Arkitera Platform
Trabzon’daydı...
Sezgin Atasoy, Ayhan Usta, Saliha Aydemir, İhsan
Bilgin, Aykut Köksal
Diyarbakır, Antalya, Ankara, Bursa ve
Eskişehir’den sonra altıncısı da Kale Grubu sponsorluğunda Trabzon’da düzenlenen
Arkitera Platform toplantısı yine “Mimarlık Kentleşmenin Neresinde” sorusuyla
“mimarlık”a odaklandı ve mimarlık öğrencilerinin katılımıyla yoğun ilgi gördü.
Türkiye’deki
kentlerin kabuk değiştirmesinin fiziksel sonuçlarının tartışıldığı,
yürütücülüğünü İhsan Bilgin’in yaptığı toplantıya konuşmacı olarak Trabzon’da
mimarlık mesleğini sürdüren Sezgin Atasoy, KTÜ Mimarlık Fakültesi’nde akademik
çalışmalarına devam eden Saliha Aydemir ve Ayhan Usta ile 1. İstanbul Mimarlık
Festivali küratörü Aykut Köksal katıldı. Her platform toplantısı öncesinde
olduğu gibi Trabzon’daki toplantı öncesi de tüm mimarlar Trabzon için düzenlenen
kent gezisine katıldı. Yerleşimin kıyıya paralel geliştiği Trabzon’da dikkat
çeken en belirgin özellik, kıyı şeridinin etkin bir şekilde kullanılamamasıydı.
Rahatsız eden nokta ise denizle kenti/kentliyi ayırmak istercesine yapılan
yollar ve diğer düzenlemelerdi. Bu düzenlemelerle dağ ve deniz arasına sıkışan
Trabzon belki de içten içe çırpınırken tüm mimarlar bu gelişimi tartıştı.
Öğrencilerden oluşan genç kuşak mimarların da tepkilerini büyük bir heyecan ve
üzüntüyle dile getirmeleri belkide ileride Trabzon’un geleceğini belirleyecek
bir grubun dinamikliğini ve saçtığı enerjiyi gösteriyordu. Toplantıda ilk sözü
alan Saliha Aydemir, Trabzon’un tarihi gelişimi, nüfus gelişim süreci ve
planlaması konularına değindi. Hızlı büyümeyen bir kent olmasına rağmen göç alıp
vermesiyle dinamikliğinin plansızlığından yakınan Aydemir, planlarla oluşacak
olan Trabzon’dan görüntüler ile günümüz Trabzon’undan görüntüler arasında bir
karşılaştırma sundu. Toplantı boyunca her konunun kesiştiği bir olgu vardı
Trabzon için; Tanjant Yolu. Kenti/kentliyi denize kavuşturmak için Devlet Sahil
Yolu’ndaki trafiğin yönlendirildiği bir ulaşım planının parçası olan Tanjant
Yolu. 1970 yılında yapılması planlanan ancak yapımının halen devam etmesiyle bir
efsane haline gelen bu transit yol Trabzon’un gelişim sürecini açıklayan bir
varlıktı Trabzon ve halkı için.
Tanjant Yolu Topoğrafyanın Trabzon kent
mimarlığını etkilediğini vurgulayan Aykut Köksal, toplantı öncesi düzenlenen
gezi esnasında 2 kere “mimarlık” a değdiğini, bunların Bruno Taut’un tasarımını
yaptığı Trabzon Lisesi ve KTÜ Mimarlık Fakültesi’nin mimari olan Nihat Güner’in
yapısı olduğunu söylerken buna karşıt olarak Trabzon kentinde “mimarlık”a
değememenin şaşkınlığını dile getirdi.
Bruno Taut'un Tasarladığı Trabzon Lisesi |
Bruno Taut'un Tasarladığı Trabzon Lisesi |
Bir kent efsanesi olan Tanjant Yolu’nun kentle birleşmiş ve kentin mimarisini
belirleyen bir olgu olmasını, kentin dışında olması gerekirken kentteki
omurgalara karşı çıkmasını, “Trabzon’un bir yollar efsanesi mi olacak?”
sorusuyla eleştirdi. Modernleşme ve koruma, kentsel tasarım ve mimar ilişkisi
kavramlarına da değinen Köksal, Trabzon’un denize değemediği bir kent olmasından
dolayı şaşkınlığını ifade etti. Trabzon için “Mimarlık Kentleşmenin Neresinde”
sorusunu sorarken iki önemli olguya dikkat çeken Ayhan Usta, bunların öncelikle
“Karadeniz Sahil Yolu”, sonra da “kente yeni gelişme alanları yaratmak” olduğunu
ifade etti. Kente zarar vermeden güneydeki platolara yayılmak gerektiği Ayhan
Usta’nın önem verilmesi gereken önerilerinden birisiydi. Espirili bir dille
Trabzon dolgu alanlarını eleştiren Usta, Türkiye haritasının kuzey sınırının
değiştiğini, hatta dolgu alanları yüzünden Türkiye’nin yüzölçümünün bile
arttığını belirtti. Trabzon’da mimarlık yapan Sezgin Atasoy, “Mimarlık
Kentleşmenin Neresinde” sorusunu kışkırtıcı bulduğunu söylerken konuya farklı
eleştirel yaklaşım sergiledi. Trabzon insanının bireyselliği seven ve
ortaklıktan hoşlanmayan insanlar olduğunu belirtirken salondakiler tarafından
tepki alsa da yöre halkının anarşik yapısına değinerek kentleşmeyi sosyolojik
açıdan ele aldı.
Toplantı
sonrası düzenlenen AMV Genç Mimar Ödülü Sergisi ve kokteyline de büyük ilgi
vardı. Öğrenciler projeleri izleyerek kendi aralarında tartışma fırsatı da
yakaladı. AMV Ödülü jüri üyelerinden İhsan Bilgin, Aydan Balamir ve Aykut
Köksal’ın, ödül alan genç mimarlardan Boğaçhan Dündaralp’n de Trabzon’da olması
Trabzonlu mimarlar ve öğrenciler için de meslekleri üzerine tartışabilecekleri
keyifli bir platform oluşturdu. Her kentin kendine özgü sorunlarının
tartışıldığı bir Arkitera Platform toplantısı daha geride kaldı. Bir sonraki
toplantı yine aynı soru “Mimarlık Kentleşmenin Neresinde” ile 29 Nisan 2005’te
İzmir’de gerçekleşecek. Arkitera - Rabia Alga |