Marmara'da 1999 yılında yaşanan deprem felaketinin ardından, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı'nın Dünya Bankası ve gönüllü kuruluşların katkılarıyla deprem bölgelerinde yaptırdığı, ancak talep görmeyen işyerleri ile bazı imar adaları, kentsel yenileme ve dönüşüm kapsamında değerlendirilecek.
Yapılar, üniversitelere tahsis, huzurevi yapımı ya da Toplu Konut İdaresi'nin (TOKİ) konut ihtiyacı için kullanılma gibi şekillerle, kamu yararına kullanılacak. Elde kalan işyerleri ile imar alanları büyükşehir belediyelerine, il özel idarelerine ya da valiliklere bedelsiz devredilebiliyor.
Edinilen bilgiye göre Gölcük'te 17 Ağustos 1999 ve Düzce'de 12 Kasım 1999 tarihlerinde meydana gelen depremlerden sonra, konutları ve işyerleri yıkılan, ağır ve orta derecede hasar gören hak sahipleri için 7269 sayılı kanun hükümlerine göre konut ve işyerleri inşa edildi. Deprem bölgesinde toplam 43 bin 53, evini yapana yardım yöntemi ile 8 bin 619 konut yapılırken, Kocaeli'nde 2 bin 362, Yalova'da 423, Sakarya'da 1.276, Düzce'de 1.697, Bolu'da ise 108 adet olmak üzere toplam 5 bin 866 adet işyeri yapıldı. Ancak bazı hak sahipleri, beklentilerini karşılamadığı gerekçesi ile veya başka sebeplerle bu işyerlerini teslim almadı. Bunun üzerine Bakanlar Kurulu, Kocaeli ili ve çevresindeki 372 işyerinin Kocaeli Büyükşehir Belediyesi'ne, Düzce'de yaptırılan 50 işyerinin huzurevi binası olarak kullanılmak üzere Düzce İl Özel İdaresi'ne, Gölcük'teki 106 işyerinin Gölcük Belediyesi'ne bedelsiz devredilmesini kararlaştırdı. Sakarya ili ve çevresindeki 76 işyerinin Sakarya Valiliği'ne bedelsiz olarak devredilmesi için de gerekli hazırlık çalışması devam ediyor.
17 Ağustos 1999 tarihinde yaşanan depremde işyerleri yıkılan hak sahipleri için kalıcı konutların bulunduğu bölge olan Karaman ve Camili'de 4 yıl önce yapılan devasa iş merkezleri boş duruyor. 40 milyon YTL değerinde olan ve 1.276 dükkanın bulunduğu iş merkezlerinde sadece 60 dükkan açık durumda. 4 yıldır kullanılmayan, terk edilmiş bina görünümünü andıran iş merkezlerinin pasajlarında in cin top oynuyor.
Başbakanlık Proje Uygulama Birimi tarafından 17 Ağustos depreminde işyerleri yıkılan hak sahipleri için yaptırılan dükkanlar plansızlığın kurbanı oldu. Yer seçimindeki yanlışlık, çok katlı ve hücre tipi birbirinin aynısı dükkanlar sahiplerinin yüzünü güldürmedi. Şehirde demir doğramacılık yaparken işyeri yıkılan kişiye kura ile 3. katta dükkan çıkarken, hemen yanına pastane ile uğraşan kişiye dükkan verildi. Yanlış uygulama sebebiyle dükkanlar bomboş kaldı.
Muhtar, halka açılmasını istiyor
Camili Mahallesi Muhtarı Yunus Özçelik ise fonksiyonel olup olmayacağı düşünülmeden yapılan işyerlerinin bugün büyük bir problem olarak ortada durduğunu kaydetti. Bu yapıların çürümektense kamu kurum ve kuruluşlarına tahsis edilmesinin yararlı olacağını ifade eden Muhtar Özçelik "Bizim bir polis merkezi sosyal bilimler lisesi için pansiyon binamız yok. Ayrıca bu binalar üniversite öğrencilerine yurt olarak da düzenlenebilir. Bu şekilde öğrenciler şehirdeki hasarlı binalardan kurtularak sağlam binalarda rahatça kalabilirler." diye konuştu.