Yapı denetim kuruluşlarının denetleyebileceği toplam yapı inşaat alanı, 720 bin metrekareden 360 bin metrekareye indirildi.

Bayındırlık ve İskan Bakanlığının Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliği, Resmi Gazetenin bugünkü sayısında yayımlanarak yürürlüğe girdi. Yönetmeliğin yürürlüğe girmesiyle birlikte, 2001 yılında yayımlanan yönetmelik yürürlükten kalktı.

Yönetmelikte, "ilgili idarenin", "yapı denetim kuruluşunun", "denetçi, kontrol elemanı ve yardımcı kontrol elemanının", "proje müellifinin", "yapı sahibinin", "yapı müteahhidi ile şantiye şefinin", görev ve sorumluluklarına yer verildi.

Buna göre, ilgili idare tarafından yapı ruhsatı müracaatına esas olan ve ilgili yapı denetim kuruluşunun uygun görüş verdiği belgeler incelenerek, eksiklik veya yanlışlık bulunmuyorsa yapı ruhsatı düzenlenecek.

Yapı ruhsatı ve yapı kullanma izni belgesini düzenleyen ilgili idare görevlileri, görevlerini gereği gibi yerine getirmemelerinden doğan her türlü yapı kusurundan ve böylece meydana gelen zararlardan dolayı, tabi oldukları mevzuat çerçevesinde sorumlu olacak.

Yapıda tespit edilen eksiklikler veya o yapıdan sorumlu bulunan denetçi mimar ve mühendis, kontrol veya yardımcı kontrol elemanlarının görevinden ayrılması gibi nedenlerle, yapı denetim kuruluşunun talebi üzerine ilgili idarece inşaat durdurulacak. Faaliyeti durdurulmuş inşaatta eksikliklerin giderilmesi durumunda, inşaatın devamına izin verilecek.

Şantiye şefi bulundurulacak
Yapı denetim kuruluşu, yapının inşa edileceği parseli ilgilendiren imar durumu belgesi, aplikasyon krokisi, tapu kaydı örneği, zemin etüdü raporu ile gerekli diğer belgelerin mevzuata uygun olup olmadığını kontrol ederek, kopyalarını dosyasında muhafaza edecek.

Proje ve uygulama denetçisi mimar ve mühendisler tarafından, proje müelliflerince hazırlanan projelerin ihtisas alanlarındaki mevzuata uygunluğu, detay ve hesapların doğruluğu, asgari kriterlere uygunluğu ve proje müelliflerinin sicil durum belgelerinin varlığı denetlenecek. Varsa eksiklik ve hataların giderilmesi sağlanacak. Eksikliği ve hatası bulunmayan projeler, ilgili denetçi mimar ve denetçi mühendis tarafından onaylanacak.

Yapı ruhsatının alınmasının ardından, yapı denetim kuruluşunun ilgili denetçileri, yapı sahibi, yapı müteahhidi veya yapı müteahhidi adına şantiye şefi tarafından işyeri teslim tutanağı düzenlenerek, ilgili idarenin onayına sunulacak.

Gerçek kişiler ve kooperatifler de dahil olmak üzere, tüzel kişiler tarafından yaptırılan her türlü yapı inşası işinin bir yapı müteahhidi tarafından üstlenilmesi zorunlu olacak. Ayrıca yapım işleri yürütülen şantiyede, mühendis, mimar, teknik öğretmen veya tekniker diplomasına sahip olmak üzere bir şantiye şefinin bulundurulması mecbur tutulacak.
Yapı müteahhidi ve onu temsilen görevlendirilen şantiye şefi, yapım işlerindeki kusurlardan dolayı müteselsilen sorumlu tutulacak.

Denetim sınırı aşağıya çekildi
Yapı denetim kuruluşlarının ve laboratuvarların çalışma usul ve esasları çerçevesinde, yapı denetim kuruluşunun yetki sınırı yeniden belirlendi.

Önceki yönetmelikte yapı denetim kuruluşlarının denetleyebileceği toplam yapı inşaat alanının 720 bin metrekareyi aşamayacağı belirtilmişti. Yeni düzenleme ile bu sınır 360 bin metrekaye çekildi.

Yönetmelikte, teknik personelin denetim yetkisine ilişkin sınırlara ve teknik personelin yapı denetim kuruluşunda istihdam esaslarına yer verildi.

"Yapı denetim komisyonunun çalışma usul ve esasları" ile "yapı denetimi hizmet sözleşmesiyle ilgili esasların" belirlendiği yönetmelikte, yapı denetimi hesabı ve hizmet bedelinin tespitine yönelik unsurlar da detaylarıyla yer aldı.

Yeni düzenlemeye uyum
Yönetmelikte yer alan geçici maddelerle de uyum sürecine ilişkin esaslar belirlendi.

Buna göre, yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce yapı denetimi hizmet sözleşmeleri akdedilerek ruhsat müracaatı yapılmış işlere ait sözleşmeler, Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten sonra da geçerli olacak.

Bugün itibariyle denetim sorumluluğu altında toplam 360 bin metrekarenin üzerinde denetim işi bulunan yapı denetim kuruluşlarının, sorumlulukları altındaki iş miktarı 360 bin metrekarenin altına düşünceye kadar yeni iş almalarına izin verilmeyecek.

Yapı denetim kuruluşlarının sorumluluğu altında bulunan ve belirlenmiş muhtelif fiziki seviyelerde olan işlerde, söz konusu fiziki seviyelere ait hakedişlerin ödenmiş olması kaydıyla Yapı Denetim Komisyonunca gerekli düzenlemeler, en geç 1 ay içinde tamamlanacak. Bu suretle, hakedişi ödenmiş seviye nispetinde inşaat alanı, yapı denetim kuruluşlarının sorumluluk alanından çıkarılacak.

Yapı Denetim Komisyonunun yapı denetimi izin belgesi, laboratuvar izin belgesi ve denetçi belgesi verilmesiyle ilgili iş ve işlemlerini yürütecek olan sekreterya, en geç 1 ay içinde Yapı Denetim Komisyonu tarafından oluşturulacak.

Geçiş süreci
Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce izin belgesi almış olan yapı denetim kuruluşları, asgari donanımı ve şartları en geç 3 ay içinde sağlayacak ve konuyla ilgili Bayındırlık ve İskan Müdürlüğüne yazılı olarak bilgi verecek.

Yürürlük tarihten önce şube aracılığıyla bir denetim hizmeti üstlenmiş olan yapı denetim kuruluşları, söz konusu işin sözleşmesine göre denetim hizmeti tamamlanana kadar o ildeki faaliyetini sürdürebilecek. Şube aracılığıyla bir başka ildeki tüm işlerini tamamlayan yapı denetim kuruluşlarının o ilde faaliyetine devam edebilmesi için yönetmelikte "şube aracılığıyla faaliyete yönelik" hükümlere uygun biçimde belge alması gerekecek.

Bu yönetmelik gereği kurulması öngörülen yapı denetimi çalışma birimlerinde görev alacak personel, Bakanlık uygun görüşü alınarak, ilgili Bayındırlık ve İskan Müdürlükleri tarafından en geç 1 ay içinde görevlendirilecek.

Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce alınmış denetçi mimar ve denetçi mühendislere ait belgeler, vize tarihine kadar geçerli olacak. Söz konusu belgelerin vizesi sırasında Yapı Denetim Komisyonu Başkanlığınca bu yönetmelik esasları doğrultusunda belge tanzim edilecek.