Faiz oranının yüzde 1,07’den 2,35’e fırlaması konut satışlarını bıçak gibi kesti. Ev fiyatlarında yüzde 15’e varan düşüş var.
Sektördeki büyümeye güvenerek konut yapımına yüklenen müteahhitler ise ‘Böyle giderse iflaslar kapıda.’ diyor.
Piyasalardaki dalgalanmayla birlikte banka kredi faizlerinin hızla yükselmesi inşaat sektörüne büyük darbe vurdu. Faiz oranları 1,07’den bir ay gibi kısa bir sürede 2,35’e kadar tırmanırken, satışlar da önemli ölçüde düştü. Bir yıl öncesine kadar bina maketleri bile kapışılmasına karşılık bugünlerde anahtar teslimi dairelerin açıklanan fiyattan rağbet görmemesi müteahhitleri zorda bıraktı. ‘İpotekli konut sistemi’ diye bilinen mortgage’ın önünü açacak kanun tasarısının ekime ertelenmesi tedirginliği daha da artırdı. Dairelerin ellerinde kalmasından endişe eden bazı şirketler, ilk hamle olarak yüzde 10-15 arasında değişen oranlarda indirim kararı aldı. Yine gayrimenkulünü satılığa çıkaran kişiler de fiyatları aşağı çekmeye başladı. Emlakçıların verdiği bilgiye göre İstanbul Beylikdüzü’nde 3 ay önce 120 metrekarelik bir daire için 120 bin YTL isteyen ev sahibi aynı yerin fiyatını 105 bin YTL’ye çekti. Bu arada yoğunluktan yemek yemeye vakit bulamayan emlakçılar da ‘kiralık ev’e yöneldi. Uzmanlar, yıl sonuna doğru ev fiyatlarında ciddi düşüşler yaşanacağını ve fiyatlardaki köpüğün ortadan kalkacağını belirtiyor. Emlak piyasası 2005’te gerek satış miktarı gerekse gayrimenkule yatırılan para açısından zirve dönemini yaşadı. Türkiye genelinde 1 milyon 362 bin gayrimenkul satılırken, emlak için harcanan para 33 milyar 129 milyon YTL’ye ulaştı. İnşaattaki büyüme oranı da yüzde 20’yi bulmuştu. Ancak Mayıs 2006’dan itibaren Türkiye’de de döviz ve faizlerin tırmanışa geçmesi konut piyasasını derinden etkiledi.
Ancak nisan ayında piyasalarda iç ve dış nedenlerden kaynaklanan dalgalanma konut satışlarına büyük darbe vurdu. Mayısta başlayan tedirginlik haziran ve temmuzda satışların bıçak gibi kesilmesiyle daha da arttı. İstanbul Yenibosna'da 30 dairelik inşaatı tamamlayan müteahhit İsmail Türk, metrekare fiyatlarının bir yıl öncesiyle aynı olmasına rağmen tek bir daireye bile müşteri bulamadığını, birçok müteahhidin de benzer durumda olduğunu dile getiriyor. 3 ay öncesine kadar müşterilerinin yüzde 80'inin banka kredisi ile daire aldığına dikkat çeken İsmail Türk, “Faizler yükselmeye başladığı andan itibaren piyasada hareketlilik yavaşladı. Faizler aylık yüzde 2'ye çıkınca satışlar iyice durdu. Zaten inşaat malzemelerindeki fiyat artışından olumsuz etkilendik. Dairelerin fiyatını 5-10 bin YTL aşağı çekmemize rağmen alıcı çıkmıyor.” dedi. Başyiğit İnşaat’ın satış sorumlusu Hakan Duman da satışa hazır 35 daireye henüz müşteri bulamamaktan yakınıyor. Satışlarda yüzde 90'a yakın tıkanma olduğuna dikkat çeken Duman, faizleri hızla artıran bankaların ince eleyip sık dokumaya başlamasının da kredi teminini güçleştirdiği görüşünde. İstanbul Başakşehir'de emlakçılık yapan Ömer Faruk Mezarcı, mayısa kadar hafta sonu bile müşteri yoğunluğundan yemek yemeye vakit bulamadıklarını, şimdiyse müşterilerin yok denecek kadar azaldığını anlatıyor.
Ümraniye ve Üsküdar’da konut inşa eden İstanbul Ticaret Odası İnşaat Meslek Komitesi üyesi Hızır Balkancı son zamanlarda daire satın almak için uğrayanların sayısının azaldığından şikayet ediyor. Satışların bıçak gibi kesildiğini dile getiren Balkancı, “Böyle giderse yıl sonuna doğru inşaatta büyük bir kriz yaşanacak. İnşaat yapanlar yüklü miktardaki çeklerin altına imza attı. Kredi aldı. Ancak satışların azalacağını hesaba katmadı. Şimdi satışlar yüzde 80 oranında düştü.” diyor. İstanbul Emlakçılar Odası Başkanı Sabri Ateş de konut balonunun patlamaya başladığını öne sürüyor. Vatandaşların 2003'ten itibaren yastık altındaki parasını kullanarak depreme dayanıklı olmayan yaşlı binaları aldığını belirten Ateş, “Artık yastık altındaki para tükendi. Faizler yükseldi. Büyük çaplı inşaat firmaları bile satış yapamıyor. İstanbul'da konut fiyatlarında yüzde 5 ile yüzde 25 oranında düşüşler başladı. Bu düşüş daha da devam edecek. Fiyatlar makul seviyeye oturacak.” değerlendirmesini yapıyor. Ateş, “Şimdi konut alalım mı?” sorularına ise “Konut almanın tam zamanı.” diye cevap verdiğini aktarıyor. Türkiye İstatistik Kurumu belediyeler tarafından yapı kullanma izin belgesi verilen yapıların arsa payı hariç inşaat metrekare maliyetlerinin bu yılın birinci döneminde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 0,008 artarak 404.5 YTL’ye çıktığını bildirdi.