Mortgage'la birlikte gayrimenkul değerlemesinde ortaya çıkan uzman açığını kapatmak için üniversiteler ve dershaneler özel müfredatlar hazırlarken değerleme örgütleri de kurs sayısını artır mayı planlıyor.
Sermaye Piyasası Kurulu (SPK), mortgage ile birlikte gayrimenkul değerlemesinde ortaya çıkan uzman açığını kapatmak için lisans şartlarını esnetirken dershaneler, üniversiteler ve değerleme şirketleri de seferberlik ilan etti. Eleman açığını kapatmak için en az 10 dershane özel kurslar düzenlemeye başladı. Üniversiteler lisans üstü programlar oluştururken Değerleme Uzmanları Derneği ve Lisanslı Şirketler Birliği gibi sektörün önde gelen örgütleri de eğitim işine el attı.
Düzenlenen kurslara ilgi de oldukça yoğun. Öğrenciler arasında gayrimenkul yatırımı yapacak veya yatırımı olan işadamları da yerini aldı. İşadamları, tapu bilgisi, harita okuma ve makine parkı değerlemesi gibi özel derslerin yakın takipçisi oldu. Sektörün halen en az 2500 değerleme uzmanı açığı olduğu tahmin ediliyor. Sektörde açığın kapatılması için lisanssız elemanlara da büyük bir ihtiyaç olduğunu belirten Değerleme Uzmanları Derneği (DUD) Başkanı Selim Akçaharman "Her gün en az 2-3 kişi telefon açıp meslek hakkında bilgi alıyor. Düzenlenen kurslara sadece bu mesleği profesyonel olarak yapmak isteyenler değil, iş dünyası da ilgi gösteriyor. Hatta iş dünyasından bazı örgütler ve odalar gelip üyeleri için tapu bilgisi, makine parkı değerlemesi gibi bazı özel derslerin verilmesini bizden talep ediyor" dedi.
Lisanssız elemana da iş var
Gayrimenkul sektörü, kredilerin teminatı gayrimenkulleri değerleyecek uzman açığına çözüm arıyor. Özellikle mortgage yasasından sonra konut piyasasında artan talep nedeniyle SPK lisansı olan 18 gayrimenkul değerleme şirketi kadar lisanssız çalışan 700 firma da konutun değerini belirleyip karşılaştırma yapabilecek eleman arayışına geçti.
Soruna çözüm amacıyla SPK, "konut değerleme uzmanlığı " adı altında yeni bir branş oluşturarak lisans şartlarını esnetti. Böylece önceden gayrimenkul değerleme lisansı alamayanların konut değerleme uzmanı lisansı almalarının yolunu açtı. Ancak 2008 'de başlaması beklenen bu sınavlar da sektördeki ihtiyacı karşılayamayacak. Bu nedenle değerleme şirketleri sahaya çıkabilecek bilgi düzeyinde lisanssız elemanlara da kapılarını açıyor.
TADEM Yönetim Kurulu Başkanı Ali Çetin Önder bugünlerde her firmanın kendi kadrosunu genişletmek derdinde olduğunu belirterek "Lisanslı uzmanlar raporlara imza atma yetkisine sahip. Ancak lisansız elemanlar da aldıkları eğitimler sayesinde tıpkı lisanslılar gibi rapor hazırlayabilir. Bu da sürecin daha hızlı işlemesini ve sahadan daha fazla rapor elde edilmesini sağlar. Piyasada yetişmiş eleman sayısı çok değil. Bu nedenle alıp şirket içinde eğitiyoruz" dedi.
Üniversiteler de ders veriyor
3 yıldır hem yeni adaylara hem de çalışanlara eğitim programları düzenleyen Değerleme Uzmanları Derneği'nin (DUD) yanı sıra İstanbul ve Bilgi Üniversitesi gibi pek çok üniversite değerleme uzmanlığı lisansüstü programı hazırladı. Bazı özel dershaneler de SPK lisanslama sınavlarına hazırlık programlarını başlattı. Son eğitim hamlesi de Lisanslı Gayrimenkul Şirketleri Birliği'nden (LİDEBİR) geldi. LİDEBİR eylül den itibaren 100 saatlik bir ders programını hayata geçiriyor. Değerleme Okulu isimli projeyle sadece teorik değil, sahada uygulama dersleri de verilecek ve sertifika alanlar birlik üyesi şirketler tarafından istihdam edilebilecek. LİDEBİR Başkanı Cansel Turgut Yazıcı, okulun üniversite mezunu ve bu işe ilgi duyan herkese açık olduğunu ve 100 saatlik programın iki hafta süreceğini söyledi.
LİDEBİR'in Kozyatağı'ndaki merkezinde faaliyete geçecek olan değerleme okulunda gayrimenkul mevzuatı, plan okuma, inşaat malzemeleri tanıma, yapı bilgisi ve iletişim olmak üzere 5 ana ders verilecek. Bir sınıfta 40 kişinin olması planlanan okulda ihtiyaca göre yeni programlar açılacak. Kâr amacı güdülmeyen okulda uygulamacı ve akademisyenler eğitim verecekler. Saha çalışmaları da yapılacak kursun ücretinin -netleşmemekle birlikte- 1250 YTL civarında olması planlanıyor.
Lisans başarısı yüzde 65'lerde
Değerleme Uzmanları Derneği (DUD) Sekreteri Hüsniye Akçayır, dernek olarak hem lisans sınavlarına hazırlık eğitimi hem de kendini güncellemek isteyen uzmanlara yönelik eğitim verdiklerini söyledi. DUD'da 20 ile 35 kişilik sınıflarda eğitim veriliyor.
Bugüne kadar eğitim verdikleri adayların en az yüzde 65'inin SPK sınavını geçerek lisans aldığını da belirten Akçayır, "Kurs sırasında bu işin zahmetli olduğunu ve kendisine uygun olmadığını düşünüp vazgeçenler de oluyor. Ama genelde bu tür kararsızlar daha ilk derslerde bırakıyor. Devamını getirenler bu işe de devam ediyor" dedi. TADEM Yönetim Kurulu Başkanı Ali Çetin Önder, çalışanlara da zaman zaman meslek içi eğitim gerektiğini belirterek şunları söyledi: "Örneğin inşaat malzemelerini tanıma konusunda dersler veriyoruz. Çünkü pek çok ithal malzeme piyasaya girdi. Bir konuta sadece dışardan bakarak değerini belirleyemezsiniz, kullanılan malzemenin türünü de bilmelisiniz. Tek bir malzeme bazen konutun değerini artırabiliyor."
SPK lisansı neden önemli
Değerleme uzmanları kredileri ya da ortaklık anlaşması gibi işlemlerde teminat olarak gösterilen gayrimenkullerin o günkü değerinin ne olduğunu, binanın inşaat malzemesinden coğrafi konumuna, emsal inşaatlarla karşılaştırılmasına kadar pek çok kriteri göz önünde bulundurarak tespitini yapıyor. Mortgage sisteminde bankaların konut kredisi verebilmeleri için bir değerleme raporuna ihtiyaçları var. Bunun için de bu alanda çalışan çok fazla elemana ihtiyaç var. Bankanın rapor hazırlattığı değerleme uzmanlarının da SPK lisanslı olması şartı aranıyor. SPK ocak, mayıs ve eylül aylarında olmak üzere yılda üç kez sınav yaparak başarılı olanlara gayrimenkul değerleme uzmanlığı lisansı veriyor. Yeni oluşturulan konut değerleme uzmanlığına ilişkin ilk sınavın ise en erken aralık ayında yapılabileceği belirtiliyor. SPK'dan gayrimenkul değerleme lisansı alabilmek için sınavda 5 temel dersten ortalama 70 notu almak gerekiyor. Lisans için ayrıca 3 yıl bir şirkette çalışmış olma şartı da aranıyor. Konut değerleme lisansı için bu süre 1 yıla indirildi. Sektörün halen en az 2500 değerleme uzmanı açığı olduğu tahmin ediliyor. Konut değerleme uzmanlığı sınavları sayesinde 2008 yılında 400 uzmanın daha işbaşı yapabileceği düşünülüyor.