Kaz Dağları'nda altın arama sevdası, Zeytin Yasası ve Çevresel Etki Değerlendirme Raporu'na (ÇED) takıldı. Bir temyiz başvurusunu değerlendiren Danıştay, Kaz Dağları'nda dava konusu olan bölgede altın aranması ve maden işletmesinin Zeytin Yasası'na aykırı olduğunu vurgulayarak yerel mahkemenin verdiği kararı bozdu.
Danıştay kararında, altın arama ve işletme ruhsatı verilen bölgenin Kaz Dağları Milli Parkı içinde kalıp kalmadığının tespit bile edilmediğini, eğer böyleyse buna göre ayrıntılı inceleme yapılması gerektiğini de vurguladı.
İşletme ruhsatı 1992 tarihli
Enerji Bakanı Hilmi Güler, Kaz Dağları'nda altın araması tartışmaları alevlendiğinde "Bugüne kadar verilen ruhsatlar sadece altın arama (maden varlığını tespit etme) ruhsatı. Kaz Dağları'nda hiçbir şirkete altın madeni işletme ruhsatı verilmedi" demişti. Bakan işletme ruhsatların da ÇED değerlendirmesi sonucu verileceğini belirtmişti.
Ama Balıkesir'in Havran ilçesi Küçükdere Köyü sınırlarında Koza Altın Şirketi'nin hem altın arama hem de işletme ruhsatı bulunduğu ortaya çıktı. Ne var ki 1992 tarihli işletme ruhsatı, 1993 yılında verilen 'ÇED olumsuz raporu'na takıldı, işletme faaliyete geçemedi.
İşletme ve arama ruhsatı, 3213 sayılı Maden Kanunu'nun 5'inci maddesi uyarınca 29 Kasım 2005 tarihli onayla Koza Altın Madencilik A.Ş'ye devredildi.
'Ruhsat mevzuata uygun' denildi
İşletme ruhsatı, Ersin Turgutluoğlu ve arkadaşlarının Bursa 3. İdare Mahkemesi'nde açtığı davayla yeniden gündeme geldi. Mahkeme ise 'Ruhsatta mevzuata aykırı bir yön bulunmadığını belirterek' bölgede altın arama ve işletme ruhsatlarının iptal edilmesi için yapılan başvuruyu reddetti.
Davacılar kararı temyiz edince dosya Danıştay 8. Dairesi'nin önüne geldi. Ve Danıştay, idare mahkemesinin verdiği kararı 'eksik inceleme' nedeniyle bozdu.
Oybirliğiyle bozuldu
Danıştay oybirliğiyle verdiği kararında özetle şu iki noktaya dikkat çekti: Altın aranmak istenen yerler 500 metre yakınında bakımlı, verimli, Ayvalık yağlık zeytini üretilen zeytinliklerle çevrili. Madencilik faaliyeti sırasında çıkan toz, her mevsim yeşil zeytin ağaçlarının, bitkilerin ve ormanın üzerini kaplayarak fotosentez yapmalarını engeller. 4086 sayılı yasaya (Zeytin Yasası) göre zeytinliklerin 3 kilometre kadar yakınında toz çıkaran işletmeler ve madenler bulunamaz.
Maden Yasası'na göre milli park sınırları içinde madencilik yapmak için mevzuattakinden farklı bazı incelemelerin yapılması gerekir. İdare mahkemesi ise 'İşletme ruhsatı mevzuata uygundur' derken söz konusu bölgenin milli park sınırları içinde olup olmadığının tespitini yapmadı.
Danıştay 8. Daire'nin 'oybirliğiyle' bozduğu karar, şimdi yeniden Bursa İdare Mahkemesi'ne gidecek. Eğer mahkeme arama ve işletme ruhsatının mevzuatına uygun olduğu konusunda ısrar ederse, konu Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'na gelecek.
Kaz Dağları'nda altın çıkarmak isteyen 37 şirkete karşı, bölgedeki sivil toplum örgütleri ve Çanakkale ile Balıkesir'de 34 belediye hummalı bir faaliyet yürütüyor.
Sivil toplum örgütleri geçen hafta Kaz Dağları ve Madra Dağı'nda altın madenciliğine karşı vatandaşlardan 100 bin imza toplayarak TBMM Başkanlığı'na teslim etmişti.
'Zeytinliği sattık, ağaçları yaktık'
Balıkesir yakınlarında Madra Dağları'nda altın çıkaran Koza Altın A.Ş. Zeytin Yasası'yla getirilen '3 kilometre yasağı'nı da altın aranan bölgedeki zeytinlikleri satın alarak aşmış, Radikal'e konuşan köylüler, "Şirket iyi para verdi. Zeytinlikleri sattık. Ağaçları da kesip yaktık" demişti. Şirket Madra Dağları'ndan çıkan toprağı da kamyonlarla Bergama Ovacık'a götürerek işlemeye başlamıştı.
Edremit Körfezi'nde 20 milyon zeytin ağacı olduğunu belirten sivil toplum örgütü temsilcileri, halkın yüzde 70'inin zeytincilik, geri kalanın diğer tarım ürünleri ve turizmden geçindiğini vurguluyor.