Marmara depreminin üzerinden 7 yıl geçti. Uzmanlar, insanların yapı denetimi yapılmış yeni konutlara 3 kat daha fazla para ödediğini kaydederken yapı noteri kurulmasını da öneriyor.
Afet İşleri Genel Müdürlüğü'nün verilerine göre 17 bin 480 kişinin yaşamını yitirdiği, yaklaşık 44 bin kişinin de yaralandığı Marmara depreminin üzerinden 7 yıl geçti.
Yüzyılın en büyük depremlerinden biri olan 17 Ağustos depreminin Türkiye'ye maliyeti dolaylı etkileriyle beraber 8.5 milyar doları buldu.
Hasar açısından dünyada 4., deprem sıklığı bakımından da 6. sırada bulunan Türkiye'de inşaat sektörünün de gelişmesiyle yapı denetimi öncelikli hale geldi. 560 kadar yapı denetim şirketi 19 pilot ilde faaliyet gösteriyor. Yapı Denetimi Kurumları Birliği (YPKB) Başkanı İlhami Gürgel, yeni yapılan binaların hiçbir risk taşımadığını belirterek insanların 3 kat farkı ödeme pahasına, depreme dayanıklı binaları tercih ettiğini söyledi.
Binaların taşıyıcı sistemiyle ilgili bir riskin söz konusu olmadığını kaydeden Gürgel, "Yapı denetimden geçmiş hiçbir binanın depreme karşı güvenilirliği ile ilgili tereddütüm yok" dedi.
Yapı denetimiyle bağlantılı imar mevzuatından kaynaklanan bazı aksaklıkların yaşandığına değinen Ülger, mekânı büyütmek için yapılan değişikliklerin yapı denetim firmalarını mağdur edebildiğini vurguladı. Yapı denetim firmaları ile işveren arasındaki ticari ilişkinin yapı denetim üzerine kurulmasının tamamen yanlış olduğunu kaydeden Ülger, vatandaşın tek merkeze başvurabileceği bir sistemin kurulması gerektiğini söyledi. Ülger, "Eğer bir aksaklık varsa, kurgunun hatasından kaynaklanıyor. Proje için vatandaş ile pazarlığa giriyoruz. Vatandaşın patron olduğu düzen kaldırılırsa yapı denetimine büyük katkısı olacaktır. İmar mevzuatı konusunda belediyelerden hafriyatçılara kadar, tüketici talebi söz konusu. Olumsuz etkenlerden bir tanesi de belediye. Çünkü orada siyasi kurumların ağırlığı var. Bir noter nasıl işliyorsa aynı şekilde yapı noteri kurulmalı" dedi.
Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) İnşaat Mühendisleri Odası ise deprem ve alınacak önlemlerle ilgili söylenmedik söz kalmadığını ama hâlâ somut bir adım atılmadığını savundu. TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası'ndan yapılan yazılı açıklamada, "Marmara depreminin üzerinden 7 yıl geçti ancak geriye dönüp bakıldığında yeterince ders alınmadığı söylenebilir" denildi.
İstanbul Sil Baştan İnşa Edilecek
İstanbul Valisi Muammer Güler de olası bir depremin etkilerini en aza indirmek için, İstanbul’un önemli bir kısmının 20 yılda yıkılıp yeniden inşa edileceğini söyledi. Güler, son 7 yıl içinde, İstanbul’daki 133 okul binasının yıkılıp yeniden inşa edildiğini, 2827 okuldan 863’ünün taramasının yapıldığını ve 689’unun ise iyileştirildiğini söyledi. Vali Güler, eğitim ve bilgilendirme amaçlı olarak "Afet FM" adlı bir radyo istasyonu kuracaklarını da kaydetti. Zeytinburnu, Fatih, Küçükçekmece, Avcılar, Bakırköy, Bahçelievler, Bayrampaşa, Eminönü, Beyoğlu ve Adalar'ın risk altında olduğunu vurgulayan Güler, Zeytinburnu’nda 16 bin binanın tarandığını, diğer ilçelerdeki riskli bina taramalarının da 2 yıl sonunda bitirileceğini belirtti.
TMMOB Şehir Plancıları Odası ise yalnızca zemin özellikleri açısından uygun yer seçimleri yapılması ya da dayanım gücü yüksek yapılar inşa edilmesinin tek başına deprem-afet sorununu çözemeyeceğini belirtti. Odadan yapılan açıklamada, İmar ve Şehircilik Yasası'nın başka bahara kaldığı ve korunması gereken alanların “rant emellerine” alet edildiği savunuldu.
Afet İşleri Genel Müdürü Mustafa Taymaz ise topraklarının üçte ikisi 1. ve 2. derece deprem bölgesinde bulunan Türkiye'nin ana sorununun zemin değil, “yapı stoku” olduğunu belirtti. Taymaz, "Türkiye'de özellikle büyükşehirlerdeki yapı stokunun büyük bir bölümünün niteliksiz ve afetlere karşı dayanıksız olduğu çeşitli araştırmalarla ortaya konmuştur" dedi.
Maliyet 50 Milyar Dolar Olur
İstanbul Büyükşehir Belediyesi Jeoteknik Araştırma Bölümü Başkanı Mahmut Baş, Boğaziçi Üniversitesi, ODTÜ, İTÜ ve YTÜ tarafından ortaklaşa hazırlanan “Deprem Master Planı”na göre İstanbul'da 7.5 ila 7.7 şiddetinde bir deprem olması durumunda 70-90 bin ölü, 120-130 bin yaralı, 400 bin hafif yaralı, 50-60 bin ağır hasarlı bina, 500-600 bin evsiz aile ve 50 milyar dolar maddi kayıp olacağının belirlendiğini bildirdi. Ulusal Deprem Konseyi Üyesi Prof. Dr. Haluk Sucuoğlu da İstanbul'da 7 yıl deprem olmaması nedeniyle deprem ihtimalinin daha da arttığını belirtti.