Orman vasfını yitirmiş arazilerin satışı 7 yıldır gündemde. Sezer'in vetosuyla askıya alınan proje için üç bakanlık yeni plan hazırladı. Anayasa'nın 170. maddesi değişecek, 2-B kanunu çıkacak ve toplu konut alanları ayrılacak. Şu anda kullanıcısı belli olan 37 bin hektar arazi satışa hazır.

Hükümet, 10. Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer'in veto ettiği orman vasfını kaybetmiş (2-B) arazilerin satışı için yeni bir plan hazırladı. Bakanlıklararası işbirliği ile yapılandırılan '2-B Eylem Planı', 25 milyar dolar gelir beklenen satışlarda izlenecek yol haritasını ortaya koyuyor. Zaman'ın ulaştığı çalışmaya göre, Anayasa'nın ormanların devletin tasarrufu altında olduğunu düzenleyen 170. maddesi değişecek ve 2-B ile ilgili özel bir kanun çıkarılacak. Bu düzenleme çerçevesinde, uygun olan araziler öncelikle toplu konuta ayrılacak. Kullanıcısı belli olan yaklaşık 37 bin hektar 2-B arazisi satışa hazır. Kadastrosu tamamlanarak tescil edilmiş 62 bin hektar arazi ise kullanıcılarının belirlenmesinin ardından satılabilecek. Çevre ve Orman ile Bayındırlık bakanlıkları arazileri tescile hazırlayacak. Maliye Bakanlığı da, arazilerin kullanıcılarını belirleyip, değer tespiti yapacak. İlgili genel müdürlüklerin yaklaşık 8 aydır yürüttüğü çalışmalar neticesinde hazırlanan eylem planında, 2-B arazilerinin ağırlıklı olarak bulunduğu iller ise şöyle sıralanıyor: Adana, Ankara, Aydın, Balıkesir, Bursa, Denizli, Mersin, İstanbul, İzmir, Muğla, Sakarya ve Kocaeli.

2-B tartışması 7 yıldır gündemden düşmüyor. Bu yönde gerçekleştirilen kanun değişikliğini Anayasa Mahkemesi iptal etmiş, anayasa değişikliği ise dönemin Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer engeline takılmıştı. Bu sürede, cumhurbaşkanı değişti. Orman kadastrosu ve tescil işlemlerinin tamamlanması yoluna gidildi. 1937'den 2003'e kadar orman kadastrosunun yüzde 75'i yapılabilmişti. Ardından, 2-B arazilerinin satışı için orman kadastro komisyon sayısı artırıldı. Teknik donanım ve eleman eksiklikleri giderildi. Geçmiş yıllara göre kadastro yapılan alan gerçekleşmesi 3 katına çıkarıldı. Bu düzenlemeler sonucu 66 yılda yüzde 75'i yapılabilen orman kadastrosuna son 5 yılda yüzde 20 daha eklendi. Tamamlanan kadastro yüzde 95'e çıkarıldı. Ancak bu olumlu gidiş, orman kadastrosunun tescili işlemlerinde görülmedi. 2-B sahalarının da bulunduğu orman kadastrosunun yüzde 75'i Orman Genel Müdürlüğü ve Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü mevzuatının uyumlu olmaması, teknik donanım ve personel eksikliği sebebiyle tescil ettirilemedi.

22 Temmuz 2007 seçimlerinden sonra Başbakan Tayyip Erdoğan'ın talimatı üzerine Çevre ve Orman, Maliye ile Bayındırlık bakanları bir araya gelerek yeni bir yol haritası hazırladı. Zaman'ın ulaştığı Eylem Planı'na göre, 473 bin 419 hektar 2-B arazisinden bugüne kadar 6 bin 701 hektarı satıldı. Şimdi ise ilk etapta 37 bin 262 hektar civarındaki satışa hazır sahalar elden çıkarılacak. Sahaların bulunduğu ağırlıklı iller ise Adana, Ankara, Aydın, Balıkesir, Bursa, Denizli, Mersin, İstanbul, İzmir, Muğla, Sakarya, Kocaeli. Hemen satılabilecek sahalarda Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü tarafından kullanıcıların belirlenmesi ve beyanlarının alınmasından sonra Milli Emlak Genel Müdürdüğü son noktayı koyacak. Taslağa göre, Türkiye genelinde 61 bin 705 hektar tescil edilmiş saha bulunuyor. Kullanıcıların belirlenmesi ile satışa hazır hale gelecek 2-B sahalarının toplam büyüklüğü ise 98 bin 967 bin hektar. Tescili yapılmamış saha miktarı ise 374 bin 452 hektar. Taslakta bunun 115 bin 499 hektarın öncelikli olarak değerlendirilmeye alınacağı belirtiliyor. Tescile hazır hale getirme çalışmalarına İstanbul, Muğla, Antalya, Mersin'de eylem planı gereğince devam ediliyor. İkinci değerlendirmeye alınacak alan büyüklüğü ise 223 bin 534 hektar. Bu sahalarda çalışmalar imkan ölçüsünde yaygınlaştırılacak. Plana göre 35 bin 419 hektar alan ise otlak ve yaylak olduğunda değerlendirme dışı bırakılıyor. 2-B uygulama çalışmalarının tamamlandığında yaklaşık bu alanların büyüklüğünün 600 bin hektara çıkacağı tahmin ediliyor.

Planda, Maliye Bakanlığı tarafından çıkarılacak 2-B kanununda, Toplu Konut İdaresi (TOKİ) tarafından değerlendirilecek, kentsel dönüşüme tabi tutulacak, altyapı hizmetlerine tahsis edilecek ve su koruma havzalarının mutlak koruma alanlarında bulunan yerlerde özel uygulamalar yapılması gerektiğine dikkat çekiliyor. Bu da uygun olan arazilerde toplu konut projelerinin yapılmasına önem verildiği anlamına geliyor. Plan son sayfasında Başbakan Erdoğan'a hitaben yazılan 'arz ederiz' ibaresi ile sona eriyor.

Araziler, 1981 milat kabul edilerek satılsın'
Orman Mühendisleri Odası Genel Başkanı Ali Küçükaydın, 2-B arazilerini, bir defaya mahsus olmak üzere milat olarak 1981 yılı baz alınmak üzere değerlendirmenin doğru olacağı görüşünde. Çevre ve Orman Bakanlığı Müsteşarlığı'nda konu ile ilgili toplantıya katılarak görüşlerini açıkladığını belirten Küçükaydın, 31 Aralık 1981 tarihinin son tarih olarak kabul edilmesini, 23 Temmuz 2007'yi milat alan hükmün anayasa taslağı metninden çıkarılmasını istediklerini vurguluyor. Küçükaydın, şu değerlendirmeyi yapıyor: "Orman vasfını kaybeden yerler, önceliği orman köylüsüne olmak üzere kullanıcısına satılarak bu konu tasfiye edilmelidir. Eğer, 2007 milat alınırsa 2-B alanlarının miktarı 1 milyon hektarı geçer. Bugüne kadar yapılmış bütün kadastro çalışmalarının yenilenmesi gerekir. Bu da en iyimser tahminle bir 10 yıl alır." Tarım Orman Çalışanları Birliği Sendikası Genel Sekreteri Mustafa Özkaya, 2-B çalışmalarını yapan elemanları temsil eden sendika olarak konuyla ilgili kırmızı çizgilerinin olduğunu ifade ediyor. Özkaya, 2-B'nin çözüme ulaşmamasından en çok zarar gören kesimin orman köylüsü olduğunu belirtiyor. Türkiye genelinde kadastro çalışmalarının tamamlanmasından sonra satışların yapılması gerektiğini vurgulayan Özkaya, "Bu uygulama yapılırsa sorun bir daha Türkiye Cumhuriyeti'nin gündemine gelmeyecek şekilde çözülür. Harita belli olur. Bir daha ormanda yer açan, işgal suçunu işler." diyor.

2-B nedir?
31 Aralık 1981'den önce bilim ve fen bakımından orman niteliğini tam olarak kaybetmiş yerlerin Hazine adına orman dışına çıkarılma işlemi. Bu uygulama 6831 sayılı Orman Kanunu'nun 2'nci maddesinin B bendinde yer aldığı için kısaca 2B diye anılıyor. Bu sahalarda kamuya ait bina ve tesisler, tarım alanları, otlak, yaylak, kışlak, mera, mezarlık ve yerleşim yerleri bulunuyor. Buralar bedel ödemeden kullanılıyor, alınıp satılıyor. 2B uygulaması 1961'de başladı. Ancak 1982 Anayasası ile başlangıç tarihi ileri çekildi.