İstanbul Mimarlık
Rehberi
Uluslararası
Mimarlar Birliği’nin 22. Kongresi 1-10 Temmuz 2005 tarihleri arasında
İstanbul’da gerçekleşecek. Bu kongre için Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent
Şubesi tarafından yürütülen en önemli çalışmalardan biriyse Prof. Dr. Afife
Batur direktörlüğünde ve editörlüğünde, 950 kadar yapıt hakkında bilgi içeren ve
bugüne kadar bir benzeri yayınlanmamış olan İstanbul Mimarlık Rehberi’nin
hazırlanması. Rehber, günümüzde gezilip görülebilecek kadar ayakta duran,
tarihi, estetik ve mimari açıdan nitelikli, İstanbul’un metropoliten alanındaki
anıtsal ve sivil mimarlık yapıtları ve açık alan anıtları arasından seçilmiş
yapıtlar hakkında bilgi içeriyor.
İstanbul Mimarlık Rehberi, kongreye
farklı ülkelerden katılacak mimarların rahatça yararlanabilmesi için İngilizce
olarak basılacak. İleride, önce Türkçe yayınlanması daha sonra başka dillere
çevrilmesi düşünülüyor.
Rehber çalışması bilimsel yöntemle
yürütülmeye çalışılmış. Binlerce mimari yapıta sahip bir kent olan İstanbul’un
900 civarında yapıtı, bölgelere ve dönemlere göre sorumluluk alanları
belirlenmiş uzmanlarca ele alınmış, yapılarla ilgili bilgiler kaynaklardan
derlenmiş, gözden geçirilmiş ve yeniden düzenlenmiş.
Çalışmaya katılan, dönem sorumluları
Paleolitik, Byzantion ve Doğu Roma İmparatorluğu Dönemleri: Prof.Dr.Ayla
Ödeka
Osmanlı Dönemi (Erken ve Klasik Dönem):
Prof.Dr.Zeynep Ahunbay, Yard.Doç.Dr.Gülsün Tanyeli, Yard.Doç.Dr.Yegan Kahya
18. ve 19. yüzyıl: Prof.Dr.Nur Akın,
Prof.Dr.Afife Batur
Modern Mimarlık: Yard.Doç.Dr.Yıldız
Salman, Araştırma Görevlisi Y.Mimar Nilüfer Yöney, Araştırma Görevlisi Y.Mimar
Ebru Omay
Çalışmaya katılan, bölge sorumluları
Tarihi Yarımada ve Eyüp : Prof.Dr. Zeynep Ahunbay
Galata, Pera, Harbiye, Şişli :Prof.Dr.Nur Akın, Prof.Dr.Afife Batur
Boğaziçi: Yard.Doç.Dr.Yıldız Salman,
Kadıköy ve Üsküdar: Yard.Doç.Dr.Gülsün Tanyeli,
Adalar: Yard.Doç.Dr.Yegan Kahya
Ayrıca, Dr. Meryem Doğuoğlu Alman
mimarların yaptıkları yapıları, Y.Mimar Gül Köksal endüstri yapılarını ve Dr.
Aygül Ağır Balkapanı Hanı’nı kaleme almışlardır.
İstanbul Mimarlık Rehberi, günümüzde
gezilip görülebilecek kadar ayakta duran, tarihi, estetik ve mimari açıdan
nitelikli, İstanbul’un metropoliten alanındaki anıtsal ve sivil mimarlık
yapıtları ve açık alan anıtları arasından seçilmiş yapıtlar hakkında bilgi
içermektedir. Bu bilgiler, dönem ve bölge uzmanlarının yazdığı bölgeyi tanıtıcı
metinler, gridlere göre bölümleme ile 1:10000 gerçek ölçekli kent planları ve
üzerlerinde işaretli yapılar, yapıların siyah-beyaz, belgesel nitelikli ve
güncel fotoğrafları, çizimleri ve yapılarla ilgili kısa metinlerden
oluşmaktadır. Yapı metinleri, yapıtın tarihini, mimarını, yaptıranını ve
geçirdiği onarımları-yıkımları içermekle beraber, mimari özelliklerini de
özetlemektedir.
Rehberde, yapılar hakkında tek tek
bilgi veren metinlere geçilmeden önce, İstanbul’un kentsel gelişimi
(Prof.Dr.Doğan Kuban), İstanbul’daki koruma alanları (Prof.Dr.Nuran Zeren
Gülersoy), yol dokusu ve ulaşım ağı (Prof.Dr.Tülay Kılınçaslan) ile ilgili genel
bilgileri içeren ve kentin daha iyi kavranmasını sağlayacak, konuların
uzmanlarınca kaleme alınmış metinler ve haritalar yer alıyor. Bu bölümdeki
İstanbul’un koruma alanlarının haritası, parçalar halindeki mevcut haritaların,
ilk defa İstanbul Mimarlık Rehberi için bir araya getirilmesiyle oluşturulmuş.
Rehber çalışmasının yürütülmesinde
akademik kadronun yanı sıra güçlü bir ekibin yoğun çalışması var.
Koordinatör: Göze Üner
İlk yapı metinlerinin kaynaklardan derlenmesi ve yapıların yerinde incelenmesi:
Şebnem Aykol ve Işıl Çokuğraş.
Rehberde yer alan bütün haritalar, haritaların ve web sayfasının teknik kurgusu:
Sayısal Grafik
İngilizce çeviri: Jale Alguadiş ve Zehra Kundakta
İngilizce redaksiyon: Doç.Dr.Günhan Danışman
Kapak tasarımı ve grafik tasarım: Ekol Tanıtım- Zehra Şenoğuz
Fotoğraflar: Hilmi Etikan, Necip Sevindik, Şeniz Kabadayı, Ümit Kazım Sandıkçı,
Yasemin Hacıkura, Leman Sanıtürk, Vural Yazıcıoğlu ve ekibi, ve Aras Neftçi
İstanbul Mimarlık Rehberi bölgelere
göre üç ve döneme göre bir kitap; toplamda dört kitaptan oluşmaktadır.
1.Tarihi Yarımada - Historic Peninsula
2.Galata - Galata
3.Boğaziçi ve Adalar- Bosphorus and The Prince’s Islands
4.Modern Mimarlık - Modern and Contemporary
Rehber çalışması aynı zamanda bir
envanter çalışması ortaya koyduğundan, bir veritabanı oluşturdu. Bu veritabanına
erişim web üzerinden mümkün olacak. Aynı zamanda, yapıların üzerinde işaretli
olduğu harita web sayfası üzerinden yayınlanacaktır.
İstanbul Mimarlık Rehberi çalışması
aynı zamanda bir envanter sistemi tanımlıyor. Aynı sistem içerisinde, rehbere
ve/veya web sayfasına yapılar eklenebilir ve İstanbul’daki bütün yapıların
veritabanı oluşturulabilir. Çalışma bu açıdan bir başlangıç olma niteliğini de
barındırıyor.
Arkitera |