Gündem

Konut Politikaları

Tarih: Nisan 2009 Kaynak: Cecodhas, Social Housing in Europe by LSE, Crisis.org, UIA Resmi İnternet Sitesi, COHRE Derleyen: Deniz Boran
Hollanda'da Ev Sahipliği
20. yüzyılın ilk yarısında- hükümet politikaları sosyal konut inşaatını artırmaya yönelikti. Sosyal kiralık ev sektörü hala Avrupa Birliği'ndeki en yüksek oranlardan biri. Dolayısıyla ev sahipliği oranı da en düşük oranlardan biri. 2001'de % 53'tü. Sadece Almanya ve Danimarka'da bu oran daha düşüktü.

1960'larda- ev sahipliğini artırmak Hollanda konut politikasının bir parçası oldu.

1970'lerin ortalarında- Politika, satın alma ve kira arasında özgür bir seçim şansını teşvik etmeye odaklandı. Hükümet dar ve orta gelirli gruplara ev satın alabilmeleri için daha geniş imkanlar sunabilmek için bir Grant sceme getirdi. 70'lerin sonunda konut sektörünün çökmesi üzerine bu politika kalktı. Tekrar konut eksiği olmaması için ev sahipliğine yönelik inşası süren birçok konut projesi kiralık evlere dönüştürüldü.

1980'lerin ortaları- konut sektörü tekrar toparlandı. İstikrarlı ekonomik büyüme sayesinde, hükümet yavaş yavaş kiralık evlerdeki desteğini çekebildi ve sonuç olarak kira seviyelerinde inanılmaz bir artış oldu. Bunun sonucu olarak da 1992'de ev sahipliğine yönelik Grant sceme bir kenara atılabildi.

İstikrarlı büyüme
Elverişli ekonomik şartların da etkisiyle Hollanda politikası iyi sonuçlar verdi. Ev sahipliği oranları 1956'da %29'dan 2001'de % 53'e çıktı. Aslında konut stoğu a iki katından fazla arttığı için, mutlak anlamda bu artış çok daha yüksek. Hükümet bu oranın gelecekte daha da artmasını bekliyor. Hükümet, 2010 yılına kadarki konut politikasının çerçevesini çizen ‘İnsanlar ne ister, nerede yaşar' dökümanında halkın yaşadığı çevre ile ilgili söz hakkını artırmayı kendine hedef belirledi. Yıllarca Hollanda evleri kitlesel olarak üretildi. Ancak artan refah ve bireysellik dolayısıyla, artık insanlar bununla yetinmek istemiyor. Artık insanlar kendi kişisel ihtiyaçlarına karşılık verebilen evler istiyorlar. Hükümet ev sahipliği konusunu, insanlara daha fazla söz hakkı verme anlamında iyi bir araç olarak görüyor.

Bugünkü talep devam ederse, 2009 kriz dönemi öncesinde 2010 yılında ev sahipliği oranının % 65 olacağı bekleniyordu. Hükümet bunu desteklemek için:

- Yeni ev yapımı

Yerel yönetimler daha fazla ev sahipliğine yönelik ev inşa etmeye zorlanacaklar. Bunu da artan oranda şahıslara özel evler inşa ederek başarabilirler.
- Kiralık evlerin satışı
% 65 gibi bir hedefe sadece yeni inşaatlarla ulaşılamayacağı için, hükümet aynı zamanda kiralık evlerin de büyük kısmını satmayı hedefliyor. 2000 ve 2010 yılları arasında 700.000 kiralık evi satılacak ( bunlardan 500.000'i sosyal konut birliklerine ait)

2001'de dar gelirlilerin kendi evlerine sahip olabilmeleri için hükümet, ‘Ev Sahipliğini Teşvik Akti'ni (Home Ownership Promotion Act) yürürlüğe soktu.

Bu politikalar aynı zamanda kentleri ve içlerindeki daha hassas/zayıf bölgeleri de toparlayacaktı. Birçok orta ve yüksek gelirli kişi şehirde kendine uygun ev bulamadığı için şehir dışına doğru kaçıyordu. Daha pahalı satılık evlerin inşa edilmesi bu durumu tersine çevirebilir. Bu durum çeşitli çevrelerin yaşam kalitesini de artıracak bir mobilite getirebilirdi.

Finans
2001'de ev sahipliği için çıkartılan ödenekler emlak satın alımının finansmanını sağlamak içindi. Bu finansmanla ilgili birkaç önemli konudan biri emlak sahiplerinin vergi yükümlülüğü, diğeri de Ev Sahipliği Garanti Fonu'nun (Home Ownership Guarantee Fund) güvencesiyle borç verme konusundaydı.

Vergi Durumu
Hollanda'da alıcılar ve satıcılara vergi açısından birçok kolaylık sağlanıyor.
- Alım satım vergisi
Yeni ev alanlar ev değeri üzerinden % 17 KDV ödüyorlar. Eski bir evi satın alanlar ise alış fiyatı üzerinden % 6 devir vergisi ödüyorlar.
- Emlak vergisi
- Gelir vergisi
Hollanda vatandaşları mortgage için ödedikleri faizi 30 yıla kadar gelirlerinden düşebiliyorlar.

Borç Verme
1988'den bu yana konut fiyatları Hollanda'da iki kattan fazla arttı. Bunun sebebi talebin aniden konut arzının çok üzerine çıkmasıydı. Talebi oluşturan sebepler ise şunlar olabilir:
- Hanelerin gelirlerindeki artış
- Faizlerin düşüklüğü
- Mortgage alanındaki şartların esnekliği
Hollanda finansman kuruluşları mortgage alanında esnek şartlar da sunuyorlar. En uzun ödeme 30 yıl, birçok Avrupa ülkesinden uzun.Hollanda vatandaşları aynı zamanda ev için biçilen değerin %100'ünün üzerinde borç alabiliyorlar. (birçok Avrupa ülkesinde %100)
- Yeni mortgage türlerinin geliştirilmesi
- Ulusal Mortgage garantisi (National Mortgage Guarantee)
Dar gelirlilerin depozito ödemeden ev satın alabilmesini sağlıyor.

Bu sebeplerle ev sahipliği için alınan krediler (mortgage) 1988'den 1999'a kadar 3 katına çıktı. Açıktaki mortgage'ların GSMH'ya oranı %70. Danimarka ile birlikte Avrupa'daki en yüksek orandu. Emlak fiyatlarına karşı fazla hassas bir ekonomik yapı hakimdi.

Ev Sahipliği Garanti Fonu
Hollanda'daki mortgage'ların 1/3'ünden fazlası Ev Sahipliği Garanti Fonu'ndan Ulusal Mortgage Garantisi ile alındı. Bu fon, eğer alıcı borcunun kalanını ödeyemiyorsa, borç veren kuruma bu kalan borcun ödenmesini sağlıyor. Fonun kalan borcun tamamını karşılayamadığı noktalarda, hükümet ve yerel yönetimlerden her biri kalan kısmın yarısını ödemeyi garanti ediyor. Bu yapı sayesinde finansal kurumlar çok daha rahat mortgage borcu veriyorlar. Alıcılar bu garanti için toplam borcun % 0.3'ü kadar fazla ödüyorlar ama bunu da yine vergiden düşüyorlar. 190.000 Euro'nun altındaki evler için ve maaş aylık ödemenin çok altında değilse garanti veriliyor.

Ev Sahipliği Ödenekleri
Dar gelirlilerin ev sahibi olabilmeleri için Ev Sahipliği Teşvik Akti sayesinde hayata geçti. Hükümet en uzun 15 yıl süreyle ayda 150 Euro veriyor bir ev için. 3 yılda bir ödeneği alan kişinin durumu kontrol ediliyor, hala aynı şartlarda mı diye. 15 yıl sonra hala koşullar devam ediyorsa, kalan kısım toplu olarak ödeniyor. Mutlaka Ulusal Mortgage Garantisi gerekiyor ve 120.000 Euro'nun üzerindeki evler için ödenek çıkmıyor. Bu fiyata bakılırsa sadece kiralık evler satıldığında ödenek ödeniyor. Konut birlikleri evde oturan kiracıya ev satışında en fazla % 30'a kadar indirim yapabilir.


Konut Politikaları
Konut Politikaları
Gündem Arşivi
Dönem için hazırlanan gündemlerin listesi aşağıdadır. Ayrıntılarına ulaşmak istediğiniz gündem başlığını listeden seçiniz.