|
Mortgage’de hukuki
altyapı iyi kurulmazsa kriz çıkar
FİBA Holding Yönetim Kurulu Başkan
Yardımcısı Ömer Aras,’Mortgage Türk bankacılığının önündeki en büyük fırsat.
Ancak bunu yanlış yapılandırdığınızda
krizlere neden olabiliyor. Birçok ülkede krizler gayrimenkul finansmanının
yanlış yapılmasından çıktı’ dedi.
FİBA Holding Yönetim Kurulu Başkan
Yardımcısı Ömer Aras, bu yıl sonuna doğru devreye sokulması planlanan ipoteğe
dayalı uzun vadeli konut finansmanı (Mortgage) sisteminin hukuki alt yapısının
çok iyi kurulması gerektiğine dikkat çekti. Aras, ‘Mortgage Türk bankacılığının
önündeki en büyük fırsat. Ancak bunu yanlış yapılandırdığınızda krizlere neden
olabiliyor. Birçok ülkede krizler gayrimenkul finansmanının yanlış yapılmasından
çıktı’ uyarısında bulundu.
Kredi Kartları Kanun Taslağı’nı da
değerlendiren Aras, ‘Devletin hiçbir şekilde serbest ekonomide faize müdahalesi
doğru değil’ yorumunu yaptı. Finans ve perakende sektöründe yoğunlaşan Fiba
Grubu’nun şu an için organik büyümeye odaklandığını söyleyen Aras, ancak
önümüzdeki dönemde gruba katma değer yaratacak yeni yatırım alanları çıkması
halinde bunları değerlendireceklerini belirtti. Ömer Aras ile kredi kartından
Mortgage sistemine, yabancı ortaklıklardan Fiba’nın yeni yatırım planlarına
uzanan bir sohbet yaptık.
Bankacılık sektörü için 2005 nasıl bir
yıl olacak?
- Özelleştirilmesi kaydıyla kamu bankalarının da zaman içinde özel bir statüye
kavuşması ve özelleştirilmesi, piyasa ekonomisinin daha da iyi bir şekilde
çalışmasını sağlayacak diye düşünüyorum. Tabii, belirli zorluklar da var. Kár
etmek zorlaşıyor, marjlar daralıyor. Kredi verdiğinizde sermayeniz olması
gerekiyor. Dolayısıyla bankaların kredi portföylerini büyütebilmeleri için
sermaye yapılarını güçlendirmeleri gerekiyor.
Şu anda bankacılık sistemindeki en
büyük eksiklik nedir?
- Gayrimenkul piyasasının finanse edildiği bir bankacılık düzeni henüz
Türkiye’de yok. En büyük eksiklik bu. Mortgage sistemi denilen (ipoteğe dayalı
uzun vadeli kredi) yapıda, bankaların elinde uzun vadeli 15-20 yıllık kaynak
olmalı. Bankaların dışında kurulan bir yapı içinde, bankaların bilançolarındaki
uzun vadeli kredilerin menkul kıymetleştirilip, piyasaya satma mekanizmasının
oluşturulması gerekiyor. Mortgage’in hukuki altyapısı çok iyi kurulmalı.
Sistemde hukuki altyapı, mülkiyetin devri çok önemli. Kısa vadeli kaynaklarla
uzun vadeli kredi veremezsiniz. Mortgage, Türkiye için yeni, ama bankacılığın
önündeki en büyük fırsat. Ancak bunu yanlış yapılandırdığınızda krizlere neden
olabiliyor. Birçok ülkede krizler gayrimenkul finansmanının yanlış yapılmasından
çıkmıştır.
Peki Türk ekonomisindeki kırılganlık
sürüyor mu?
- Kırılganlık tamamen bitmiştir diyebilmemiz için yapısal reformların yapılması
şart. Bunların en başında sosyal güvenlik reformu, kayıt dışıyla mücadele,
vergilerin toplanmasında etkinlik, Bankacılık Yasası’nın çıkmasıyla
bankacılıktaki gelişmelerin tamamlanması ve tabii özelleştirme konuları geliyor.
Ancak yapısal reformlar sonuçlandırılabildiği takdirde istatistiklerde kalıcı
büyüme sağlanabilir.
Hazırlanan Kredi Kartları Kanun
Taslağı’nı nasıl buluyorsunuz?
- Kayıt dışı ekonomiyle mücadele eden bir ülkede kredi kartları son derece
önemli bir enstrüman. Bilinçli kullanımı gerekiyor, ama devletin hiçbir şekilde
serbest ekonomide faize müdahalesinin doğru olmadığını düşünüyorum. Fazla
rekabetten, aşırı kullanımlardan dolayı bir takım sorunlar yaşanıyor, ama
sektörün bunu kendi içinde halletmesi gerekiyor. Faiz oranlarının piyasa
şartlarında oluşması gerekiyor. Düşen faiz ortamında eminim olması gereken
seviyeye inecekir.
Limitlerin sınırlandırılmasını nasıl
karşılıyorsunuz?
- Kredi kartı, bütün ekonomiyi kayıt içine alan, bireylere güvenli para taşımayı
ve harcamayı sağlayan bir enstrüman olarak desteklenmesi gereken bir enstrüman.
Limitlere de bankaların kredi süreci içinde kendilerinin karar vermesi gerekir.
Kimin ne kadar geliri var, varlığı ne kadar bilemezsiniz. Bütün bunları regüle
etmeye çalışmak, bankaların kredi sürecine müdahale etmektir. Buna gerek yok.
Sorunlu kredisi artan banka tedbirini alır. Devletin görevi, sorunlu kredileri
izlemek ve kontrol altına almak olmalı.
Herkesle konuşmayız ama fırsatlara
açığız
Yabancı bankalarla yeni görüşmeleriniz var mı?
- Şu an için kapılarımızı kapattık, bankada organik büyümeye odaklandık.
Önümüzdeki dönemde de buna devam edeceğiz. Tabi önümüzdeki dönem derken birkaç
yıl için böyle bir yabancı ortaklık planımız yok.
Finans ve perakende dışında yeni
yatırım alanları olabilir mi?
- Bankacılıkta yüzde 20’nin üzerinde kár sağlıyoruz. Bunun üzerinde özkaynak
getirisi sağlayacak yeni yatırım alanlarını da değerlendirebiliriz. Biz herkesle
konuşmak istemiyoruz. Önümüzdeki dönemde kendi organik imkanlarımızla büyümek
istiyoruz, ama bize katma değer yaratacak kurumlara da açığız.
Yabancı bankaların sektördeki payı
büyüyor mu?
- Yabancı bankaların Türkiye’ye olan iştahları arttı. Bu bence sağlıklı bir
gelişme. 2005’te yabancı bankaların piyasa paylarının büyüyeceği gözüküyor.
Bugün için Türkiye’de yabancı bankaların piyasadaki yeri hakikatten çok küçük,
yüzde 5’lerde. Bunun önümüzdeki dönemde yüzde 10-15’e çıkması beklenebilir.
Özellikle bireysel bankacılık alanında yabancı bankaların iştahının arttığını
görüyoruz.
Ömer Aras
Fiba Holding Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Dr. Ömer Aras, İktisadi ve Ticari
İlimler Akademisi mezunu. Syracuse Üniversitesi, Syracuse New York’ta İş İdaresi
Lisans üstü master ve iş idaresi doktorası yaptı. Üç yıl Ohio State Üniversitesi
işletme bölümünde asistan profesör olarak öğretim üyeliği ve çeşitli kuruluşlara
danışmanlık hizmeti verdi. 1984’de Türkiye’ye döndü, 1984-1987 arasında
Citibank’ta Kredi Pazarlama Müdürü ve Kredi Komitesi Üyesi, 1987’de Yapı Kredi
Bankası Menkul Kıymetler Merkezi Bölüm Başkanı olarak çalıştı. 1987 sonunda
kuruluş döneminde Finansbank’a katıldı. İki yıl krediler, dış işlemler ve fon
yönetiminden sorumlu genel müdür yardımcılığı, 6 yıl genel müdürlük yaptı. Fiba
Holding Yönetim Kurulu Başkan Yardımcılığı’nın yanısıra Fiba Holding’in tüm
yurtdışı ve yurtiçi grup şirketlerinde yönetim kurulu üyesi olarak görev
yapıyor.
Hürriyet - Nurten Erk |
