Haberler

Boğaz’a ilk raylı köprüyü 2. Abdülhamid yapacaktı

Tarih: 12 Nisan 2007 Kaynak: Türkiye
Üçüncü boğaz köprüsü yapılması gündemde olan İstanbul’daki ilk köprü, Pers kralı Darius (300 Spartalı filminde geçen Pers kralı Serhas’ın babası) tarafından, ordusunun karşı kıyıya geçirilmesi amacıyla bugünkü Beykoz ile Rumelihisarı arasında salların yan yana dizilmesiyle oluşturulan ve ordunun geçişinden sonra kaldırılan köprü oldu. Roma İmparatoru Jüstinyen’in 6. yüzyılda Haliç üzerinde “Ayas Kalinikus” adlı bir köprü yaptırdığı, bugünkü Fatih Sultan Mehmet Köprüsü’nün bulunduğu bölgede imparator 1. Heraclius’un 7. yüzyılda Darius’unkine benzer bir köprü inşa ettirdiği de tarih kayıtlarında yer aldı.

İlk ciddi köprü projesi...
İki kıtanın ve iki denizin buluşma noktası olan Boğaziçi üzerinde ilk ciddi köprü yapılması projesi ise Sultan 2. Abdülhamid döneminde gündeme geldi. 1900 yılında, Anadoluhisarı ile Rumelihisarı arasında bir köprü inşa edilmesi için “Bosphorus Railroad Company” ile görüşmeler yapıldı. Bu ilk boğaz köprüsü üzerinde bir raylı sistem de planlandı. Böylece Avrupa ile Asya ve Orta Doğu demir yollarının birleştirilmesi hedeflendi. Ancak Abdülhamid’in tahttan indirilmesiyle proje de rafa kaldırıldı. İstanbul Boğazı üzerindeki ilk köprü inşaatına, ilk girişimden yaklaşık 70 yıl sonra başlandı ve Beylerbeyi ile Ortaköy arasında yapımına başlanan Boğaziçi Köprüsü, Alman “Hochtief AG” ile İngiliz “Cleveland Bridge and Engineering Company” şirketleri tarafından yapıldı. Boğazın iki kıyısında birer taşıma kuleleri arasına gerilmiş iki ana kabloya asılmış olarak tabliyelerden oluşturulan köprü, Cumhuriyet’in 50. yılında, 29 Ekim 1973’te açıldı. Yaklaşık 22 milyon dolara mal edilen Boğaziçi Köprüsü’nün yumuşak ve yüksek dirençli çelikten yapılmış olan kuleleri 165 metre yüksekliğinde, üçer gidiş ve gelişli 6 şeritlik köprünün orta noktası ile deniz arasındaki mesafe 64 metre, iki kule arasındaki uzunluk ise 1074 metre iken, kulelerin içerisinde yolcu ve servis asansörlerine de yer verildi.

İkincisi 1988’de bitti
Kentin artan trafik meselesine yeterince cevap veremeyen ilk köprünün ardından İstanbul Boğazı’ndaki ikinci köprünün yapımına, çeşitli sivil toplum kuruluşlarının itirazlarına rağmen 1985 yılında başlandı ve 1988’de ulaşıma açıldı. Kavacık ile Rumelihisarı arasında inşa edilen Fatih Sultan Mehmet Köprüsü’nün projesi İngiliz “Freeman Fox and Partners” firmasınca hazırlandı. Yapımını da Japon “Ishikawajima Harima Heavy Industries”, “Mitsubishi Heavy Industries” ile “Nippon Kokan K.K” firmaları üstlendi.

Daha geniş yapıldı
Yaklaşık 125 milyon dolara mal olan ve içerisinde servis asansörleri de bulunan 102.10 metre yüksekliğinde kuleler arasında 39.40 metre genişliğindeki tabliyelerin yerleştirilmesiyle oluşturulan asma köprünün taşıyıcı kabloları, birinci köprüdekinden farklı olarak dikey şekilde düzenlendi. Gidiş ve geliş yönünde, Boğaziçi Köprüsü’nden birer şerit daha geniş olan Fatih Sultan Mehmet Köprüsü’nde ayrıca, yan konsollar üzerinde bugün kapalı tutulan yaya yolları da yapıldı.

İlk paralı köprü: Galata
Osmanlı döneminde de Haliç üzerinde ilk köprü fikrinin Sultan 2. Beyazıt’a ait olduğu, Topkapı Sarayı’nda bulunan ve Venedikli bir mimarın Beyazıt’a yazıp köprü fikri ile özelliklerinden bahsettiği mektupla kesinlik kazandı. Fransa Ulusal Kütüphanesi’nde bulunan bazı çizimler, Leonardo da Vinci’nin Haliç üzerinde bir köprü projesi üzerinde çalıştığını gösterdi.

Yayalara 5 para
İstanbul’un Osmanlı dönemi ilk köprüsü ise Sultan 2. Mahmud tarafından 1836 yılında Haliç üzerinde ahşaptan yaptırıldı. Bugünkü Unkapanı Köprüsü’nün bulunduğu noktada inşa edildiği tahmin edilen köprüden geçişler ücretsiz olduğu için “Hayratiye” ismi verildi.

Sultan Abdülmecid döneminde de Eminönü ile Karaköy arasında kurulan Galata Köprüsü, 1845’te hizmete açıldı ve tarihteki ilk “paralı köprü” olarak kayıtlara geçti. Yaklaşık 100 bin altın liraya mal olan köprüden geçiş ücreti yayalar için 5, yüklü arabalar için de 200 para olarak belirlendi.

Haliç üzerindeki üçüncü köprünün yapımı, Sultan Abdülaziz tarafından 1863’de başlatıldı. Ancak Abdülaziz köprünün açılışını yapamadan vefat ederken, yeni köprü 1875’te demir ağırlıklı ve dubalı olarak tamamlandı.

2. Abdülhamid zamanında ulaşıma açılan bu köprü (eski Galata), yaklaşık 37 yıl Eminönü ile Karaköy arasında ulaşımı sağladı ve 24 yıl boyunca da Unkapanı’nda hizmet verdikten sonra 1936’da yerinden söküldü.
Takvim
<<Haziran 2011>>
Pzt Sal Çar Per Cum Cmt Paz
    1 2 3 4 5
6 7 8 9 10 11 12
13 14 15 16 17 18 19
20 21 22 23 24 25 26
27 28 29 30      
Haber Bölümleri
Haber Kategorileri
Yayınlanan haberlere günlük olarak yukarıdaki takvimden, haberlerin kategorilerine ise aşağıdaki listeden ulaşabilirsiniz.