Kuşaklar Arası Farklılıklar
Yapı Buluşmaları toplantılarının ilki 17 Mart 2005
Perşembe günü 19:00 – 20:30 saatleri arasında Yapı-Endüstri Merkezi’nde
gerçekleşti. Doğan Tekeli, Mehmet Konuralp, Mehmet Kütükçüoğlu ve Durmuş
Dilekçi’nin katıldığı konuşmanın teması “Kuşaklar Boyu Mimarlık” oldu.
İlk konuşmayı kuşak-yaş sırasına göre kendisi alan
moderatör Doğan Tekeli, konuşmasında daha çok “tasarımın uygulanabilirliği”
sorunu üzerinde duracağını söyleyerek söze başladı. Cumhuriyetin ilk 50 yılı ve
ikinci yarısı arasındaki farklılıklar üzerinden konuşmasını kurgulayan Tekeli,
ilk yarı ve ikinci yarı arasındaki en önemli farklılığın kamu iradesinin
zayıflaması olduğunu vurguladı. Cumhuriyetin ilk dönemlerinde “radikal
modernite” yaklaşımları ile kamunun cok daha güçlü olduğunu ancak “popülist
modernite”nin ağır basmaya başladığı dönemlerde kamu iradesinin göç, kentleşme
ve mimarlık alanında nasıl zayıfladığını anlattı. İmar planlarının Cumhuriyet’in
bu “iki kuşağı” arasında ne derecede uygulanamaz hale geldiğini ve kamu
otorirtesi ile yapımcılar arasında çatışma çıktığından da bahseden Tekeli,
1960’lara göre mimarlığın şu anda çok daha zor durumda olduğunu belirtti ve
ekledi: “Artık tasarımı yapan kişi ile uygulayan kişi ve bilgi birikimi arasında
çok fazla fark var.”
İkinci sırada konuşmayı alan Mehmet Konuralp,
öğrenilenler ve öğretilenler arasındaki dramatik farklılıklar üzerinde durdu.
Konuralp 1960'ların sonuna kadar Ankara odaklı mimarlık mesleğinin 1970’lerde
çok ciddi bir değişime uğradığını tekrar ettikten sonra yeni malzeme kullanımı
ile ilgili yaşanan sıkıntıları yine kendi deneyimlerinden örnekler vererek
anlattı. Mehmet Konuralp, kuşaklar arasındaki farklılıklardan tartışılması
gerekenlerden birinin “doğru malzeme, doğru uygulamanın artık olduğu fakat doğru
mimarlık olup olmadığı” sorusu olduğu üzerinde durdu ve öğrenilenlerle ve
inanılanlarla gerçek hayatta yaşananlar arasında çok fazla fark olduğunu da
ekledi.
|
|
Üçüncü konuşmacı Mehmet Kütükçüoğlu, kendi
deneyimlerinden örnekler vererek konuşmasına başladı. Profesyonel hayatında ilk
binalarını yurtdışında yaptığını ve bu binaların “nasıl çizildiyse o şekilde
uygulandığını” belirten Kütükçüoğlu, Türkiye’deki meslek yaşantısında bunun tam
tersi durumlarla karşılaştığını ve çizimle yapılan uygulama arasında çok ciddi
farklılıklar olduğunu ve bunun büyük bir problem olduğunu belirtti. Genç
mimarlara hata yapma ve deneme şansının verilmesi gerektiğini vurgulayan
Kütükçüoğlu, kuşaklar arasındaki farklılıkların bir problem olup olmadığından
emin olmadığını şartların, teknolojinin ve malzemelerin değişmiş olduğunu ama
mimarlığın genel çerçevesinin kuşaklarla değişmeyeceğine inandığını belirtti.
Dördüncü konuşmacı Durmuş Dilekçi mimarlığın
özellikle düşünsel yanını vurguladı. Düşünme ve inşa eylemini birleştirmeyi
başardığımızda mimarlıktaki ve nihai ürünlerdeki ifade probleminin çözüleceğini
belirten Dilekçi, bütün yapıların deneysel bir süreç olduğunu ve bizleri
beslediğinden bahsetti. James’in şimdiki politik ve sosyal hayatın dışında
politik bir ifade bulunmazsa mimarlıkta da yenilik yaşanmayacağı ifadesi üzerinde
de durdu.
Konuşmanın en önemli yeri Konuralp’in mimarlık
eğitimine yaptığı eleştiriler oldu. Zaman zaman söylemekte çekindiğimiz bazı
şeyleri konuşmasında açıkça belirten Konuralp, mimarlık eğitimindeki ve hatta
mimarlık mesleğindeki elitleşme kaygısı üzerinde durdu. 1970’lerden sonra
başlayan ve gitgide artan Türkiye’ye üst sınıf kültürünün ithal edilmesi ve
mimarlığın bununla kendini özdeşleştirme çabasını sorgulayan Konuralp,
mimarlığın kendine böyle bir rol biçmesi yüzünden gerçek anlamı dışına
çıktığını, sosyal problemlere çözüm getirmesi gereken bu mesleğin bu “olmayan,
ithal üst sınıf “ yüzünden gerçek dışı ihtiyaçlara çözüm aramaya başladığını
belirtti.
Katılımcıların birbirine yönelttiği sorularla devam
eden konuşma daha sonra aralarında Doğan Hasol, Doğan Kuban, Cem İlhan gibi
isimlerin de olduğu dinleyicilerin soruları ile devam etti.
“Yapı Buluşmaları”nın ikincisi “Türkiye’de Mimarlık
Yazını” teması ile 14 Nisan 2005 Perşembe günü 19:00- 20:30 saatleri arasında
düzenlenecek. Moderatörlüğünü Uğur Tanyeli’nin yapacağı Bülent Tanju, Abdi Güzer
ve Belkıs Uluoğlu’nun konuşmacı olarak katılacağı toplantı hakkında bilgi almak
için
tıklayın.
Arkitera - Gülin Şenol |