Geçen pazar Strasbourg'a döndüm.
Atatürk Havalimanı'na varmak için Kadıköy'den kalkıp Boğaz Köprüsü'nden geçerken, karşıma dikilen gökdelenlerin yol açtığı iticiliği yaşadım bir kez daha. Uçak da denize doğru yükselirken, aşağıda yeşili yolunmuş, yeknesak ve betona batmış kara parçasını da acılarla seyrettim.
Ama vaktiyle böyle değildi bu yerler...
İstanbul'da eski mahalleler, Üsküdar, Kadıköy Boğaz ahşap binalarla doluydu. Bir kırk yıl içinde, korkunç bir patlama oldu. Bunu, kırsal kesimden gelenler yaptılar ve - Doğan Kuban 'ın deyimiyle - bir "kırsal kültür" yarattılar ( Cumhuriyet , 18.2.2007). İstanbul, işte bu kırsal kültürün başkentidir.
Başta İstanbul'a yönelen göçle demokrasi -bir rastlantı- üst üste örtüştü. Türkiye'de demokrasi sadece oy hesabı üzerine kurulduğundan, "toprak yağması" onun aracı oldu. Bütün siyasal partiler, bütün holdingler ve halkın tümü, bu yağmadan -karşılıklı- para kazanma yoluna giderek ekonomiyi de İstanbul'u da mahvettiler.
Şu da yazılıp çiziliyor: Dünyada birçok kent, imajlarını iyileştirmek ve yabancı sermaye çekmek için, gökdelen dikme yarışı içinde. İstanbul da bu yarışmaya sokulmuştur ve tarihsel imajını yitirme tehlikesiyle karşı karşıyadır ( Milliyet , 3.5.2007).
Öte yandan, hatırlıyorsunuz, İstanbul'daki Karayolları arsasının 800 milyon YTL'ye satılmasını, Başbakan televizyondan ballandırarak anlatıyordu: "İşte gördünüz, İstanbul'da arazi fiyatları arttıkça, bundan herkes kazanıyor... Siz de kazanmış oluyorsunuz."
Oysa pohpohlamalar, dünyanın en güzel kenti olan İstanbul'u, 25 milyonlu, 30 milyonlu bir nüfusa taşıyacaktır. Bu da, İstanbul'u İstanbul olmaktan çıkarıp, bir Bangladeş, bir Bombay yaratmak demek değil mi?
Anlaşılıyor ki, 1453'te fethedilen İstanbul'da tamamlanmamış bir fetih var ( Hürriyet , 15.3.2007).
Bitmedi...
İstanbul'un böylesine batmasında belediyelerin, belediye başkanlarının payı yok mu?
Olmaz olur mu?
Ama o başkanların içinde, İstanbul'u yutacak dalgalara karşı -var gücüyle - dikilenler de görüldü.
Ahmet İsvan , o nadirlerden biridir.
1973 yerel yönetim seçimlerinden, bütün Türkiye'de ve özellikle İstanbul'da, Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), bir zaferle çıkmıştı. İstanbul'da CHP, oyların yüzde 64'ünü kazanmıştı.
Kahramanı da, Ahmet İsvan'dı; İstanbul Belediye Başkanı oldu.
Göç dalgasının ilk gelip vurduğu yer İstanbul'du ve kent yönetimi dev sorunlarla baş başaydı. Ne var ki, parti "bozuk düzen" i değiştirmenin kavgasında; Ahmet İsvan da, "Yoksulluk kader değildir" demişti seçimlerde. Ayrıca, belediyeciliğin istediği kültüre sahip bir aydın kişiydi.
Bütün bunlara karşın, işler yolunda gitmedi.
Başta, hukuk düzeninin yapısı olumsuz rol oynadı: Belediyelerimiz bütçesine, kadrosuna ve görev alanına egemen değil, hükümetin ağır vesayeti altında idi.
Bir de, Milliyetçi Cephe hükümeti iktidardaydı.
Halk bu olumsuzlukların bilincinde olmayıp da belediyeyi suçladığında, CHP, bozuk düzeni teşrih etmede rol oynayacağı yerde ilgisiz kalır; dahası suçlayıcılar safına geçer.
Ne olursa olsun, Ahmet İsvan, sonuna kadar bozuk düzene karşı çıkar; halktan yana olmanın örneklerini sergiler.
Karanlık güçler her şeyi göze alır: 36 yurttaşımızın öldürüldüğü 1977 yılı 1 Mayıs olaylarının birinci derece tanığı oldu Ahmet İsvan; bu olayları düzenleyen karanlık güçler, onu bu kıyımla ilişkilendirmeye kadar gittiler ve tutucu basın da onları tuttu.
12 Eylül'den sonra faşizm de hıncını esirgemez: 27 ay hapiste tutar ve yargılar; sonucu aklanmaktır. Eşi Reha İsvan 'ı da, Barış Derneği davasıyla 38 ay hapiste tutarlar...
İşte düzenimizin kara sayfalarından birkaçı daha!
Bu yıl, TÜYAP Bursa Fuarı'ndan sonra, yolumu Yalova'dan geçirip bu seçkin aydını ziyaret ettim; sohbeti ve fikirleriyle zenginleşip döndüm İstanbul'a. Reha İsvan'ı, o unutulmaz insanı da, bir köşeye çekildiğinden rahatsız etmedim.
O günü unutmadım, unutamayacağım da...