|
Depremin merkezine
seyahat
Depremle yaşamaya alışık olan Japonlar,
sarsıntıları önceden tespit etmek için kolları sıvadı. Çalışmalarını arzın
merkezine çeviren bilim adamları 'Japonya' isimli dev bir burgu geliştirdi.
Dünyanın kabuğunu delerek 7,5 kilometre derinliğindeki 'manto' tabakasına
ulaşmayı planlayan Japonların, icat ettiği 52 bin ton ağırlığındaki sondaj
cihazı, neredeyse Titanic ile boy ölçüşecek boyutlarda. Daha çok petrol
endüstrisinde kullanılan bu tür cihazları geliştiren Japonlar, ilk kez bu kadar
derinliğe inerek depremi önceden tespit için çalışacak.
Sistem nasıl çalışacak?
Bu çalışmayla birlikte dünyanın büyük bir kısmını oluşturan manto tabakası ilk
kez incelenecek. Manto tabakasının, yerkabuğuyla birleştiği bölge 'deprem
yuvası' olarak adlandırılıyor. 7,5 kilometrelik seyahatle pek çok sismik bilgiye
kolaylıkla ulaşılacak. Bilim adamları, şimdiye kadar dünyanın geçmişine bakarak
kayaç tabakalarının hareketini ve depremlerin ne kadar sık tekrar ettiğini
ölçebiliyorlardı. Ancak olası depremin zamanlaması tam olarak bilinmiyordu.
Manto tabakasına yakın yerleştirilecek elektronik duyargalar, hareket halindeki
kayaçlardaki gerilimi ölçebilecek. Tabakalar kırılmadan önce bilim adamlarını
uyarabilecek. Böylece önceden deprem tahmini yapılacak. Daha önce ABD'li bilim
adamları, dünyanın merkezine doğru açılan bir delikten yerkabuğunun en alt
tabakasına ulaşmayı başarmıştı. Ruslar, Almanlar, Azeriler de petrol aramak için
arzın merkezine inen sondajlar yapmıştı.
Prof. Dr. Ahmet Ercan: Japonlara
aferin
Çalışma dünyada yeni bir çığır açacak. Çünkü bilim adamları şimdiye kadar en çok
50 metreye kadar indi. Yani şu anda genelde yüzeydeki çalışmalara bakılıyor.
Dünyadaki en şiddetli depremlerin odak derinliği ortalama 7-15 kilometre.
Bunlara sığ depremler diyoruz. En yıkıcı depremler sığ depremlerdir. Japonların
indiği derinliğe yerleştirilecek olan gerginlik ölçer ve yamulma ölçer
cihazları, deprem olmadan önce o bölgedeki çatlama ve şişmeyi doğrudan
iletecektir. Depremi önceden tespit mümkün olabilecektir. Çalışma heyecan
duyulması gereken bir araştırma.
Prof. Dr. Naci Görür : Bu mümkün
değil
Kıta ve okyanus altlarındaki yerkürenin kabuk kalınlığı farklıdır. Okyanus
altındaki tabaka en fazla 10 kilometre, kıta üzerindeki kabuk tabakası ise 30-40
kilometre civarındadır. Ruslar bu çalışmayı kıta üzerinde yaptılar. Bu tür
faaliyetlerde en fazla yer katmanlarıyla ilgili bilgiler alınır, havasız
ortamdaki canlı izlerinin varlığı sorgulanabilir. Japonların bu çalışmasına
rağmen depremin önceden tespiti mümkün değildir.
Akşam - Yavuz Rençberler |
