Haberler

Elit günlere dönüş

Tarih: 31 Mart 2008 Kaynak: Radikal Yazan: Seda Niğbolu
Mimarı Sarkis Balyan'ın sade işlerinden sayılsa da, Akaretler'deki Sıraevler, saray çalışanları için yapılmış olmasının imtiyazını uzun yıllar korudu. Aradaki harabe ve kayıp maziyi, 17 yılda bitirilemeyen restorasyonu iki yıla sıkıştıran Serdar Bilgili'nin hamlesi değiştirdi. Şehrin yeni cazibe merkezi Akaretler, lüks mağaza ve rezidanslarıyla, geçmişteki elit kartvizitine yeniden sahip oluyor.

Tüm mimarlar ve tarihçiler tarafından anıtsal olarak tanımlansa da, yakın tarihi kayıp bir mekân Akaretler. Yakın geçmişi olmadığından nihayet kavuştuğu yeni hali bu kadar ilgiye şayan. İstanbul'un bugüne kadar şahit olduğu en büyük ve yılan hikâyesine dönüşen restorasyon projesinin nihayet sonlanmasıyla, şehrin lüks cazibe merkezlerinden birine dönüşen Akaretler Sıraevler'in açılışı 19 Mart'ta yapıldı. Sıraevler'de yer alan W Hotel, restoranlar ve mağazaların tamamı önümüzdeki günlerde birer birer açılacak ama Akaretler şimdiden büyük bir çekim alanı haline gelmiş durumda. Görmemişliğin acınası bir dışavurumu olarak programında 'İstinye Park gezmesi' barındıran turistik turlar düzenlendiğini duymuştuk; Akaretler'in merkezi konumu onu tur durağı olma kaderinden kurtaracak mı acaba?

Piyango vuracak mı?
Serdar Bilgili'ye ait Akaretler Turizm Yatırımları A.Ş. tarafından hayata döndürülen 55 bin metrekarelik alanda, bir zamanlar saray ağalarının oturduğu yerlerde 56 daireden oluşan rezidanslar var. Stüdyo ve tek katlı olanlardan bahçeli daireler ve çatı dublekslerine kadar çeşitlilik gösteren daireler, biz daha varlıklarını yeni yeni duyarken kapışılmış bile.

Amerika'nın son dönemde en revaçta olan butik otel zinciri W Hotels'ın Avrupa'daki ilk ayağı olacak 137 odalı W Istanbul da yokuşun en değerli noktasını kapmış. Mimarlığını Mahmut Anlar'ın yaptığı proje, 5 yıldızlı otelin tarihi ve modern İstanbul arasındaki şanslı konumuna yakışır şekilde Osmanlı'nın mimari mirasına da sahip çıkıyor. Açılışı 1 Nisan'da yapılacak olsa da, 200 avrodan başlayan odaları şimdiden dolu. Otel Amerika'daki 'gay dostu' kimliğini kapıda bırakarak girmiş İstanbul'a. New York'luların gözdesi spa merkezi Bliss'in de, şef Georges Vongerichten'in 'Spice Market by Jean Georges' restoranıyla birlikte W Istanbul'un popülaritesini artırması muhtemel.

Spice Market'in dışında Cafe Nero, Pastarito, It is a Joke da yakın zamanda şımartılmış, yeme zevkine sahip müşterilerine kapılarını açacak. Ama Akaretler Sıraevler'in en fazla öne çıkan lezzet durağı, 1897 ve Cafe Piruhi isimli iki ayrı mekânla Konyalı olacak gibi görünüyor.

19. yüzyıl mimarisinin ev sahipliği yaptığı 11 bin metrekareye yayılan 34 dükkân için doğru tabir 'créme de la créme' olabilir. Chloe, Cornelliani, Bottega Venetta, Marc by Marc Jacobs, Haaz, Fred Perry, Etro, Paul Smith, Jimmy Choo, Gen by Figen Özdenak, Catherine Malandrino, Nux, Mandarina Duck, 1930 Antika, Tumi, Piaget, Chronos, Damas, Stork, Kent Optik bahsi geçen ışıltılı markalar arasında. Sevan Bıçakçı, Caroline Koç'un markası Haremlique, Sergio Rossi, Alberta Feretti, Marc Jacobs, Marni, Lanvin, D-Squared ve Berlutti'nin aralarında bulunduğu markalar da İstanbul'da ilk mağazalarını açmaları vesilesiyle çoktandır alışveriş tutkunlarının dilindeydi zaten.

Projenin bitkisel hayat yılları
Akaretler Sıraevler'in tüm bu lüks tüketim cümbüşüyle Beşiktaş'ı deyim yerindeyse yenilemesi kültürel ve mimari açılımlardan ibaret değil elbette. Etraftaki komşuları belki daha çok ilgilendiren, bölgedeki ev ve ofislerin değerlerinin katlanarak artması. Hele bir de buradan elde edilecek ciro Serdar Bilgili'nin öngördüğü gibi 500 milyon doları bulursa bölge sakinleri, Bilgili ve vakıflara piyango vuracak.

Artık sıra işin kaymağını yemeye geldi belki ama son yıllarında sahipsiz ve bakımsız kalan Sıraevler'in bugünkü halini alması, kolay olmadı. Sıraevler, Net Holding tarafından 1987'de Vakıflar Genel Müdürlüğü'nden 49 yıllığına 'Yap-İşlet-Devret' modeliyle kiralandı. Beklemedeki dokuz yılın ardından restorasyonuna başlansa da işler bir türlü rayına oturamadı. Net Holding'in 22 milyon dolarlık büyük bir borç altına girmesi üzerine, projenin hakları 2003'te Garanti Bankası'na devredildi.

Garanti ve Net Holding'in toplamda 25 bin dolar yatırım yapması bile, herkesin büyük umutlar bağladığı projeyi bitkisel hayattan çıkaramadı. Ta ki Serdar Bilgili, 2004'te Beşiktaş'ın başkanlığını bırakıp farklı alanlarda kendini göstermeye heves edene kadar... Arsan Grubu'nun başındaki Bilgili, başkanlığı döneminde Sıraevler'in biraz ilerisindeki kulübe gidip gelirken ve sürekli önünden geçtiği bölgede bir yer alma hayali kurarken, Garanti Bankası'nın projeyi satışa çıkarmasıyla daha büyük oynamayı göze aldı. Projeyi 2005'te 17 milyon dolara Garanti'den devraldığında 30 yıllık kiracılık hakkı kalan Bilgili'nin Sıraevler'i 75 milyon dolarlık dudak uçuklatan bir bütçeyle restore etmesiyle, 17 yıldır yapılamayan işler iki yıl gibi kısa bir sürede yetiştirildi. "Akaretler'in de Laleli'deki yangın apartmanları gibi onarılıp turistik pansiyon haline getirilmesi planlanmıştı ama halen bir şey olmadı" diyor ya Murat Belge 'İstanbul Gezi Rehberi'nde, nihayet bir şeyler oldu. Masraflar inanılmaz boyutlarda belki ama Bilgili'nin yatırdığını kısa sürede geri alacağını, Vakıflar'ın da projeyi kullanma süresini uzatabileceğini düşünen çok.

Bugün turistik bir prestij ve zenginlik sembolüne dönüşen Akaretler Sıraevleri, Sultan Abdülaziz'in emriyle inşa edildiği 1875'te de benzer bir kadere sahip olarak gelir kapısı olarak görülüyormuş. Saray ağaları için lojman olarak mimar Sarkis Balyan tarafından inşa edilen evlerden elde edilecek kira gelirinin Aziziye Camii'nin yapımında kullanılması planlanmış.

Maçka'ya çıkan Spor Caddesi'yle (şimdiki Süleyman Seba Caddesi) Ihlamur'a uzanan Şair Nedim Caddesi'nin çatalağzı şeklinde birleştiği eğimli arazi üzerinde kurulan lojmanlar, 'kira getiren mülk' anlamındaki Akaretler semtine ismini bile vermiş. Abdülaziz'in saltanatı camiyi yaptırmasına yetmedi belki ama Sıraevler'in şanı bugünlere ulaştı.

Saray mimarı aile
Sıraevler'i bu denli benzersiz kılan keskin bakışın sahibi mimar Sarkis Balyan ve ailesinin üzerinde ayrıca durmak gerekiyor. Ermeni Balyan ailesinin beş kuşaktan dokuz ferdi, bir yüzyıla yayılan süre içinde yaptıkları saray, köşk, cami ve kiliselerle altı sultana hizmet etmiş.

Dolmabahçe Sarayı gibi pek çok anıtsal yapıyı İstanbul'a kazandıran ailenin, kentin Batılı bir çehre kazanmasında rolü büyük.

1835-1889 tarihlerinde yaşamış 'Ser Mimar-ı Devlet' unvanlı Sarkis Balyan; Malta Köşkü, Beylerbeyi Sarayı, Galatasaray Lisesi, Çırağan Sarayı ve Valide Camii gibi pek çok eserin de arkasındaki isim.

Garabet Balyan'ın ikinci oğlu olan Sarkis, güzel sanatlar eğitimini tamamladığı Paris'ten İstanbul'a dönünce ailesiyle birlikte yeteneklerini sarayın emrine sunmuş. Ağabeyi ve iş ortağı Hagop'un 1875'te hayatını kaybetmesi ve II. Abdülhamid'in tahta geçmesiyle kariyeri düşüşe geçen Sarkis, politik nedenlerle 15 yıl boyunca sürgün hayatı yaşadığı Avrupa'dan, ancak devrin maliye bakanı Hagop Kazazian Paşa'nın araya girmesiyle dönebilmiş.

Sıraevler, döneminin ilk toplu konut örneği olarak Osmanlı görkemini dışavursa da, yine aynı dönemde Balyan ailesi tarafından inşa edilen Dolmabahçe Sarayı'nın Barok çizgilerine göre fazlasıyla sade kaçıyor. Yüksek mimar Afife Batur, Sıraevler'in üslubu için bir miktar esneklik payıyla birlikte 'neoklasik' tabirini uygun görmüş.

Lojmanlar, 19. yüzyılın sonunda Dolmabahçe Sarayı'na yakınlığının da payıyla olsa gerek, statü sembolü haline dönüşerek ünlü isimlere ev sahipliği yapmış. Saray ressamı ve sanat tarihçisi Fausto Zonaro'nun evi, buradaki yol ayrımındaki yer alıyormuş örneğin. Atatürk'ün annesi Zübeyde Hanım ve kardeşi Makbule Hanım da bir dönem burada yaşamış. Hatta Atatürk de Kurtuluş Savaşı planlarını yaptığı dönemde bir süre Akaretler'de kalmış. Bu bina yakında Atatürk Müzesi'ne dönüşecek.

Artık sadece tarih ve estetiğin en özgün buluşmalarından birine değil, yatırımcıların ve devletin de büyük beklentilerine sahne olan Sıraevler, bu beklentileri büyük ihtimalle boşa çıkarmayacak yeni müşterilerini ağırlamak üzere gün sayıyor.

O yokuştan ilham almak
Ofisi Sıraevler'de bulunan Alametifarika Ajans Başkanı ve Yaratıcı Direktörü Uğurcan Ataoğlu, çoğu insan için dış duvarlardan ibaret olan binaların içinde akan yaşamı anlatıyor.

Akaretler'le tanışmam üniversite hayatımın başlamak üzere olduğu zamanlara rastlıyor. Güzel Sanatlar Akademisi'nin giriş imtihanlarına hazırlanmak için CHP İl Merkezi'nin üst katında verilen resim kurslarına devam ediyordum. Uzun yıllar sonra o bina W Hotel oldu, ben de Akaretler'de çalışan esnaftan biri oldum.

Alametifarika'yı ticari olarak kurduğumuzda, yani yaklaşık beş yıl önce Sıraevler, müşterimiz olan Garanti Bankası'na aitti. Onlar bize teklif etti, biz de onların kiracısı olmayı sevinerek kabul ettik. Logomuzda, Akaretler yokuşunu temsil eden bir eğim var. Karvizitlerimiz, şirketlerin elemanlarına dağıttığı yemek kuponları gibi koparmalı. Bu uygulamayı, çarşıda yemek yediğimiz yerlerden ilham alarak yaptık.

Bulunduğumuz konumun, yeni kurulan şirketimizin kültürünü ve kimliğini beslemesine izin verdik.Yaptığımız reklamın hem Nişantaşı'nı, hem de Beşiktaş'ı etkilemesi gerekiyor. Olduğumuz yer hem fiziksel, hem de fikirsel olarak durmak istediğimiz yerin ta kendisi. Bu yokuştan geçerken buranın mimarisinden etkileniyoruz. Ama asıl sürpriz, binaların arka cephelerindeki bahçeler. Şehir karmaşasından sadece iki kapı geçerek kurtulma imkânımız var. Bahçeler birbirleriyle bağlantılı ve en alttaki binanın bahçesinden yürüyerek en üstteki binanın bahçesine, oradan da pek bilinmeyen Şairler Parkı'na kadar çıkabilirsiniz. Birbirine bitişik bu binalarda birbirinden çok farklı şirketler faaliyet gösteriyor. Bahçede çay-kahve molası veren hemşireyle avukat göz göze gelebilir ya da bir grup avukat, bir grup reklamcının konuşmalarına kulak misafiri olabilir.

Sabah 7.30'da gelenler bazen bizi bahçede Uzakdoğu usulü beden eğitimi yaparken görebilir. Bu bahçelerin tadını maalesef sadece bu binalarda çalışanlar çıkarabiliyor. Ama ziyaretimize gelip bir çayımızı içerseniz, size kimsenin bilmediği ve görmediği bu yerleri seve seve gösteririz. Bir sürpriz de üst katlar ve çatıdan görünen Boğaz manzarası. Kütüphaneden çatıya çıkabilir, kiremitlerin üzerinde oturarak çay içebilir ya da çatıya koyduğumuz kamera sayesinde alt kattaki plazma TV'de Boğaz'daki bütün hareketleri her mevsim naklen izleyebilirsiniz.

Çatısıyla, bahçesiyle, içerideki ahşap kat merdiveniyle, yüksek tavanlarıyla Beşiktaş Çarşısı'nın bir ucundaki böyle bir yapının içinde çalışmak çok mutluluk verici. Buradaki şirketler ve çalışanları çok şanslı. Akaretler Sıraevler'in yeni sahibini ve buraya giydirilmeye çalışılan yeni kimliğini değerlendirmek için biraz beklemek ve görmek lazım. Dünya markalarıyla Beşiktaş Çarşısı komşu oldu. Bence Roberto Carlos'un Fenerbahçe'ye yaptığı gibi, bu projenin Akaretler ve çevresinde toplam kalite yükselmesinin başlangıcı olma ihtimali yüksek. Sıraevler'e bitişik ufak bir outlet dükkân vardı, hemen Nike mağazası oldu. Yanındaki otomobil lastikçisiyse taşındı gitti. Geceleri işten geç çıkan bayan arkadaşlarımızın yalnız yürümeye korktukları, hırsızlıkların olduğu karanlık bir yol şimdi pırıl pırıl bir cadde oldu. Akaretler'i merkez alan daireler çizdiğimizde, yürüme mesafesinde yeni bir kültür güzergâhı ortaya çıkıyor. Sıraevler'in birinde yeni açılacak olan Atatürk Müze Evi, deniz kenarında Resim ve Heykel Müzesi, Dolmabahçe Sarayı, daha ileride İstanbul Modern, içeride Ihlamur Kasrı gibi...

Bu listeyi şekillendirmek için ajans olarak kendimizi görevlendirdik. Yabancılara ayıp olur diye çalışmak ve onlara kendimizi beğendirme isteği, bizleri harekete geçiren bir motivasyon şekli.

Bu yüzden Akaretler'in bugün biraz yabancılaşması gelecek için iyi bir şey.
YorumlarYorum Sayısı: Henüz hiç yorum yapılmamışBütün yorumları forumda okuyun!
Bütün yorumları forumda okuyun!
Takvim
<<Haziran 2011>>
Pzt Sal Çar Per Cum Cmt Paz
    1 2 3 4 5
6 7 8 9 10 11 12
13 14 15 16 17 18 19
20 21 22 23 24 25 26
27 28 29 30      
Haber Bölümleri
Haber Kategorileri
Yayınlanan haberlere günlük olarak yukarıdaki takvimden, haberlerin kategorilerine ise aşağıdaki listeden ulaşabilirsiniz.