Türkiye'nin ilk ekolojik alışveriş merkezi olan Meydan'ın İspanyol mimarı Alejandro Zaera Polo, Yapı Endüstri Merkezi'nin (YEM) düzenlediği Ekolojik Mimarlıkta Somut Adımlar Sempozyumu için İstanbul'a geldi. Alejandro Zaera Polo, 1992 yılında faaliyete geçen FOA-Foreign Office Architects'in de kurucularından. Madrid ETS'de mimarlık eğitimini tamamlayıp Harvard Üniversitesi Tasarım Bölümü'nde master derecesi alan Zaera Polo, FOA'nın kuruluşu ile birlikte mimaride ekolojik yaklaşımlar üzerine pek çok çalışma gerçekleştirip sürdürülebilirliği tasarımlarına yansıttı. Türkiye gündemine Meydan projesi ile gelen ünlü mimarla ekolojik mimariyi konuştuk.

Sürdürülebilirlik çok önemli oldu
Mimari dünyada nereye doğru gidiyor? Ekolojik mimari bu durumun neresinde?
Bunu söylemek güç. Tüm söyleyebileceğim, kent merkezlerine doğru olan nüfus hareketi nedeniyle mimarlık ve kentsel planlamanın önem kazanacağı. Bu iki meslek dünyanın önemli bölümünün nasıl yaşayacağını belirleyecek. Ekolojik-sürdürülebilir yaklaşımlar kentsel tasarım ve mimarlığın çözüm bulmaya çalıştığı sorunlar içinde giderek önem kazanacak. Ekoloji bizim yapı yapmamızı ve yapıları hayal etmemizi dramatik biçimde değiştirecek. Karbon ayakizi, gömülü enerji gibi kimsenin on yıl önce bilmediği kavramlar mimarların artık gündelik tasarım pratiklerinin bir parçası olacak.

Bu konudaki güncel projeler neler ve nasıl çalışıyorlar?
Sürdürebilirlik tasarımlarımızda çok ciddiye aldığımız kavramlardan biri. Biz sürdürülebilirliği yalnızca belirli malzemelerin ya da iklimlendirme araçlarının kullanımı olarak değil belirli bir kent parçasının kullanımını ve kullanım süresini uzatan bir yapı programı olarak da algılıyoruz. Bugün yenilikçi tasarım olarak algıladığımız şey sadece fiziksel mekanın tasarımına indirgenemez. Aynı zamanda yapı programının kentsel mekanla bütünleşip toplulukları yönlendirmeli. Yokohama Deniz Otobüsleri Terminali projemiz üzerinden örnekler verebilirim. Projede, Uluslararası Orman Ticareti Organizasyonu ile işbirliği içinde yağmur ormanlarını ekonomik olarak sürdürülebilir kılmak amacı ile tüm ahşap ihtiyacı tropik yağmur ormanlarından karşılandı. Bitkilendirmenin projelerde akıllıca kullanımı doğal havalandırma ve enerji tasarrufu sağlıyor.

Meydan, bilinen AVM'lere alternatiftir
Türkiye'deki Meydan AVM'nin çalışma prensibi nedir?
Meydan sadece kârlı bir ticari yatırım olarak değil, aynı zamanda İstanbul'un en hızlı gelişen bölgesinde gerçek bir kentsel merkez olmak üzere tasarlandı. Yapı bilinen şehir dışı kapalı kutu alışveriş merkezi tipolojisine alternatif olarak tasarlandı. Yeraltı otoparkı çok büyük bir alanı özgürce tasarlanabilir bıraktığı için bu stratejimizin önemli bileşenlerinden biri oldu. Alışveriş merkezine adını veren ortadaki "Meydan", oraya varan birçok doğal yaya yolu ile aktif kullanıma açıldı. Bu meydana arazı dışından, yapı içinden ve otoparktan rampalarla farklı kotlarda ulaşmak mümkün. Tüm çatılar bitki kaplı ve çevre doku ile entegre olarak tasarlandı. Tüm hacim arazinin doğal yapısında yola çıkarak oluşturuldu. Yapı alışkın olduğumuz gibi doğanın üzerini beton ve asfalt dökerek değil, onun içine girerek var oluyor. İç mekanlara doğal ışık ve havalandırma sağlamak için çatı ışıklıkları kullandık. Tüm yüzeyler yeşil değil. Döşeme ve cephelerde toprak esaslı malzeme kullanıldı.