|
Kıtanın ihtimal bölgeleri
Avrupa'nın göçmen bienali
Manifesta, bu yıl İspanya'da Donotsia-San Sebastian'da açıldı. Türkiye'den
Cengiz Çekil ve Hüseyin Alptekin'in katıldığı bienal, bulunduğu kentin
sorunlarına çözüm önerileri üretiyor.
Avrupa Çağdaş Sanat Bienali'nin beşincisi İspanya'nın Donotsia-San
Sebastian kentinde 11 Haziran'da açıldı. Küratörlüğünü Massimiliano
Gioni ve Marta Kuzma'nın yaptığı bienal, 30 Eylül'e kadar izlenebilecek. Türkiye'den
Cengiz Çekil ve Hüseyin Alptekin'in davetli olduğu bienalde yaklaşık 50
sanatçının yapıtları ve projeleri sergileniyor.
Amsterdam merkezli International Manifesta Foundation tarafından geliştirilen
ve Doğu Avrupa ile Batılı sanatçıların aynı sahnede karşılıklı
diyalog içinde olmasını amaçlayan bienalin ilki 1996 yılında Rotterdam'da
gerçekleştirildi. Avrupa'nın bu göçmen bienali Manifesta daha sonra sırasıyla
Lüksemburg, Ljubliana ve Frankfurt'ta organize edildi. Bu yıl ise bienale ev
sahipliği yapmak üzere İspanya'nın belki de en sorunlu bölgelerinden, iki
isimli, iki dilli Donotsia-San Sebastian seçildi. 1996 yılından bu yana
Avrupa'da önemli değişiklikler oldu. Büyük Avrupa ütopyası hâlâ gündemde
ve Doğu Bloku'ndan birçok ülke, Avrupa Birliği üyesi oldu bile. Öte yandan
Avrupa tarihi ve güncel sorunlarıyla mücadele etmekte.
Çoktan seçmeli bienal
Manifesta'nın beşincisinde küratörler izleyiciye ipuçları, anahtar
konseptler, bienali izleme seçenekleri lisetis sunuyorlar: Politik söylenti/ kültürel
peyzaj/ gerideki yıkıntılar/ ihtimal bölgeleri/ inşa halinde/ manevi gürültüler/
tasarı ve töhmet/ peysaj talimnamesi/iki yüzlü ayna/ iki kutuplu kent...
Tek bir tema veya başlık yerine bir dizi tanımla izleyicilere yol gösterme
amaçlarını, küratörlerden Massimiliano Gioni şöyle açıklıyor: "Bu
bir bakıma bizim Manifesta formulasyonumuzun sonucudur. Birbirleriyle ilişkili
başlıklar bir yapıttan diğerine nasıl ilerleyeceğimizin ipuçlarını
vermektedir. Başlıkların bir kısmı hepimizin bildiği metinlerden, bir kısmı
bienale katılan sanatçıların yapıtlarının adı, kimi tanımlar ise mimarlık
teorilerindeki kavramlar."
Küratörler, Bask bölgesinin bu önemli tarihi kentinde sadece bir turizm
kentini değil, Bask ayrılıkçı hareketinin gururunu ve gerilimini de görmenin
mümkün olduğunu fark etmişler. San Sebastian kent merkezi ile eski liman bölgesi
Pasaia arasındaki gerilimi araştıran küratörler, Manifesta'nın Pasaia bölgesine
nasıl bir katkısı olabileceğini gözden geçirmişler. Bu çalışma
Alternatif Kentsel Tasarım Bürosu ile birlikte sürdürdürülmüş. Çalışmanın
bir amacı da birçok çağdaş sanat sergisinde rastlanan sıkı kuralları değiştirebilme
olanaklarını araştırmak. Büronun araştırmaları, Pasaia'ya dair projeler
geliştirirken Manifesta ekibinin önünü açmış; sanatçılara katkıda
bulunacak fikirler geliştirilmiş.
Müanifesta'da birçoğu çok genç, arenaya yeni çıkan sanatçı ve sanat
dünyasının iyi tanıdığı Bas Jan Ader gibi orta kuşak isimler de var.
Manifesta 5'te daha önceki edisyonlarda rastlamadığımız ülkelerden sanatçıları
da görüyoruz. Ukrayna'dan davet edilen ve olağanüstü video projeksiyonları
ile izleyenleri etkileyen Iliya Chichkan ve Kyrill Protsenko bunlardan. Bir diğer
akılda kalıcı yapıt ise Moskova'dan Victor Alimpiev ile Sergey
Vishnevsky'nin 'Deer' adlı iki projeksiyonlu videoları Erik Satie'nin müziğinin
de yardımıyla izleyenleri duygusal bir seyahate sürüklüyor. Birçok okumaya
açık yapıtın sarsıcı görüntüleri akıldan çıkar gibi değil. Türkiye'den
Cengiz Çekil 1976'nın Mart ayına ait gazetelerinden kesilmiş kupürlerden
oluşan yapıtlarını San Telmo Müzesi'nde sergiliyor. Hüseyin Alptekin ise
Pasaia bölgesinde bir yaya geçidinde dünyanın farklı otellerinin ışıklı
tabelaları ile konukseverlik ve nefret gibi çelişen kavramlar üzerinden geliştirdiği
yerleştirme ile bienaldeki yerini alıyor.
Altıncısı 2006 haziranında gerçekleşecek Avrupa Bienali Manifesta'nın
ev sahibi kenti ise şimdiden belli: Lefkoşa. Hepimizi yakından ilgilendiren
Avrupa'nın bu sorunlu bir başka kentinde bakalım nasıl bir gündem bekliyor
bizi?
Radikal - Haldun Dostoğlu
|
