"Bana bir koca lazım, o da bu gece lazım!"
Bu çarpıcı cümle İstanbul Ticaret Odası’nda (İTO) Nuh Çimento Yönetim Kurulu Başkanı Atalay Şahinoğlu ile kıran kırana bir tartışmaya giren TOKİ Başkanı Erdoğan Bayraktar’a ait. TOKİ Başkanı’nın neden böyle bir benzetme yaptığını anlatacağım ama öncesinde sizlere dün oturum başkanlığını yaptığım "İnşaat Sektöründe Gelişmeler" başlıklı tartışmalı paneli biraz anlatmam gerekiyor.
İTO’da sabah saat 10’da başlayan panel aslında gayet sakin başladı. İTO Başkanı Murat Yalçıntaş inşaat sektörünün Türk ekonomisinde oynadığı lokomotif role dikkat çekerek, kısa süreli dalgalanmalara kapılmadan, tüm tarafları içine alan uzun vadeli bir çözüm stratejisi önerdi. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Müsteşarı Sabri Özkan Erbakan ise yıllar içinde inşaat sektörünün geçirdiği gelişime vurgu yaptı. Verdiği rakamlar çarpıcı. Son iki yıldır "patladı" denilen inşaat sektörü 1993-2003 yılları arasında bırakın büyümeyi yüzde 22 küçülmüş. Yani inşaat sektörü son iki yılda yakaladığı yüzde 30’luk büyümeyle aslında ancak geçmiş on yılın açığını kapatabilmiş.
Talep hala çok canlı. Nitekim bu canlılık TUİK’in rakamlarıyla da çok açık bir biçimde ortaya çıkıyor. TUİK’e göre Türkiye’de bugün için yenilemeler dahil toplam konut ihtiyacı 2.5 milyon. Peki sektörün yüzde 20’sinden fazlasına hakim olan TOKİ bugüne kadar kaç konut inşa etmiş? Erdoğan Bayraktar’a göre 194 bin. Bu yıl sonuna kadar rakamın 200 bini biraz aşması bekleniyor. 2007 hedefi ise 250 bine ulaşmak. Yani TOKİ ve özel sektörün başlattığı bütün projeler bitmiş olsa bile ihtiyacın ancak üçte biri karşılanmış olacak. Fakat işin kötüsü hükümetin popülist yaklaşımı, sektörün alt yapı yetersizliği ve son iki aydır ekonomide yaşanan dalgalanmadan dolayı proje yada üretim aşamasında olan 1 milyona yakın konut ciddi bir krizle karşı karşıya.
Ortalık tam anlamıyla toz duman! Zaten bu yüzden dün sabah İTO’da sakin başlayan panel bir anda suçlamaların havada uçuştuğu bir arenaya dönüştü. Aslında her şey oturum başkanı olarak "bir birinizi suçlamaktan ve günah keçisi aramaktan vazgeçin" çağrımla başladı. "Bir dokun bin ah işit" eşiğini çoktan aşmış olan inşaatçılar ısrarla bir birini suçladı ve "günah keçisi" aradı. Müteahhitlere ve TOKİ’ye soracak olursanız baş suçlu belli: Çimentocular!
Çimentoculara soracak olursanız, hiçbir denetime tabii olmayan müteahhitler ve fırsatçılık yapan hazır betoncular! Hazır betonculara göre onlara malzemeyi yani çimento ve demiri pahalıya satanlar! Demir çelikçilere sorarsanız, Çin’in aşırı talebi ve global emtia piyasaları! Piyasalara sorarsanız hiçbir alt yapı çalışması yapmadan gaza basan ve ekonomiyi popülist kaygılarla ısıtan hükümet! Anlayacağınız herkes topu bir birine atıyor. Fakat iş dönüp dolaşıp çimentocularla müteahhitler arasında kalıyor.
Nitekim dünkü toplantıda da TOKİ Başkanı Erdoğan Bayraktar ile Marmara Bölgesi’nin en büyük çimento üreticisi Nuh Çimento Yönetim Kurulu Başkanı Atalay Şahinoğlu arasında kaldı. "Yalan söylüyorsun! Asın sen yalancısın!" sataşmaları öylesine arttı ki bir ara kavga çıkacak sandım. Allah’tan atışma sözlü boyutta kaldı. Şahinoğlu ısrarla "Bizi günah keçisi ilan edenler konuyu saptırıyor" dedi ve şu cesur çıkışı yaptı:
"Sektörümü ihbar ediyorum. Buyurun yetkililer gelsin denetlesin. Fahiş fiyat uygulayanlara ceza versin. Hazır betonda C25 için 80 YTL’nin üzerinde fiyat verenler fahiş fiyat uyguluyor. Buradan ihbar ediyorum! Fakat biz asla fahiş zam yapmadık. Şirketlerimi yetkililere açıyorum. Buyrun gelin inceleyin. Bir yıllık fiyat artışımız iddia edildiği gibi yüzde 40-50’lerde asla olmadı. Şimdi yüzde 22 diyorsunuz ama benim şirketimde o bile olmadı. Bizim bir yıllık fiyat artışımız yüzde 12. Marmara Bölgesi'nde de en büyük oyuncu biz olduğumuz için fiyat artışları bu civarda."
Atalay Bey’in bu meydan okuyuşu sakin kalmaya çalışan TOKİ Başkanı Erdoğan Bayraktar’ı çileden çıkardı. Bayraktar çimentocuları aşırı zamlar ve zamanında ürün vermemekten dolayı "Piyasayı mahvettiniz!" diyerek suçladı. Bunun üzerine Şahinoğlu çimento şirketlerinin ihtiyaca karşılık verememesinin kabahatinin kendilerinde olmadığını, bu kadar hızlı büyüme ve talebi kimsenin beklemediğini, ihracat taahhüdüne rağmen iç piyasaya çimento vermek için uğraştıklarını söyledi.
Panelin sonunda bir de müjde verdi, "merak etmeyin nisan 2007’de yeni tesisimizle birlikte üretimimiz 2 milyon ton artacak. Tek başına bu oran bile Marmara bölgesindeki ek ihtiyacı karşılamaya yeter." Tahmin edebileceğiniz gibi inşaat sektörü Şahinoğlu’nun bu müjdesine pek sevinemedi. Toplantı için ara verip yemeğe geçtiğimizde TOKİ Başkanı Erdoğan Bayraktar Şahinoğlu’na verdiği müjdenin neden anlamsız olduğunu şu şahane benzetme ile anlattı: "Atalay Bey bana bir koca lazım, o da bu gece lazım!"
Dün oturum başkanlığı yaptığım tansiyonu hayli yüksek toplantıyı ve inşaat sektörünün bugün içinde bulunduğu durumu bundan daha çarpıcı anlatan bir benzetme olamaz herhalde. Bakalım inşaat sektörü acil koca ihtiyacını nasıl giderecek!