Dünyadaki ticari gemilerin yüzde 30'unun üzerinden geçtiği, etrafından 150 milyon kişinin yaşadığı Akdeniz bugün hasta ve dünyanın en kirli denizi.
Yasadışı atıklar, insanların ilgisizliği, doğal nedenler ve gemiler bu kirliliğin temel nedenlerini oluşturuyor.
Bugün Akdeniz'deki bir plaj üzerinde denize girenlerin çöplerle karşılaşması mümkün. Diğer bir ifadeyle metre kare suya 33 tortu ünitesi düşme tehlikesi bulunuyor. Greenpeace tarafından dünyadaki denizler üzerine yayımlanan bir rapora göre İspanyol kıyılarının kirliliği ortalama olarak bu düzeyde. Bunun yanısıra bir de görünmez bir kirlilik var. Oceana isimli organizasyonun araştırması, litre başına 10 gram hidrokarbon düştüğünü kaydediyor.
Plastik Çöpler Tehlikeli
Kirliliğin temel faktörlerini, yasadışı atık boşaltımları, insanların ilgisizliği, doğal nedenler ve mal taşıtları oluşturuyor.
Çevre örgütü Greenpeace'in raporu da özellikle geçici plastik maddelerin verdiği zarara dikkat çekiyor. Raporda son 15 yıl içinde yapılan çeşitli araştırmalara yer veriliyor. Bunlardan bir sonuç çıkarmak zor ancak kesin olan bir şey var: Akdeniz, dünyanın en kirli denizi.
Greenpeace, plastiklerin en yaygın kirlilik olmasının yanısıra, başta kuşlar olmak üzere deniz canlılarına zarar veren sorunların çoğunun sorumlusu olduğunu belirtiyor. Plastik çöpler plajlar üzerindeki tortuların yüzde 75'ini temsil ediyor.
Greenpeace, Akdeniz'de metrekare suya karşılık 33,2 tortu tespit ettiklerini belirtiyor. Bunlar plastik poşetlerden, şişelere ve küçük atıklara kadar birçok kirleteni kapsıyor. Denizin yukarı kısımlarında plastiklerin nadirleştiğini ancak yine de kilometre kareye 35 adet düştüğünün altı çiziliyor. Greenpeace, en fazla kirli alanların İspanya, İtalya ve Fransa olduğunu ifade ediyor.
400 Bin Ton Hidrokarbon Dökülüyor
Diğer tortular gibi sıvı tortularında endişe kaynağı olduğunu belirtiliyor. Oceana araştırma projeleri müdürü Ricardo Aguilar, rutin atıkların büyük felaketlerden daha tehlikeli olduğunu söylüyor. Oceana'ya göre her yıl 400 bin ton hidrokarbon yasadışı bir biçimde Akdeniz'e dökülüyor.
İspanya'da en kirli alanlar, büyük limanların olduğu yerler olarak dikkat çekiyor. Tıpkı Algesiras, Andalousi ve Barcelona gibi. En kritik yerlerde litre su başına 10 grama kadar zararlı madde bulunabiliyor.
Uzmanlar, bu kirliliğin de bazı deniz türlerinin yok olmasına yol açtığını ifade ediyor. En dirençli türler kirletenleri emiyor ve buradan insanların tükettiği besin maddeleri olarak geri dönüyor. İnsan sağlığı açısından da böylece tehlike oluşturuyor. Bu nedenle Amerika'nın bazı bölgelerinde özellikle hamile kadın ve çocuklara bazı türleri yememeleri tavsiye ediliyor.
Yılda 12 Bin Gemi Geçiyor
Bu tip kirlilik çok bir nedenle izah ediliyor. Akdeniz üzerinden dünyadaki ticari gemilerin yüzde 30'u, petrol gemilerinin ise yüzde 20'i geçiyor. Bu da yılda 12 bin gemi anlamına geliyor. Gemiler kirlilik açısından önemli bir kaynağı oluşturuyor ancak Avrupa Birliği, kirliliğin yüzde 8o'inin kara üzerindeki aktivitelerden geldiğini belirtiyor. Doğrudan kirlilik kaynakları olarak ise nehirler ve denize dökmek için kentsel bölgelerde kullanılan suyu çeken sistemler dikkat çekiyor.
Bununla birlikte Akdeniz'in etrafından 150 milyon civarında kişi yaşıyor ve her yıl 200 milyon ziyaretçi alıyor. Barselona Üniversitesi ekoloji profesörü Joan-Domenec Ros, hiç kimsenin yediğimiz balık ve deniz ürünlerinin kirletici maddeler içerdiğini, kara üzerinde kullandığımız her şeyin denizde bittiğini ve çözümün bu sürecin sonunda değil başında olduğunu öğrenmek istemediği tepkisinde bulunuyor.