Maybe Design Studio seri üretim yapan firmaların sattıkları ürünleri kendilerine hammadde yaparak istediklerini yaratıyorlar.

Çevremizde gördüğümüz tartışmasız herşey bir tasarım ürünü. Kolyeniz, yüzüğünüz, ayakkabınız, çantanız, telefonunuz, arabanız... Tasarım, değişen çağın somut bir yansıması. Tasarım dünyasının nabzını tutan büyük firmalar ve toplu alım yapan markalar, seri imalat sayesinde yüksek adetlerde üretim yapıyor ve Türk tasarımcıların satamayacağı fiyatlara ürün satıyor. Neden onların sattıklarını tasarıma hammadde ya da yarı işlenmiş hammadde olarak sokup istedikleri ürünleri üretmesinler? İşte bu konseptle yola çıkan Maybe Design Studio'nun ortaklarından genç tasarımcı Erdem Akan , mekan düzenlemesi ve seçiciliğini üstlendiği "NØTIKEA" tasarım sergisini Piramid Sanat'ta açtı.

"NØTIKEA" sergisinde Erdem Akan'ın dışında Bora Akçay, Kunter Şekercioğlu, Sedef Haydar, Ali Bakova, Ahmet Başar ve Taner Şekercioğlu 'nun tasarımları yer alıyor. Sergiyi gezerken insan hem eğleniyor, hem şaşırıyor, hem de düşünüyor. Öte yandan nefes alan ve gelecek vaat eden bir hava hakim salona.

"İster üretim-tüketim düzenine karşı duruş, ister kendi kendinle alay ediş, ister mevcut düzenin nimetlerinden faydalanış diyelim; kesin olan bir şey var: Çıkan son ürün, ürünün ham maddesini aldığımız markaya ait değildir artık, yeni ve daha öte birşeydir" mantığından yola çıkan sergi 25 Mayıs'a kadar Piramid Sanat'ta izlenebilecek.

Tasarımın Önemi...
N Ø TIKEA protest bir sergi mi?

Açıkçası tasarım benim için her zaman protestodur. Çünkü yeni bir ürün yapıyorsanız, aslında eskisini ve var olanları protesto ediyorsunuz demektir. Serginin varoluşu bunun ötesinde bir protesto içermiyor. Sergi IKEA'ya karşı olma hali değil, ve tam da bu yüzden adı "no IKEA" değil, "N Ø TIKEA." Çünkü inanıyorum ki, ürünün hammadesi nereden alınırsa alınsın, tasarımcı onu işlemiş, değiştirmiş, birleştirmiş, eksiltmiş, arttırmış ya da sadece bir bağlam için seçmişse bile; "o" tasarımcının yeni bir ürünüdür, ürünün ham maddesini aldığımız markaya ait değildir artık, yeni ve daha öte birşeydir.

Sergiyi nasıl oluşturdunuz?

Sergi aslında duygusal protestodan öte bir gerçeğe dayanıyor. Seri üretimin yeniden üretim sürecine dahil edilmesi gerçeği. Bu da ekonomik olarak sürdürelebilir bir durum aslında. Çünkü hammade olarak bile temin edemeyeceğiniz fiyatlara seri üretim satışı yapan firmalardan ürün alabiliyorsunuz. Bir bakıma tasarımcılar için mevcut düzenin nimetlerinden faydalanış diyebiliriz aslında... Bu fikrin kendisi o kadar basit ve gerçekti ki, sergi oluştu.

Sanatçıların yaklaşımı nasıl oldu?

Her zaman olduğu gibi iki tip yaklaşım vardı. Birincisi çekimser, ikincisi katılımcı. Yalnız bu kez ilginç olan durum; davet edilip de katılmayan çekimserlerin sayısının oldukça fazla olmasıydı. Bunun sebebi; sergi felsefesini yeterince açık aktaramamış olmam veya endüstriyel tasarımcıların endüstri tarafından yanlış anlaşılmak istememeleri olabilir.

Sizce Türkiye'de tasarımın çağdaşlığı temsil ettiği ve önemi anlaşılıyor mu?

Tasarıma verilen önemin dünyaya paralel olarak ülkemizde de arttığı bir gerçek. Ne kadarı magazinel, ne kadarı gerçek emin olmasam da... Burada gerçeklikten kastım ticari gerçeklik; yani sanayinin, ürün üreten veya servis veren firmaların tasarımdan yararlanması, değer yaratılması ve bu değerin satılması. Evet, artık daha fazla cümle içinde "tasarım" kelimesini kullanıyoruz ama, korkarım büyük bir kısmı bu aralar "trendy" olduğu için... Bu noktada ciddi endişelerim var.

Bireysel Başarılar
Genç tasarımcıların yaşadığı sorunlar nedir?

Genç tasarımcıların sorunları bitmez. İnşallah da bitmez. Çünkü bir tasarımcının sorunu/sorunları bittiğinde üretme için tüm motifini kaybetmiş olur aslında.

Tasarım dünyasındaki gelişmeleri nasıl değerlendiriyorsunuz? Türkiye'nin yeri nedir?

Yaygın kanının aksine, tasarımın globalleşmesi, ülkelerin lokal önemini azaltmadı. Hâlâ bir İtalyan, Alman, Fransız tasarımından söz etmek mümkün. Globalleşme diğer ülkelere de spot tuttu, mesela Hollanda, Çekoslavakya, Brezilya... Bizim açımızdan durumu değerlendirirsek çok başarılı Türk tasarımcılar var. Ama malesef bunlar bireysel başarılardır ve bu kişilerin isimlerinin Türkçe olması "Türk tasarımından" bahsetmemiz için yeterli değildir. Ve dünya tasarım kültürüne "Türk tasarımını" henüz katmış değiliz kanısındayım.

Sergiler açıyorsunuz, konsepti nasil oluşturuyorsunuz? Bu sergi ve konuyu farklı platformlara taşımayı düşünüyor musunuz?

Konseptler eğer gerçeklere dayanmıyorsa ve bir felsefeden çıkmıyorsa ürüne veya sergiye dönüşmüyor bizim için. Tasarımcı olduğumuz için de gerçekler, üretim-tüketim ilişkilerinden kullanma-kullanamama durumlarına kadar geniş bir açıda. Sergilerde iki tip ürün oluşuyor, kavramsal ve ticari... Ticari olan projeleri bir mağazada değerlendirmeyi düşünüyoruz.

İğneyi Kendine Çuvaldızı Başkasına...
Yurtdışından tasarımların tercih edilmesinde yerli tasarımların pahalı olmasının da etkisi olabilir mi?

Yerli tasarımlar pahalı mı? Sanmıyorum. Bence asıl sorun firmalarda tasarım yöneticileri yok, ve bu işlerden çok da anlamayan kişiler -ki anlamak zorunda da değiller aslında- güvende olmak için en isimli, en ünlü tasarımcı ile çalışmayı tercih ediyor. Genelde PR şirketleri tarafından "yaratıcı" faaliyetlerin yürütüldüğü, yönetildiği bu kurumlar da isimli tasarımcılarla oldukça "pazarlanabilir" projeler gerçekleştiriyorlar.

Seri üretim yapan firmalar sizce genç tasarımcıların önünü mü kesiyor, ne yapmak gerekir?

Seri üretim ciddi bir iş. O kadar ciddi ki, inanın genç bir tasarımcıyı böyle bir şirketin başına getirin, o bile kendisine tasarım yaptırmayacaktır... Bilmem anlatabiliyor muyum? Tasarımcılar biraz çuvaldızı kendine de batırmalı.. Okuldan yeni mezun bir tasarımcının "beni anlamıyorlar" yerine, "ben bu sistemi ne kadar anlıyorum" diye sorması gerekir. Birilerinin onun tasarladıklarını üretmesini beklemek yerine, kendi üretebileceklerini/ürettirebileceklerini tasarlaması gerekiyor aslında...