İki kıtayı bağlayan şehirlerin şehri İstanbul, gerek ekonomi, gerek eğlence, gerekse kültür, sanat ve tarihte Türkiye'nin merkezi konumunda bulunuyor.
Türkiye'de kamu bankaları hariç mevcut bankaların hemen hemen hepsinin genel müdürlüklerinin yer aldığı İstanbul, son dönemlerde kentin finans merkezi olması yönünde özellikle Türkiye Bankalar Birliğinin öncülüğünde yapılan çalışmalarla da gündeme geldi.
12 milyonun üzerindeki nüfusuyla çok sayıda Avrupa ülkesinden (Norveç, İsveç, Danimarka, Finlandiya, Belçika, İsviçre, Avusturya, Çek Cumhuriyeti, Macaristan, Slovakya, Yunanistan, Bulgaristan, Portekiz başta olmak üzere) daha kalabalık olan kent, son yıllarda gelişmekte olan ülkeler arasında ülkeye gelen doğrudan yabancı yatırım ile de dikkat çeken ülkelerden biri konumunda.
İMKB, Aralık 2007 itibariyle yaklaşık 387,8 milyar YTL'lik işlem hacmine ulaşırken, yine Aralık 2007 itibariyle İMKB Ulusal 100 Endeksi bir yılda yüzde 42 kazançla 60 borsa arasında 11. sırada yer aldı.
Tarih boyunca çeşitli imparatorluklara başkentlik yapan ve dünyada iki kıta üzerinde kurulu tek metropol olan İstanbul, Türkiye'nin en kalabalık şehri iken, Avrupa'nın da nüfus yoğunluğu açısından en kalabalık şehirleri arasında bulunuyor.
2010 yılı Avrupa kültür başkenti seçilen İstanbul'un tarihi bölgeleri 1985 yılında UNESCO tarafından Dünya Miras Listesine alındı.
"İstanbul Türkiye Ekonomisinin Kalbi"
İSO Yönetim Kurulu Başkanı Tanıl Küçük, İSO'nun Mart 2008 sonu itibariyle 13 bin 950 üyesi bulunduğunu ve son üç yıla bakıldığında 2005'te 12 bin 422 olan üye sayısının 2006'da 13 bin 267'ye, 2007'de de 13 bin 848'e ulaştığını bildirdi.
2006 yılında ilk 500 şirket arasında 216, ikinci 500'de de 213 İSO üyesi kuruluşun yer aldığını kaydeden Küçük, bin büyük sanayi kuruluşunun 429'unun, 2006'da ilk 50 büyük sanayi kuruluşunun 31'inin, ilk 100 kuruluşun da 57'sinin İSO üyesi olduğunu aktardı.
İmparatorluklara başkentlik yapan İstanbul'un, eşsiz coğrafi konumu ve geniş hinterlandıyla, tarih boyunca önemli bir ekonomik ve ticari merkez olduğunu vurgulayan Küçük, şu değerlendirmeyi yaptı:
''Bugün de İstanbul, Türkiye ekonomisinin kalbi durumundadır. Türkiye'nin toplam ihracatının ve ithalatının yüzde 60'a yakını İstanbul'da yapılmaktadır. Türkiye'nin GSMH'nın yüzde 25'ine yakını İstanbul kaynaklıdır. İstanbul, 1830-40'lı yıllarla birlikte, Feshane, Tophane ve Beykoz'daki cam ve porselen imalathaneleri ile sanayimizin temellerinin atıldığı şehirdir. İkinci Dünya savaşının hemen ardından, İstanbul, özel imalat sanayi yatırımlarının büyük bölümünü çeken bir metropol olarak karşımıza çıkmaktadır. 1950'lerden bu yana imalat sanayimizin merkezi olan İstanbul'da, bugün de Türkiye imalat sanayi katma değerinin yüzde 30'undan fazlası yaratılmaktadır.''
Tanıl Küçük, sahip olduğu değerler itibariyle İstanbul'un küresel bir merkez olmayı fazlasıyla hak ettiğini ifade ederek, ''Ancak, bu İstanbul'da sanayinin yok sayılması anlamına gelmemelidir. Türkiye'deki sanayi kuruluşlarının yüzde 38'ine ev sahipliği yapan, imalat sanayi toplam katma değerinin yüzde 30'undan fazlasını üreten, toplam istihdamının yüzde 32'si sanayi kaynaklı olan İstanbul'un sanayi fonksiyonundan kolayca vazgeçerek, hizmetler ağırlıklı bir yapıya döneceğini düşünmek gerçekçi değildir'' görüşünü aktardı.
2002-2006 yılları arasında İstanbul'da yapılan teşviğe bağlı yatırımlarda imalat sanayinin yüzde 53 pay ile birinci sırada yer aldığına dikkat çeken Küçük, ''Demek ki, İstanbul sanayiden vazgeçmiş değildir. İstanbul'da sanayi mutlaka olacaktır'' dedi.
Günlük Ekonomik Üretim Büyüklüğü 500 Milyon YTL'nin Üzerinde
İstanbul Ticaret Odası (İTO) Yönetim Kurulu Başkanı Murat Yalçıntaş da, dünyada 100'den fazla ülkeden, AB üyesi ülkelerin ise 19'undan daha kalabalık bir ülkeyi andıran İstanbul'un, ''Dünyanın En Büyük Şehirleri'' listesinde ilk 20 arasında yer alırken, Avrupa'da da Moskova'dan sonra en kalabalık 2. metropolü olduğunu belirtti.
İstanbul'da iktisadi faaliyet kollarına göre dağılımda yüzde 34,1 payla ilk sırayı ticaretin aldığına işaret eden Yalçıntaş, bunu yüzde 23,9 payla sanayi, yüzde 17,1 payla inşaat ve yüzde 7,2 payla ulaştırma ile haberleşme sektörlerinin izlediğini vurguladı.
Yalçıntaş, İstanbul'un Türkiye ekonomisine katkısına ilişkin olarak da tarımın yüzde 1'i, sanayinin yüzde 28'si, inşaatın yüzde 21,2'si, ticaretin yüzde 24,6'sı, ulaştirma-haberleşmenin yüzde 23'ü'nü oluşturduğunu, Türkiye'deki 50 bankanın 46'sının, banka mevduatlarının yüzde 42'sinin, banka kredilerinin de yüzde 48'inin İstanbul'da bulunduğunu aktardı.
Milli gelir açısından bakıldığında da İstanbul'un günlük ekonomik üretim büyüklüğünün 500 milyon YTL'nin üzerinde olduğuna işaret eden Yalçıntaş, ihracatçı firmaların sayısının 26 bin 91, ithalatçı firmaların sayısının ise 34 bin 722 olduğunu kaydetti.
İstanbul'un ihracat rakamıyla 10 AB ülkesini geride bıraktığının, Balkan ülkelerinin de hepsinin önünde yer aldığının altını çizen Yalçıntaş, kentin ihracat rakamıyla 12 AB ülkesini geride bıraktığını belirtti.
Murat Yalçıntaş, ''Türkiye'deki tüm ticari işletmelerin yaklaşık üçte biri İstanbul'da faaliyet göstermektedir. İstanbul, Türkiye'nin toptan ticaretinin yüzde 45'ini ve toplam ticaret hacminin de yüzde 55'ini üretmektedir'' dedi.
Yalçıntaş, hem yerel hem de dünyaca ünlü birçok markanın özellikle İstanbul'da yoğunlaşan geniş dağıtım ağları sayesinde İstanbul'un yabancılar için de bir alış-veriş merkezi hüviyetini kazandığını vurguladı.
En Pahalı 27. Kent, En Sıcak Gayrimenkul Piyasalarından...
İsviçre bankası UBS tarafından yayınlanan dünyanın en pahalı kentleri listesinde 27. sırada yer alan İstanbul, ayrıca Urban Land Institute ve PricewaterhouseCoopers'ın birlikte yaptığı araştırmaya göre de, Moskova ile birlikte Avrupa'daki 27 şehir içinde en sıcak gayrimenkul piyasalarından biri olarak görülüyor.
İstanbul, Vergi Konseyi ve Türkiye Sermaye Piyasası Aracı Kuruluşları Birliği (TSPAKB) tarafından hazırlanan ''Global Finans Merkezleri ve İstanbul'' raporunun ''Avrupa Şehirleri Araştırması''nda da, Avrupa'da yerleşik şirketlerin 2010 yılına kadar temsilcilik açarak genişlemeyi düşündüğü şehirler arasında gösteriliyor.
Meydanları...
İstanbul ekonomik büyüklüklerinin yanı sıra tarihi ve kültürel dokusuyla da dikkat çekiyor.
Semti ve meydan adını, eskiden Galata-Beyoğlu suyunun ''taksim edildiği'' Taksim Maksemi'nden alan Taksim ve Taksim Meydanı da, İstanbul'a gelen turistlerin uğrak yerlerinden biri.
Meydanın ortasındaki Cumhuriyet Anıtı ve çevresi bugün tören yeri olarak kullanılırken, ayrıca buluşma yeri işlevini üstleniyor. Başlangıcından Tünel'e kadar nostalji tramvayının çalıştığı Taksim Meydanındaki Cumhuriyet Anıtı buranın simgesi haline geldi.
Bizans devrinde hipodrom olarak bilinen, Osmanlı döneminde ise at meydanı denilen Sultanahmet Meydanı da günümüzde İstanbul'un en önemli turistik merkezlerinden biri.
Kentin Eminönü ilçesinde bulunan ve İstanbul Üniversitesi ile tarihi Kapalıçarşı'ya ev sahipliği yapan Beyazıt Meydanı da turistlerin uğrak yerlerinden.
Müzeleri, kiliseleri, sarayları, camileri, pazar yerleri ve doğal güzellikleriyle dikkat çeken şehirde Sultanahmet Camii karşısında, İmparator Justinien zamanında kilise olarak inşa edilen ünlü Ayasofya Müzesi yer alıyor. Tarihi yarım adanın bir başka yerinde ise Osmanlı sanatının zirvesi olarak nitelendirilen Süleymaniye Camii, Marmara'ya ve Boğaz'a hakim bir tepe üzerinde ise Topkapı Sarayı, aynı bölgede en güzel Bizans devri eserlerinden biri olarak görülen Yerebatan Sarayı bulunuyor.
Uluslararası sanat ve kültür merkezi olan İstanbul'da her yıl yaz aylarında gerçekleştirilen Uluslararası Sanat ve Kültür Festivali, dünyanın her tarafından gelen sanatçıların katılımıyla yapılıyor.
İstanbul ayrıca Osmanlı döneminden kalma saraylarıyla da dikkat çekerken, Dolmabahçe Sarayı her gün çok sayıda turisti ağırlıyor.
Çok sayıda heyecanlı futbol karşılaşmasına ev sahipliği yapan Şükrü Saracoğlu, Ali Sami Yen, İnönü stadı gibi büyük maçların oynandığı stadlar da İstanbul'da bulunuyor.
En Az 5 Milyon Kişi Lokanta ve Restoranlarda Yiyor
İstanbul'da günde en az 5 milyon kişi lokanta ve restoranlarda yemek yerken, lükse (A plus) eğlence yerlerine yılda 10 milyon kişi gidiyor.
Tüm Restoranlar Lokantalar ve Tedarikçiler Derneği (TÜRES) Yönetim Kurulu Başkanı Ramazan Bingöl, İstanbul'da kesin olmayan rakamlarla 20 binden fazla restoran ve lokanta bulunduğunu belirtti.
İstanbul'un gelen giden ve turist sayısı ile hesaplandığında nüfusunun 13-14 milyonu bulduğunu ifade eden Bingöl, ''İstanbul'da günlük en az 5 milyon kişi lokanta ve restoranlarda yemek yiyor. İnsanların yemek yeme alışkanlıkları değişiyor. Artık insanlar misafirlerini lokanta ve restoranlarda ağırlıyor. Eskiden bir çok iş yerinde yemek yapılırken işletmeler artık onu da kaldırdı. İş yeri minimum maliyeti hesaplıyor ve personele dışarıdan yemek yediriyor'' dedi.
Bingöl, artık insanların lokanta ve restoranlara daha çok aileleri ile geldiğini, kendi restoranlarına hafta sonu gelen müşterilerin yüzde 80'inin ailelerden oluştuğunu söyledi.
Türkiye genelinde restoran ve lokanta sayısının 400-500 bin olduğunun tahmin edildiğini ancak bu konuda yapılmış bir istatistik bulunmadığını belirten Bingöl, ''2010 kültür başkenti seçilen İstanbul'un en önemli işlevlerinden biri restoran ve lokantaların envanterinin çıkartılması ve servis hijyeni olmalı'' dedi.
"Lüks (A Plus) Eğlence Yerlerine Yılda 10 Milyon Kişi Geliyor"
Turizm Restaurant ve Kulüp Yatırımcıları, İşletmecileri Derneği (TURYİD) yetkilisi Şükran Yürekli de, İstanbul'da 2 bin 500 civarında içkili eğlence mekanı olduğunu tahmin ettiklerini söyledi.
Yürekli, ''TURYİD olarak bizde 2006 rakamlarıyla 70 üye ve 117 müessese var. Toplam ciro 495 milyon YTL. Bizim üyelerimiz olan bu yeme, içme ve eğlence merkezlerine günde ortalama 26 bin kişi, yılda da yaklaşık 10 milyon kişi geliyor. Üyelerimiz arasında Reina, Sunset, Su Ada, Q Cazz var. Hepsi A Plus yerler'' dedi.
İstanbul'un daha fazla eğlence merkezini kaldırabileceğini ifade eden Yürekli, ancak bunların müşteriye iyi hitap edecek kaliteli eğlence merkezleri olması gerektiğini söyledi.
Yürekli, ''Yurt dışından iş toplantısı yapmaya gelenlerin ilk tercih edecekleri yerler, iyi iş imzalarının atıldığı yerler bizim eğlence merkezleri, bizim mekanlarımız oluyor. Bu mekanlara yüzde 20 turist katılımı var'' diye konuştu.
Bu arada Özel Hastaneler ve Sağlık Kuruluşları Derneğinden (OHSAD) edinilen bilgiye göre, İstanbul'da toplam 141 hastane bulunuyor. Bunların toplam yatak sayısı ise 7 bin 835 adet. Türkiye genelindeki yaklaşık 360 adet özel hastane yer alırken, bunların toplam yatak sayısı da 16 bin 500 adet. Geçen yıl özel hastane sayısında bir önceki yıla göre yüzde 10 artış söz konusu.