"Yerleşik meslekler, akademik disiplinler, ve diğer örgütlü kültürel üretim biçimleri, kimi üyelerini periyodik ödüller yoluyla onurlandırırlar. Bu etkinlikler ilgili kamuoyunun dikkatini seçkin isimlere çekmek için törenler olmanın ötesinde anlam taşırlar. Ödüller, özerk otorite egzersizleridirler; bir uzmanlık alanının simgesel bekçileri bu yolla, dışardakilerin yargılarını kendilerininkiyle değiştirmeye çalışırlar. (...) Mesleki ödüller hem resmi bir onay kokartı hem de mesleğin söyleminde değişimin önemli göstergeleridir. Ama şunu da unutmamalı ki ödüller, mimari ürünün yoğun işbirliği yönünü ve acımasız rekabetçi gerçekliğini örter. Tasarım ödülleri mesleğin yalnız sanatsal kimliğine bağlılığı değil, aynı zamanda tekil müelliflik gibi karizmatik ideolojisini de sürdürmeye yarar." M. S. Larson

Meslek sosyolojisi üzerine referans konumda çalışmaları bulunan Magali Sarfatti Larson, mimarlık mesleğinde simgesel ödül sistemlerini böyle tanımlayarak başlıyor incelemesine.2 Larson'a göre kültür üreticileri için simgesel ödüller, meslek yaşamındaki maddi ödüllendirmelere -kazanılan servet ve şöhrete- oranla daha kolay denetlenebilir durumdadırlar. Maddi kaynaklar üzerinde denetim sahibi olunmadığında yaratıcı özgürlükten kolayca ödün verilebilirken, o yaratıcı kişilerin bizzat kendileri tarafından yönetilen simgesel ödüllerin, tasarım özgürlüğünü daha kolay teşvik edeceği varsayılır.

Simgesel ödül sistemlerinin özerkliği kitapta şöyle tanımlanıyor: Kültürün örgütlü üreticileri, denetimleri altında tutabildikleri ile tutamadıkları arasında bir "geri besleme zinciri" oluşturarak, yargılarının üstünlüğünü kanıtlamaya çalışırlar. Bir yandan denetimleri dışında kalan başarılar, alanın uzmanlaşmış söylemiyle yeniden yorumlanmış olurken, diğer yandan da meslek seçkinlerinin meslektaşlarına özerk olarak bahşettikleri simgesel ödüller, dolaylı olarak maddi-manevi diğer ödüllendirmelere de yol açar.

Simgesel ödüllerin manevi değeri dışında ne işe yaradığı konusu, birkaç yönlüdür Larson'a göre: Birincisi, maddi ödüllerin kazanımına bir kapı aralayışıdır; müşterilere doğru seçim yaptıkları hissettirilerek, yeni işlerin gelmesi kolaylaştırılır. İkinci olarak, mimarlık söylemi üzerindeki rolü nedeniyle, kişilere meslekte etkili olma zeminleri, kariyer fırsatları sunmaktadır ödüller. Bu bakımdan, mesleğin seçkin üreticileri için önemli olduğu kadar, mimarlık söyleminin oluşumuna katkıda bulunmaya talip bir kesim için de önemlidir simgesel ödüller. Üçüncüsü, mimarların çoğu, mimarlığı kimsenin pek anlamadığı, umursamadığı duygusunu paylaşırlar; ödüller bu bakımdan da, "teselli mükafatı" olarak anlam taşırlar. Larson'un deyişiyle, "ezoterik işlerle meşgul alanlarda hep olduğu gibi, mimarlar da, yaptıklarının önemini teyid için birbirlerine zaman zaman ödül dağıtırlar."

-----------------------------------------------------------------------------------------
1 Bu sunuş notunu, eski bir yazımdan derledim: A. Balamir, Simgesel Meslek Ödüllerine Türkiye'den Bir Örnek: Ulusal Mimarlık Sergisi ve Ödülleri, XXI Tasarım Kültürü Dergisi, (5) 2000, 108-116.

2 M. S. Larson (1993), Behind the Postmodern Façade: Architectural Change in Late Twentieth-Century America, University of California Press, Berkeley, California, ss. 182 ve 183.