoğlu'nu
özgün bir semt yapan, hat üzerinde dizili binalar. Caddenin başından sonuna
doğru yürüdüğünüzde o apartmanlara biraz daha alıcı gözüyle bakın. Üzerlerindeki
kabartmalar, motifler ve kimi zaman heykelleri gördüğünüzde bir kez daha hayran
kalacaksınız. İşte Mısır Apartmanı da böyle bir eser. Galatasaray
Üniversitesi'nden Tünel'e yürüdüğünüzde solunuzda kalan 303/305 kapı numaralı
apartman, belki de Beyoğlu'nda bulunan en heybetli bina.
Burası 1900'lerin başında Mısırlı Abbas
Halim Paşa tarafından kışlık ev olarak Ermeni mimar Hovsep Aznavuryan'a
yaptırılmış. Art Nouveau stilindeki bina, Birinci Ulusal Mimarlık döneminin
izlerini taşıyor. Altı kata göre tasarlanmış ama bugün terasında dışarıdan
görünmeyen iki katı daha var.
Mısır Apartmanı tarih içinde ünlü
isimlerin de konutu olmuş. Mısır Hıdivi Abbas Halim Paşa'nın kızı Prenses Emine
Abbas Halim ve yeğeni Said Halim Paşa'nın oğlu Pres Halim, Mehmet Akif Ersoy'u
Mısır'dan 1936'da İstanbul'a döndükten sonra dairelerin birine yerleştirirler.
Ersoy, ölümüne kadar burada yaşar. Halim Paşa'nın vefatından sonra varisleri
tarafından apartmana dönüştürülüp, iş yerlerine kiralanan apartman, uzun yıllar
ünlü mefruşat mağazası Lazzaro Franco'ya da ev sahipliği yapmış. 1940'larda
Halim Paşa'nın kızları tarafından apartman Hayri İpar'a satılıyor. Ama
apartmanla asıl ilgilenen Hayri Bey'in oğlu Ali İpar. Türk Sineması'nda
Hollywood'la tanışan ilk isimlerden biri olan Ali İpar, Yeşilçam'ın ilk renkli
filmi Salgın'ı çekti. Şu anda Rio'da yaşayan İpar, 27 Mayıs 1960'tan sonra
Yassıada'ya gönderilenler arasında. Adnan Menderes, Fatin Rüştü Zorlu, Hasan
Polatkan, Medeni Berk ve Hayreddin Erkmen'le İpar Transport şirketinin sahibi
Ali İpar, döviz yasasını ihlal etmekten yargılanarak mahkum olmuştu. Bu nedenle
Türkiye'ye küsüp, uzun süre yaşadığı Mısır Apartmanı'nı gelişigüzel satarak
ülkeyi terk ediyor. Bu yıllardan 1950'lerin sonuna kadar apartmanda iki dişçi
muayenehanesi bir de terzi yer alıyordu. Apartmanın en üst katında Onnik
Kumruyan'ın alt katta ise Eski Galatasaray Kulübü Başkanı Faruk Süren'in babası
Arşak Sürenyan'ın dişçi muayenehanesi bulunuyordu. Kumruyan, önceleri
Sürenyan'la beraber çalışıyordu. Daha sonra da üst kata taşındı. Öğlen
yemeklerini Çiçek Pasajı'ndaki Seviç Birahanesi'nde yiyen Kumruyan, akşam
muayenehanesinden çıktıkıp Markiz'de kahvesini içermiş. Apartmanın bir diğer
ismi ise Selçuk Kaskan'dı. Kaskan, tüccar terziydi. Yani hem kumaş satıyor hem
de terzilik yapıyordu. Aynı zamanda da İstanbul Radyosu'na skeç yazıyordu. O
yıllarda binanın temizliğine de önem veriliyordu. Günde üç kez mermer zemin
arapsabunlu sularla yıkanıyormuş. Hatta iki de yardımcısı olan apartman kapıcısı
bu konuda öyle titizmiş ki, yerde gördüğü en ufak pislik yardımcılarını
dövmesine neden oluyormuş. Apartman, 1970'lerde uzunca bir dönem banka ve
sendikaların konuşlandığı bir yer haline geldi.
Restorasyon yapılmalı
Beyoğlu'ndaki bu binalar aslında birer konak. Beş altı katlı binalar büyük
ailelerin konutu olarak kullanıyormuş. Bu binaların en alt veya en üst katları
iş yeri olarak kullanılıyormuş. Mesela Abdülhamit'in terzisi Botter Han'da hem
ikamet ediyor hem de atölyesi bulunuyormuş. Daha sonra gayrimüslim halkın
göçünden sonra pek çok bina boş kaldı. Bunların günümüzde onarılmaları zorlukla
yapılıyor. Bu binalar ikici değerde tarihi eser. Böyle olduğu için içerde
yenilenme yapılırken dış cephede binanın karakteristik özellikleri yok edilmeden
yenilebiliyor. Mısır Apartmanı da bu şekilde. Devrin silme, kemer ve
kabartmaların toplandığı bir bina. Eklektik düzen var yani farklı ve özgün
motiflerin bir araya getirildiği bir mimari. Ayrıca Beyoğlu'nda 1878'de çıkan
büyük yangından sonra pek çok bina hasar gördü. Günümüzdeki çoğu bina
1870'lerden sonra yapıldı. Bu apartmanların gelecekte de var olabilmesi için
tadilatların yapılması gerekiyor. Ama mesela işlerinde varsa kalem işleri ya da
kabartma gibi özellikler bunlar korunmalı. Ayrıca böyle tarihi binaların
hikayeleri de önlerine konulan tabelalarla insanlar bilgilendirilmeli Atlas
Pasajı'nda olduğu gibi.
Şimdiki hali: Galeriden restorana
Mısır Apartmanı son aylarda gözde. Apartmanın yeni sahiplerinin yerleşmesiyle
birlikte daireler restore ediliyor. Bina şimdi Koray İnşaat'ın da sahibi olan
Murat Koray'a ait. Binanın İstiklal Caddesi'ne bakan yüzünde uzun yıllardır Rio
Bravo isimli adlı Meksika restoranı ve iki giyim mağazası bulunuyor. Binanın
hemen sağından kıvrıldığınızda karşınıza Vox Music Club çıkıyor. Yeni açılan bu
mekan, Beyoğlu gece hayatının gözdelerinden. Vox'tan çıkıp apartmanın tam
arkasına döndüğünüzde yine bu dönemin yeni ve gözde mekanlarından Indigo yer
alıyor.
Apartmanın birinci katında Marmara
Üniversitesi'nin bir lokali bulunuyor. Özel davet ve toplantılara ev sahipliği
yapan mekan, apartmanın en eski sakinlerinden apartmanın üçüncü katında,
Hüsamettin Cindoruk'un ofisi yer alıyor. Mimar Emir Uras ve Durmuş Dilekçi'nin
dekore ettiği apartmanın ikinci katındaki daire ise konut olarak kullanılıyor.
New York tarzı loft haline getirdikleri dairenin sahibi tekstilci İlkut Uras,
bir süredir Beyoğlu civarında eski bir bina aradığını Mısır Apartmanı da
tesadüfen karşısına çıktığını anlatıyor. Uras'ın bugün yaşadığı kat Mehmet Akif
Ersoy'un yaşadığı daire. Ayrıca Ziraat Bankası'nın Krediler Şubesi olarak da
kullanılmış. House Cafe'nin sahibi Ramazan Üren ise apartmana bir buçuk yıl önce
taşınmış ve konut olarak kullanıyor.
Dördüncü katta sanat galerisi
Galerist'le karşılaşıyorsunuz. Daha önce Teşvikiye'deki galeri, birkaç ay önce
buraya taşınmış. Galerinin sahibi Murat Pilevneli, 'Apartmanın kendine has hacmi
var. Ayrıca İstanbul 360 ise buranın son dönemlerde trendy olmasına neden oldu'
diyor. Beşinci katta ise Oakley adlı spor gözlük markasının Türkiye
Distribütörlüğü var. Amerika'daki mağazalarındaki konseptini, bu mekana da
yansıtmış. Burada markanın tekstil ürünleri de yer alıyor. Terasta açılan
İstanbul 360 adlı restoran ise Mısır Apartmanı ismini son aylarda ağzımıza
alıştıran apartmanın yeni maliki. Burası ziyaretçilerine bütün şehri 360
derecelik açıdan görme fırsatı veriyor. Mekanın mimarı aynı zamanda
ortaklarından olan Babylon ve Changa gibi mekanları da tasarlayan Emir Uras,
burayı neredeyse tamamen camla kaplamış. Bu camlar özel bir sistemle perde gibi
açılabiliyor. Böylece hem yazlık hem de kışlık hale geliyor. İstanbul 360'ın
resmi açılışı henüz yapılmasa da insanların ilgisini çekmiş durumda.
Mısır Apartmanı, bu dönem bu isimleri
ağırlıyor. Bakalım gelecek yıllarda kimlerin mekanı olacak...
Akşam - Dalida Özatay |
