Dev Asya ülkesi'nde inşaat sektörü yılda yüzde 20 oranında büyüyor. Ekonomi kurmayları ise her yıl yüzde 10 büyüyen ekonomiyi dizginlemek için öncelikle inşaat sektörünün hızının kesilmesi gerektiğine inanıyor.
Hızlı ekonomik büyüme ve ucuz para birimi yuan ile küresel ticaret dengelerini altüst eden, ancak sonrasında aşırı ısınmış bir ekonomi ile karşı karşıya kalan Çin, yüzde 12'lere varan ekonomik büyüme hızını kesebilmek için inşaat sektörüne yüklenecek. Şu ana kadar, faiz artırımından bankaların rezerv payının artırılmasına kadar uygulanan taktiklerin hiç birinin sökmediği Çin ekonomisinin inşaat alanındaki yatırımların önüne geçilmesi ile sakinleşebileceği düşünülüyor.
Önceki günden itibaren Beidaihe kasabasına kapanan Çin ekonomisinin kurmayları da kontrolden çıkmış görünen ekonomiyi nasıl dizginleyebilecekleri üzerine beyin fırtınası estirdi.
5 günlük zirvede bir araya gelen 100 Çinli ekonomist ülke ekonomisinin banka kredilerinde daha sıkı bir politika ve özellikle inşaat sektöründe yatırım kısıtlamaları uygulanması gerektiğini savunuyor.
Toplantılardan çıkan sonuçlar Çin Planlama Kurumu tarafından da benimsenmiş durumda. Enerji etkinliğinin nasıl sağlanabileceği ve fakir ile zengin arasındaki uçurumun nasıl kapatılabileceğinin de tartışıldığı zirveden "Yeni projeler üzerinde daha sıkı kontrol, daha sıkı arazi yönetimi ve bankadan borçlanmaların daha da zorlaştırılması" kararı çıktı.
1993 yılının ilk yarısında Çin'in GSYH'sı yüzde 14'lük bir büyüme göstermiş, Çin Merkezi Planlama Komitesi acil önlemlerden hükümet harcamalarının kısıtlanmasına, devlet tahvil alımlarından, kredi kısıtlamalarına ve fiyat kontrollerinin artırımına kadar birçok katı yöntemle ekonomik büyüme dizginlenmeye çalışmıştı. Ancak ekonomiyi yavaşlatmak adına bu kadar sert önlemlerin alınması ülkeyi olumsuz yönde etkilemiş ve gayrimenkul fiyatları aniden yüzde 50 düşüş göstermişti.
Yasadışı Arazi Tahsisi Ekonominin Ateşini Artırıyor
Toplantılarda yerel hükümetlere de yüklenen Çinli ekonomistler, özellikle de artan yasadışı arazi kullanımının yeni inşaat yatırımlarını tetikleyip ülke ekonomisini iyice ısıttığını savunuyor. Nitekim Deutsche Bank'ın temmuz sonuna doğru yayınlanan bir raporuna göre de Pekin'in sabit varlıklara yapılan yatırımları kesememesinin en büyük nedeni de yasadışı arazilerde üst üste yapılan inşaatlarla alakalı. Rapora göre, ülkedeki yerel hükümetlerin neredeyse yüzde 90'ı sadece kendi bölgelerine ya da şehirlerine daha fazla yatırım çekebilmek için yatırımcılara ve inşaatçılara kaçak arazi tahsis ediyor.
Öte yandan yılın ilk yarısında emlak ve inşaat sektörüne yabancılar tarafından yapılan yatırımlar yüzde 28 oranında artmış durumda. Geçtiğimiz hafta içinde ise Pekin yönetimi emlak sektörüne giren yabancı spekülatif yatırımları engelleyebilemek için de bir takım kısıtlamalara gideceğini açıklamıştı. 2010 yılına kadar yüzde 10'dan fazla büyümesi beklenen Çin inşaat sektörü, önlem alınmazsa dünyanın önde gelen inşaat pazarlarını bile sollayacak. Morgan Stanley'e göre inşaat sektöründe her yıl yüzde 20 oranında büyüme yaşıyor. Morgan Stanley, Çin ekonomisi iki yıl içinde emlak sektöründe devasa bir arz fazlasıyla karşı karşıya kalacağı yönünde de uyarıyor. Çin inşaat sektörü 2006'nın ilk yarısında da bir önceki yılın aynı dönemine oranla yüzde 22'lik bir büyüme yaşadı.
Asıl Anahtar Revalüasyon
Para birimi yuanın ucuzluğunun sağladığı haksız rekabet avantajı nedeniyle uluslararası baskı altında kalan Çin bir kaç ay önce yuanda yüzde 2.1 gibi göstermelik bir revalüasyona gitmişti. Ancak bu revalüasyon ne dış ticarette Çin etkisiyle zarar görenlerin zararlarını kapamasına yeterli olabilecek bir oran olmadığı gibi, kimi uzmanlara göre Çin ekonomisinin soğumasının nedeni de burada yatıyor. Yani Çin, revalüasyonla ekonomide bir soğuma etkisi yaratabileceği halde çareyi başka yerlerde arıyor. Ayrıca şu andaki mali sistemin 1990'lı yıllarda üretimi artırmak için uygulanan ucuz kredi ve devlet sübvansiyonları üzerine kurulu olması da ekonomiyi ısıtıp duran yatırımları durdurulamamasına neden oluyor. Şu ana kadar ekonomiyi soğutmak adına alınan önlemlerin işe yaramaması üzerine yeni arayışlara giren Çin, daha önce nisan ayında 0 düzeyinde seyreden faiz oranlarını 5 yıl sonra ilk kez artırmıştı. Ancak bu göstermelik faiz artışı ülkede yeni fabrikaların kurulmasını ve diğer varlıklara yatırım yapılmasının önüne geçemediği için ülke ekonomisi halen büyümeye devam ediyor. Hükümetin faiz artırımının dışında, Çinli bankaların daha fazla rezerv ayırıp borçlanmalara ayırdıkları miktarı azaltmaları yönünde aldığı karar da ülke ekonomisinin yavaşlamasını henüz sağlayamadı. Pekin'in ekonomiyi soğutmak için aldığı ancak henüz etkisini göremediği diğer önlemler arasında ise spekülasyonun önlenmesi için emlak satış vergilerinin artırılması, sektöre yabancı yatırıma sınırlandırma getirilmesi ve lüks villa inşaatları gibi bazı projelerin tamamen yasaklanması yer alıyor.