İnce belli çay bardağı, padişah koltuğu, sedir, kazan... Hepsi de Türk kültürünün en eski parçaları. Dikkatinizi çekmiştir, son yıllarda Türk tasarımında geleneksel parçalar yeniden yorumlanıyor. Semaver, Kunter Şekercioğlu’nun nargilesi ve Defne Koz’un modernize ettiği kahvehane tepsisi ilk akla gelen örnekler.

Onlar, henüz olmayan bir yolun isimsiz kahramanlarıydı aslında... Çünkü yeni trend, dünyanın her yerinde tek tip evler yaratan uluslararası akımlar yerine, yerel kimlikler ve gelenekselliğin öne çıkması. Türk ve yabancı birçok tasarımcıyla çalışan tanınmış mobilya üreticisi Koleksiyon, beş yıldır sessiz sessiz geleneksel tasarımları yeniden yaratma çalışmaları içinde. Çalışmalar bu sene sonuç verdi ve geleneksel-çağdaş sentezinin ilk ürünleri Koleksiyon mağazalarında yerini

aldı. Bunlar arasında Koleksiyon’un kurucusu Faruk Malhan’ın, "en sıradan içeceğin içildiği, sıradan bir bardak gözüyle bakılır ona" dediği ince belli çay bardağının yeniden yorumu olan bir tasarım da var. Malhan’ın klasik sedirlerden esinlendiği Sekü’sü, Karim Rashid’in İstanbul’un tarihi mimarisinden yola çıkıp tasarladığı Otto Family serisi, Arik Levy’nin Kaz Dağları’ndan ilham aldığı Kaz koleksiyonu, berber halıları ve keçe kilimler, Koleksiyon’daki gelenekselliğe dönüşü öne çıkaran diğer parçalar. Faruk Malhan, tasarımda yerelliğin öne çıkmasını küreselleşmeye bağlıyor. Ona göre, dünyanın her yerinde her şeyin tek elden çıkmışçasına birbirine benzediği global çağda, farklılaşma ihtiyacının tek çaresi bu. Faruk Malhan, tasarımdaki bu yeni eğilimleri anlattı.

İtalyan Tasarımcı Padişah Tahtlarından Etkilenerek Ottoman Kanepeyi Yarattı
Tasarımcı Pascal Mourgue, Koleksiyon’un geleneksel çizgilerin çağdaşla sentezlenmesi esasına dayanan yeni dönem koleksiyonu için bir tasarım yapmak üzere Osmanlı kültürünü incelemeye başlamış. Osmanlı gravürleri ve resimlerini incelerken, padişahlarının ayaklarını toplayarak tahtta oturduğu resimlerden çok etkilenmiş. Ottoman isimli kanapeyi bu ilhamla tasarlamış. Ottoman kanapenin sırt kısmı arkaya yatabiliyor ve tam da tahtların oturma biçimini alıyor. Böylece ayaklar uzatılarak rahatça oturulabiliyor. Yalın bir görünüme sahip kanepenin gövde ve sırt kısımları değişik biçimlerde yan yana gelebiliyor. Kanape, mekanın büyüklüğüne göre farklı şekillere sokulabiliyor. Bu da işin modern kısmı.

Dünyayı Değiştirmek Zor Ama Evimizi İstediğimiz Gibi Yapmak Elimizde
Günümüzde, insanlar aidiyet ve özgünlük duygularına daha çok gereksinim duyuyor. Bunun sebebi, küreselleşme sürecinde yaşadığımız hız, karmaşa ve mahşer ortamı. İnsanlar her zamankinden daha yorgun. O yüzden artık günlerini geçirdikleri mekanlar önemli. Günümüzde evler, hızlı sosyal değişimin karşısında sığınılacak korunaklı bir liman haline geldi. Büyük şehirlerde yaşayanlar artık kişisel gelişimine imkan veren ve rahat edecekleri evlere gereksinim duyuyor. Bir yandan da her şey, her geçen gün biraz daha birbirine benziyor. Markalar, yaşamı aynılaştırmaya başladılar. Ama evlerimiz farklı olmalı. Biz, her şeyin birbirine yaklaştığı global dünyada, farklılığı ve özgünlüğü tasarımlarda aramaya başladık. Bu da bizi iç dünyamıza, geçmişimize, kültür mirasımıza dönmeye yöneltti. Dünyayı değiştirmek zor, ama evi istediğimiz gibi oluşturmak, kendi isteklerimiz doğrultusunda biçimlendirmek mümkün.

Türk Tasarımcılar Geleneksel Sembolleri Daha Çok Kullanıyor
Son yıllarda İtalyan tarzı tüm dünyada baskın oldu, ev ve ofisler hızla aynılaştı. Ama artık tüm dünyada kendi kültürüne dönme ve bunu öne çıkarma gibi bir trend var. Bunun nedeni, küreselleşmeye karşı yerel tepkiler doğması. Türk tasarımında da bu böyle. Bu akım henüz çok yeni. Bizim koleksiyonumuza da şu anda uluslararası tasarım anlayışının ürünleri hakim ama milli akımın esintileri artıyor. Türk tasarımcılar, geleneksel sembollere artık daha çok yer veriyor. Tasarımlarında püsküller, hilaller kullanıyorlar. Bence bu çok olumlu bir gelişme. Bazen eleştiriliyor ama bence Türk tasarımı açısından çok doğru bir yol. Ve arkası da gelecek. Defne Koz bundan seneler önce, kahvecilerin kullandığı askı denen geleneksel çay tepsisini yeniden tasarlamıştı. Bu onun ilk tasarımlarından biriydi. Başarılı olmasına ve isminin duyulmasına katkıda bulunmuş, isimsiz bir tasarımdır bu.

Mobilyada Sadelik Yine Ön Planda Olacak Geleneksel Olan Ayrıntılarda Gizlenecek
Geleceğin tasarım anlayışı, yerellikten çıkmış çizgilerin evrenselliğe ulaşmasına dayanıyor. Standartların yerini, tekrar yaratılanlar, karıştırılıp, yeniden derlenenler alacak. Seçimlerimizi, kültürümüze ait değerler belirleyecek. Kültürel değerler, küreselleşmeyle aynılaşan dünyada değer kazanıyor. Bunu doğru anlatabilirsek, insanların bedenine, duygularına, düşüncelerine hitap eden ürünler sunup, kendilerini bulmalarına katkıda bulunabiliriz.

Yakın dönemde tasarımda köklü değişiklikler olacak. Mobilya ve ev aksesuvarı tasarımlarında geçmişten ilham alınacak. Ancak bunlar çağdaş yorumlarla sunulacağı için çizgilerde ve renklerde belirgin değişiklikler olmayacak. Geleneksellik, detaylarda belli edecek kendini. Sadelik ve işlevsellik yine ön planda olacak. 

Anadolu Mirasından Yararlanmak İçin Tarihçi, Arkeolog ve Antropologlarla Çalışıyoruz
Yeni çalışmalarımızın en büyük kaynağı Anadolu. Ama tabii ki geleneksel çizgilerin reprodüksiyonunu yapmayacağız. Geçmişle ilişki kurup, geleceğe yönelen çizgiler oluşturacağız. Anadolu bizim için önemli çünkü 10 bin yıllık bir yerleşim bölgesi burası. Ben Anadolu’yu ve Akdeniz’i birlikte düşünüyorum. Mesela Alev Ebüzziya’nın bardak, çanak, çömleklerinde de bu anlayış var. Bu ne geleneksel, ne modern, ne Helenistik, ne de Türk... Bu başka bir şey. Bu coğrafyadan çıkan işlerle evrensellik yakalanabilir. Koleksiyon Mobilya, Anadolu kültür mirasından daha etkili biçimde faydalanmak için tarihçi ve antropologlarla çalışıyor. Arkeolog ve restoratör Numan Tuna bu isimlerden biri.