|
Bir binanın ya da aynı bölgede yeralan birden fazla
yapının iklimlendirilmesinde doğru sistemin seçimi, projecilerin karşılaştıkları
ve çözülmesi gereken çok kritik bir problemdir. Bu kararda insan faktörü gözönünde
tutulurken, seçilen sistemin bina ile uyumlu olmasına da dikkat edilmelidir.
Ayrıca yatırımcının istekleri ve sistemin ekonomikliği de çok önemlidir.
Yatırımcı en düşük ilk yatırım maliyeti ve isletme masrafı olan sistemi
arayacağından sistem seçiminde bu konuya dikkat edilmelidir.
İklimlendirme Sistemleri:
Kapalı bir mahaldeki hava şartlarının (sıcaklık, nem) sabit tutulması
tekniğidir. Klima genelde iki amaçla yapılır. İnsan faktörü esas alınarak
yapılan "Konfor Kliması", üretilen mamul esas alınarak yapılan
"Endüstriyel Klima" olarak adlandırıldı.
İklimlendirme sistemleri dört ana grupta
toplanabilir. Bunlar; "Direk Genleşmeli", "Tüm Sulu"
"Tüm Havalı" "Hava ve Sulu" sistemlerdir.
Direk Genleşmeli Sistemler
Bu sistemde soğutucu akışkan, doğrudan, havayı soğutmak amacıyla
kullanılan soğutucu coilde (bataryada) buharlaşır. Kopresörü hava soğutmalı
kondenseri ve hava soğutucusu ile birlikte aynı kabin içinde gruplanmış
sistemler mevcut olduğu gibi kondenser ve hava soğutma ünitesinin ayrık olduğu
sistemler de mevcuttur.
Pencere Tipi Paket Sislemler
Kompresör, hava soğutmalı kondenser ve ekipmanları ile hava şartlandırma
ünitesi aynı kabin içerisine yerlestirilmiştir. Kapasiteleri 1/3-3 ton arasındadır.
Genellikle pencere veya duvara monte edilirler. Bu tipler serbest olarak odaya
üfleme yaparlar, kanal ile birlikte kullanılmazlar.
Düşey Tip-Salon Tipi Paket Sistemler
Bunlar, direkt olarak havası şartlandırılacak olan mahalde bulunurlar.
kondenser ünitesi haricinde tüm üniteler cihazın içindedir. 3-20 ton arasındaki
kapasitelerde uygundurlar. Kondenserleri su veya hava soğutmalı olabilir.
Havayı direkt olarak iklimlendirilecek mahale üfleyebildikleri gibi, kısa
kanallar kullanarak da daha homojen hava dağıtımı sağlayabilirler. Gerektiğinde
sisteme dış hava bağlantısı yapabilirler.
Çatı Tipi Paket Sistemler
Dizayn ve uygulamada oldukça yenidir. Restaurant, kafeterya ve banka gibi
mahaller için yaygın uygulama alanı vardır. Sistemin ekipmanlarının tümü
iklimlendirilecek mahalin üzerindeki çatıya yerleştirilir. Sistem,
iklimlendirilecek mahal ile gidiş ve dönüş hava kanalları yardımıyla
irtibatlandırılmıştır. Bu sistemler genellikle hava soğutmalı kondenser,
fansoğutucu coil ünitesi, bazen de gaz ile çalışan yakma fırınından
meydana gelir. Mahaldeki hava dağıtım hava kanallarıyla veya doğrudan yapılabilir.
50 ton kapasiteye çıkabilirler. Birçok ünite birarada kullanılarak verimli
zon kontrol yapılabilir.
Split (Ayrık) Sistemler
Bu sisteme split denmesinin nedeni, kondenser ve kompresör ünitesiyle hava
şartlandırma cihazının ayırılmış olmasıdır. Bu iki ayrı ünite bakır
borular ile irtibatlıdır. Aynı soğutma grubu ile birden fazla mahalin (her
bir zon için kullanılan hava şartlandırma cihazları ile) iklimlendirilmesi
mümkündür. Sistemin fazla yer işgal etmemesi, fleksibl olması kullanım
alanını arttırmaktadır. Soğutma grubu, küçük kapasitelerde klima
santrallerine bakır borular ile monte edilerek zonların iklimlendirilmesi sağlanır.
Tüm Sulu Sistemler
Çok odalı binalarda, ofis binaları, otel, motel hastane ve apartmanlarda
yaygın olarak kullanılır. Herbir odaya yerlestirilen hava şartladırma cihazı
(fan coil) ile odaların soğutulması sağlanır. Fan coillerde dolaşan su
merkezi bir soğutma grubu chillerinde üretilir ve pompalar yardımıyla
tesisata gönderilir. Her bir odanın sıcaklığı bir termostat yardımıyla
kontrol edilebilir.
Tüm Havalı Sistemler
Merkezi bir klima santralinde şartlandırılan havanın kanallar yardımıyla
iklimlendirilecek mahale gönderilmesidir. Özellikle büyük mahallerin
iklimlendirilmesinde kullanılır. Merkezi klima santrali; Karışım hücresi,
Filtre, aspiratör, vantilatör, ısıtıcı batarya, soğutucu batarya ve
nemlendirici hücrelerden meydana gelir. Havanın soğutulması, coilde soğuk
su veya doğrudan soğutucu akışkan dolaştırılarak sağlanır.
Hava ve Sulu Sistemler
Bir merkezde sartlandırılan temiz havanın ve merkezi bir soğutma
grubunda soğutulan suyun fan coil birimlerine gönderilerek mahallerin,
insanların temiz hava ihtiyaçlarını da karşılayarak soğutulması
projesidir.
İklimlendirme sistemlerinin seçiminde şu faktörlere
dikkat edilmelidir:
- İlk yatırım maliyeti,
- Konfor şartları,
- Gürültü,
- Estetik,
- İşletme maliyeti,
- Montaj kolaylığı sistemlerin Fleksibilitesi,
- enerji tüketimi,
- İşletme kolaylığı
Dr. Mustafa Bilge
Mak.Yük. Müh.
Kaynak: TMMOB Makina Mühendisleri Odası "İklimlendirme Tesisati Seminer
Notları"
|
