Türkiye'deki mimarlık öğrencilerini ortak bir platformda bir araya getirmeyi amaçlayan Ulusal Mimarlık Öğrencileri Buluşması, Anadolu Üniversitesi tarafından, 26 – 30 Haziran 2007 tarihleri arasında, “Kesişim” teması altında Eskişehir’de gerçekleştiriliyor. İlki 1993 yılında Gökçeada’da düzenlenen Mimarlık Öğrencileri Buluşması’na bu yıl mimarlıkla birlikte, sanat ve tasarım öğrencileri de davet ediliyor. Böylece giderek birbirine yabancılaşan bu üç farklı disiplin arasında bir kesişim yaratılarak, bir ilkin gerçekleştirilmesi amaçlanıyor. Buluşmalardaki diğer bir değişiklik ise; daha önce öğrenciler tarafından bağımsız olarak düzenlenen organizasyonun, son birkaç yıldır üniversiteler tarafından gerçekleştirilmesi.

Buluşmaya sayılı günler kala, İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi’nde araştırma görevlisi Saitali Köknar’a bundan önce düzenlenen organizasyonları sorduk. Gökçeada ’93, Çavdarhisar ’94, Kantara ’95 ve Çayköy ’96 buluşmalarının düzenlenmesinde görev alan Saitali Köknar, Türkiye Mimarlık Öğrencileri Buluşması (TMÖB) adı altında başlayıp, Uluslararası Mimarlık Öğrencileri Buluşması (UMÖB)’na dönüşen etkinlikler arasındaki farkı anlattı:

“İlk mimarlık öğrencileri buluşması Ürgüp’te yapılan bir EASA (European Architecture Students Assembly) toplantısı sonucu ‘biz de yaparız bunu’ diye harekete geçen bir grup mimarlık öğrencisi tarafından 1993 senesinde Gökçeada’da yapıldı. Adı TMÖB olarak kısaltılan Türkiye Mimarlık Öğrencileri Buluşması, aradaki kış buluşmaları sayılmazsa tam yedi buçuk defa düzenlendi, 1998 senesinde o güne kadar katılımcı olmuş dört yüze yakın mimarlık öğrencisi adına Ulusal Mimarlık Sergisi - Mimarlığa Katkı Ödülü aldı ve bir iki sene sonra öldü. Buluşmaların ilk yıllarında bir başka takım mimarlık öğrencisi, bunlar bizleri aralarına almıyorlar diye düşünmüş olsalar gerek, Ulusal Mimarlık Öğrencileri Buluşmaları’nı düzenlemeye koyuldular. Bu daldan gelen buluşmalar dönüşerek ve TMÖB’nin bıraktığı yerden saymaya devam ederek bugüne kadar geldi.



Güncelden bakınca eski buluşmalar ile şimdiki buluşmalar arasında bazı önemli farklar görünüyor. Benzer farklar TMÖB içinde Çayköy ‘96 öncesi buluşmalar ve sonrasındaki buluşmalar arasında da gözlemlenebilir. ‘Nedir bu farklar’ veya ‘canım farklı olsun ne güzel işte’ diyecekler için ‘nedir bu buluşma?’ sorusu ile başlamak lazım. Henüz yayınlanmamış başka bir yazıdan - aslında bir sözlükten - alıntılayacak olursak: ‘Her yıl yaz aylarında o yıl seçilen ve yurdun yeterince acayip bir köşesinde yaklaşık onbeş gün boyunca süren etkinlikler boyunca başka türlü birbirleriyle karşılaşma ihtimali olmayan mimar adaylarının birlikte çalışıp paylaşabildikleri nezih olamayan ortam.’ Bu tariften bile buluşmaya has olmazsa olmazlar ortaya çıkıyor.

Buluşma enformel bir etkinliktir. Formel kurumlara mesafeli durur. Özerktir. Valilikten, Silahlı Kuvvetlerden, belediyelerden, üniversitelerden yardım alır. Bunlar tarafından düzenlenmez. Bunların çatısı altında yer almaz. Kurumların kendi bünyelerine has arızalarından olabildiğince uzak durabilmek ve yeni bir potansiyel tarif edebilmek için kendi mekanını yaratır. Aksi takdirde buluşmanın içeriği bu kurumlar tarafından dayatılabilir, uslulaştırılabilir. Buluşma biraz yaramazdır özünde. Yıllardır küs iki insanı aynı tartışmaya çağırabilir.

Buluşmanın içeriği aslında buluşmanın organizasyonundan sonra gelir ama önemlidir. Aslolan buluşmadır çünkü. Organizasyon için o şehir senin bu şehir benim gezerek buluşma sırasında karşılaşabileceğiniz insan sayısından daha fazlasıyla karşılaşırsınız. Organizasyon sırasında gitmek isteyip gidemediğiniz ya da merak ettiğiniz mimarlık fakültelerinde sabahlama imkanı elde edersiniz. İçerik öğrenciler ile öğrencileri, öğrenciler ile mimarlık uğraşının ve edebiyat gibi diğer uğraşların önde gelenlerini, öğrenciler ile atölye yürütücülerini, atölye yürütücüleri ile atölye yürütücülerini karşılaştırmak, tartıştırmak ve ürettirmek üzere şekillenir. Gerekli kırtasiye malzemesini, hava pompası, inşaat iskelesi, elektrik direği her ne lazımsa, yürütücü ne istiyorsa o şeyi bulur, buluşturur.

Çayköy’den sonra ve şimdiki buluşmalarda ‘ileri gelenler’ ayağı düştü. Öğrenci ile öğrenci arasındaki bir yaz eğlencesi karakteri ağırlık kazandı. Halbuki taze kendine güveni henüz gelmiş genç ile yılların otoritesi arasındaki tartışma inanın son derece zihin açıcı ve bir o kadar kulak kızartıcı olabilir. Son buluşmalarda organizasyonun bağımsızlığı ve içeriğin zenginliğini sağlamaya yönelik artan çelimsizlik de önemli farklardan. İlk buluşmalarda kültür dünyasında o gün hayatta olan bütün önemli insanlarla temasa geçildiği ve buluşmalara çağrıldığı hissi hakimdi. Gerçekte tüm kişilere ulaşılamamış olsa bile konuya hakimiyet hissi katılımcıların bireysel özgüvenine ve buluşmanın duruşuna çok şey katmıştır. Son buluşmada örneğin bütün bir yıl boyunca üniversitenin sınıflarında onca saat harcadıktan sonra yine aynı sınıflarda buluşma düzenlemek en hafif tabiri ile ufku dar bir tavrın ürünü olsa gerek. Yurtta kalmak bir yana yurda dönüş saati belirtilmiş bir programla formel okulun bize veremediği hangi şeyleri alımlayabiliriz, böyle bir program nasıl bir deneme ortamı tarif eder, ucu açık sorular... Öte yandan eski buluşmalarda olup onların sonuna getiren kurumsallaşmama dürtüsü yeni buluşmada daha az olacak ki kendisini başka türlü bir şeyin ilki olarak adlandırabilsin. Kritik karışım burada saklı olsa gerek, bol miktarda özerklik ve eser miktarda kurumsallık. Son buluşmada bir şekilde tam tersi olmuş. Darısı önümüzdeki buluşmalara.”