|
İş Bankası tarihinin
ilanıdır
 Radyo
günlerine yetişecek kadar yaşı olanların kulağında en çok kalan reklam
sloganlarından biridir herhalde: Türkiye İş Bankası, paranızın,
istikbalinizin emniyeti.'' İşte o Türkiye İş Bankası, 78. Yıl'ını,
1924'ten 2002'ye gazetelere verdiği ilanlardan hazırlanan bir sergiyle
kutluyor.
27 Ağustos-16 Eylül arası İstanbul İş Kuleler'deki Kybele Sanat
Galerisi'nde açık kalacak sergi, ‘‘İş Bankası Tarihinin İlanıdır’’
adını taşıyor. Sergilenecek ürünler ise İş Bankası ve Feza Kürkçüoğlu'nun
arşivleriyle Cumhuriyet Gazetesi, Basın Müzesi ve Atatürk Kütüphanesi'nde
yapılan bir aylık çalışma sonucu toparlandı. Sergi, kuruluş, personel,
mevduat, mudi sayısı gibi konularda bilgi verirken, İş Bankası'nın 78 yıl
boyunca yaptığı etkinlikleri de bir araya topluyor. Sergi bir yanıyla da
reklamcılık tarihini gözler önüne seriyor; bazen güldürür, bazen şaşırtırken
‘‘nereden nereye’’ dedirtiyor.
2 Numaralı hesap Atatürk'ün
Cumhuriyet'ten sadece bir yaş küçük İş Bankası'nın Atatürk tarafından
kurulduğu herkesin malumudur. Peki ya 1 Numaralı Hesap? Bankanının kurulduğu
26 Ağustos 1924 günü iki kişi hesap açtırır: TBMM Veznedarı Hacı Mehmet
Efendi'nin açtırdığı 1 Numaralı Hesap'a 110 bin lira konur. Reisicumhur
Gazi Mustafa Kemal Paşa'nın 207 bin 401 liralık hesabı ise ‘‘2 Numaralı
Hesap’’ olarak İş Bankası tarihine geçer...
Banka işe başlamıştır
Elbette ilk ilan ve haberler eski Türkçe. Açılış günü 30 Ağustos
zaferinin yıldönümü olan gün gazetelerde ilan edilir. Şu haberle:
‘‘Ankara 30 (Muhabir-i mahsusumuzdan) - İş Bankası 30 Ağustos Dumlupınar
sene-i devriyesini muamelatına başlamaya en müsait gün addederek bu sabah işe
başlamıştır. İstanbul'dan gelen eşyanın vürûdundan (gelişinden) sonra
küşád (açılış) merasimi yapılacaktır.’’
Tarihte adım adım
1928 yılından itibaren ilanlar Latin harfleriyle basılır. Bankanın şubelerinin
ve sermayesinin sayılarla ifade edildiği yıllar, aynı zamanda kurumsallaşmanın
temellerinin atıldığı yıllar da demektir. Buna yönelik ilanlar hızlanır.
1929 yılında şube sayısı 27 iken 1944 yılında 48'e ulaşmış ve banka
artık tek olmadığı için rekabeti de öğrenmeye başlamıştır.
Çocuk büyükadam olur kumbarasıda kasa olur
II. Dünya Savaşı yılları geride kaldığında ‘‘tasarruf’’ kavramının
işlendiği dönem başlar. Türkiye bu kavramla, İş Bankası'nın ilanları
sayesinde tanışır. Fikrin yaygınlaşması için film gösterilerinden radyo
ilanlarına kadar çeşitli yollar denenir. Emeklilikten çeyiz masraflarına
kadar gündelik hayatın içindeki birçok konu, ilanları süsler. ‘‘İhtiyarlık
peşinizden geliyor, ona karşı hazırlıklı davranınız!’’ ilanı,
herhalde bu alanda bir top 10 oluşturulsa birinci sıraya konacak cinstendir.
1929 yılında başlayan kumbara ve ‘‘damlaya damlaya göl olur’’
ilanları ise sonraki sıraları dolduracaktır:
Evinizde tasarruf kutusu var mı? (Kumbara kastediliyor)
İkisini birden besle (Çocuk ve kumbara)
Bugün kumbarasına para atan küçük el, yarın çek defterine imza atan büyük
el olacaktır
İşsiz kalabilirsiniz, hasta olabilirsiniz, başınıza bir felaket
gelebilir, ah benim de bir kumbaram olsaydı, demek fayda vermez
Gençlikte biriktirmeyen ihtiyarlıkta zahmet çeker. Paranızı gömmeyin, küpte
saklamayın, kumbaralarımızdan istifade edin.
Kumbara -fiziki ve moral şartların farklılığından dolayı- günümüzde
yerini ‘‘kumbara fonu’’na bırakmıştır ne yazık ki...
Büyükada'da köşk, Ankara'da dükkan
Banka 1930'dan sonra yine tasarrufu teşvik amacıyla hesap sahipleri arasında
çekilişler düzenler. 1944 yılında paranın yanı sıra arsa da verilmeye başlanır;
1950'lerden sonra altın ve ev, 1960'lardan itibaren ise modernleşen Türkiye'ye
uygun çağdaş konutlar, apartman daireleri... Kimi mükafatlar Büyükada'da köşk,
Ankara'da dükkan şeklindedir, kimileri 12 ev, dolgun para! 1971 yılında Üniversitelerarası
Giriş Sınavı'nda en yüksek puanlı sekiz öğrenciye verilen para ödüllerini
1980 yılında düzenlenmeye başlayan Büyük Ödül izler. Çocuklar için
‘‘yazı müsabakaları’’ düzenlenir. Futbol, boks, atletizm, yüzme
gibi spor karşılaşmalarına sponsorluk yapılır. Radyo ve TV’de kültür
ve eğlence programları desteklenir.
İşte ilanlardan örneklerle çekilişlerin, ödüllerin hikayesi:
31 Teşrinievvel günü arsıulusal arttırma günüdür, bu münasebetle İş
Bankası çocuklar arasında bir müsabaka açtı. Her çocuk ‘‘arttırma’’
hakkındaki düşüncesini on satırı geçmiyecek surette yazmalıdır. (Mükafat
100 lira, 1935)
Bu apartmanın her dairesi dört odalıdır (1957) Her 150 liraya 1 kura
numarası...
1 markınız İş Bankası'nda 750 kuruştur (1977). Bedelsiz otomobil
ithalatından faydalanmanız için dövize çevrilebilir Türk Lirası mevduat
hesabı açtırınız.
Aşık Veysel ‘‘Dostlar Beni Hatırlasın’’ kitabını bugün mühürleyecektir...
Orhan Boran fıkraları ile Türkiye İş Bankası programında...
İyi çalışmalar Türkiye
1970'lerdeki ilanlar Türkiye'nin gelecek düşlerini de yansıtır. Yenilikler
hızlanır. 1976 çağdaş bankacılığın ilan edildiği yıl olur. Ankara'da
Türkiye'nin ilk gökdeleni genel müdürlük binası olarak hizmete başlar.
1990'larda, kredi kartı, bankamatikler, döviz hesabı, interaktif bankacılık,
wap'lı banka girer hayatımıza. Kurulduğu günden başlayarak değişimi hem
sağlayan hem de yaşayan İş Bankası, bunu şöyle ilan eder: İyi çalışmalar
Türkiye!
Kültüre katkı
İş Bankası'nın kültür ve sanat yaşamına ilk katkıları, Resim
Koleksiyonu ile başlar. Koleksiyon 1940'lı yılların sonunda 23 resimden, bugün
3 bine yakın sanat eserine ulaşır. Sık sık sergiler düzenlenir. 1956 yılında
altı kitapla yayıncılık hayatına giren İş Bankası Kültür Yayınları,
günümüz itibarıyla, Aşık Veysel'den TBMM Gizli Celse Zabıtları'na,
edebiyattan bilimsel eserlere kadar her tür okuyucu grubuna seslenen 500'e yakın
kitap yayımlar. İş Sanat, Kuleler'de yeralan Kybele Sanat Merkezi'nde dünyanın
önemli sanatçılarını, izleyiciyle buluşturur.
Hürriyet
|
