1999 depreminin üstünden yedi yıl geçti, Türkiye'de yapıların yüzde 8'inin güçlendirilmesi gerekiyor, ancak can kurtaracak önlemler hâlâ 'kâğıt üstünde'
17 Ağustos'un yedinci yılında, devlet deprem sorununu 'kâğıt üstünde' çözdü. Çok sayıda proje ve mevzuat hazırlayan ancak uygulamaya geçemeyen Bayındırlık ve İskân Bakanlığı, binaların güçlendirilmesi gibi fiili uygulamalarda topu vatandaşa atıyor. Türkiye'nin deprem tehlikesi, 2007-2013 dönemine ilişkin 9. Kalkınma Planı'na ise bir satır bile giremedi.
Afet İşleri Genel Müdürlüğü verilerine göre Türkiye, deprem nedeniyle yıllık ölen insan sayısına göre Çin ve İran'dan sonra dünyada üçüncü sırada. Büyük kentlerin yüzde 50-60'ı kaçak gecekondu bölgeleri. Yapılarda genellikle deprem hesabı yok.
Bakanlık proje zengini
Bayındırlık ve İskân Bakanlığı Afet İşleri Genel Müdürlüğü, afetlerin önlenmesi veya zararlarının azaltılması için ise kâğıt üstünde şu çalışmaları yapmış:
Deprem şûrası: 29 Eylül-1 Ekim 2004'te deprem şûrası düzenlenerek sorunlar ele alındı.
Ulusal sismik ağ: Projenin ilk ayağı kapsamındaki 18 istasyonun kurulum ve işletim işlemlerinin tamamlanmasıyla istasyon sayısı 20'ye ulaştı. Marmara Denizi'ne altı OBS (deniz sismometresi) kurulacak. Türkiye'de toplam 70-99 istasyon gerekiyor.
Güçlendirme Yönetmeliği: Mevcut binaların deprem güvenliğinin belirlenmesi ve güçlendirilmesine ilişkin yönetmelik 2007 Mart'ta yürürlüğe girecek.
Afet Bilgi Sistemi: Marmara Depremi Acil Yeniden Yapılandırma Projesi kapsamında 'Afet Bilgi Sistemi' kurulmasıyla ilgili teknik şartnameler hazırlandı. 15 Ağustos'ta ihalesi yapılacak.
7269 sayılı Afetler Kanunu: Kanun taslağı yeni yasama döneminde Başbakanlığa sunulacak.
Afet Yönetimi Stratejik Planı: Düzenlenmesi sürüyor.
Mevcut yapı stoku değerlendirmesi: Türkiye genelinde tüm kamu binalarının incelenmesi, güvenlik değerlendirmesi, güçlendirme projelerinin hazırlanması ve güçlendirme imalatının yapılabilmesi için yaklaşık 4.2 milyar YTL'ye ihtiyaç var.
Yetkin mühendislik: Binaların analizlerini yaparak güçlendirme projelerini hazırlayacak elemanlara yönelik yetkin mühendislik yasa tasarısı Meclis'te.
Deprem bakımından yapı yasaklı alanlardaki yerleşimlerin nakline dair kanun tasarısı: Risk altındaki yerlerdeki iskânın kaldırılmasıyla başka yerlere tahliye ve nakil işleri önemli mali kaynak gerektiriyor. Meclis açıldığındaki görüşülecek.
İSMEP Projesi: Finansmanının 400 milyon doları Dünya Bankası kredisi olarak karşılanan İstanbul Sismik Riskin Azaltılması ve Acil Durum Hazırlık Projesi (İSMEP) hayata geçirildi.
'Devletten beklemeyin'
Afet İşleri Genel Müdürü Mustafa Taymaz, bakanlığının üzerine düşeni yaptığı görüşünde. Bakanlığın 'teknik altyapıyı' hazırladığını, afet yönetiminde Türkiye'nin ABD ve bazı AB ülkelerinden iyi olduğunu iddia eden Taymaz, "Türkiye'deki binaların yüzde 8'inin güçlendirilmesi gerektiği hesaplanıyor. Her şeyi devletten beklemek yanlış. Vatandaş da gerekiyorsa kredi alarak kendi binasını güçlendirecek" dedi.