2005 yılında açılan, fakat daha sonra yarışma şartnamesi jüri üyeleri tarafından hazırlanmadığı için iptal edilen “Ünye Belediyesi Kent Meydanı Kentsel Tasarım Fikir Proje Yarışması”, 2006 yılında tekrar düzenlenmişti. Yarışma sonucunda jüri, katılan tüm projelerin “beklenen mekansal, mimari, peyzaj mimarlığı düzeyini tutturamamış olmaları nedeniyle hiçbir projeye ödül verilmemesine” oy birliğiyle karar vermişti. Jürinin bu kararı, mimarlar ve yarışmacılar tarafından uzun bir süre tartışılmış ve bu tartışmalar, birkaç yarışmacının Ünye Belediye Başkanlığı'na dava açmasıyla sonuçlanmıştı. Yarışmacılardan Kaan Özer, Demet Badem ve Cem Açıkkol, yarışmanın sonuçlandırılması ve ödüllerin belirlenmesi istemiyle Ünye Belediye Başkanlığı’na açtığı davayı kazandı.

TC Ordu İdare Mahkemesi tarafından yayınlanan karar şu şekilde:

T.C.
ORDU
İDARE MAHKEMESİ
ESAS NO:2008/356 KARAR NO :2008/464


DAVACILAR: 1- KAAN ÖZER, 2- DEMET BADEM. 3- CEM AÇIKKOL
VEKİLİ: AV HALİT ŞAHİN- AV. HALUK ÇELİKEL vd.
Düz Mah. Yıldırım Cad. No:4/1 - ORDU


DAVALI: ÜNYE BELEDİYE BAŞKANLIĞI
VEKİLİ: AV. MİNE YILMAZ - Aynı Yerde – Ünye / ORDU

DAVANIN ÖZETİ: Davacıların, Ünye Cumhuriyet Meydanı YUNUS Emre Parkı Kentsel
Tasarım Proje yarışmasının sonuçlandırılması ve ödüllerin belirlenmesi istemiyle yaptıkları yaptıkları başvurunun Ünye 1. Noterliğinin 15.05.2006 tarih ve 2112 sayılı ihtarnamesi ile reddine ilişkin davalı işleminin; hukuka aykırı olduğu, Yasa ve Yönetmelik hükümleri gereği jürinin yarışmayı sonuçlandırması ve ödülleri dağıtmış gerektiği ileri sürülerek iptali istenilmektedir.
SAVUNMANIN ÖZETİ: Davanın öncelikle süresinde açılmadığı, esastan ise proje yarışmalarında ödül verme konusunda jürinin taktir yetkisinin bulunduğu belirtilerek tesis edilen işlemin yerinde olduğu ve davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Ordu İdare Mahkemesi’nin, 29/03/2007 tarih ve 2006/1971 Esas, 2007/8039 sayılı kararının Danıştay Onüçüncü Dairesinin 30/11/2007 gün ve 2007/9429 Esas, 2007/8039 sayılı kararı ile bozulması üzerine bozma kararına uyularak dava dosyası yeniden incelenmek suretiyle işin gereği görüşüldü:

Davalı idare vekilinin süre itirazı yerinde görülmeyerek işin esasına geçildi.

Dava; davacıların, Ünye Cumhuriyet Meydanı Yunus Emre Parkı Kentsel Tasarım Proje yarışmasının sonuçlandırılması ve ödüllerin belirlenmesi istemiyle yaptıkları başvurunun Ünye 1. Noterliğinin 15.05.2006 tarih ve ödüllerin belirlenmesi istemiyle yaptıkları başvurunun Ünye 1. Noterliğinin I5.05.2006 tarih ve 2232 sayılı ihtarnamesi ile reddine ilişkin davalı idare işleminin iptali istemiyle açılmıştır.

24.12.2007 tarih ve 24973 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Mimarlık, Peyzaj Mimarlığı, Mühendislik, Kentsel Tasarım Projeleri ve Bölge Planlama ve Güzel Sanat Eserleri Yanşmaları Yönetmeliğinin 4. maddesinde, ‘Yarışmaların hedefi, kamu yararı esas alınarak.

a)Ait olduğu konu özelinde; kültür, sanat, bilim ve çevre değerlerinin rekabet yoluyla geliştirilmesine, çok sayıda seçenekten en ekonomik, en işlevsel ve yenilikçi çözümlerin seçilmesine, müelliflerinin saptanmasına ve güzel sanatların teşvikine,
b) Bu Yönetmelik kapsamına giren mesleklerin gelişmesine, etik değerlerin yerleşmesine, uluslararası rekabet gücü kazanmalarına uygun ortamı sağlamaktır.” hükmü yer almış; 20. maddesinin (g) bendinde, Yarışmaya girmiş eserler arasında programın şartlarına, sanat, ekonomi, teknik, emniyet ve işletme bakımından en iyi şekilde uyanları seçmek ve bu eserler arasında ödülleri (derece ve mansiyonlar) tespit etmek, asil jüri üyelerinin görev ve yetkileri arasında sayılmış 31. maddesinde, "Yarışmada kalan bütün projeler daha önce jürice belirlenrmiş değerlendirme yöntemini göre incelenir. Her elemenin sonucu tutanağa geçilir. Seçim aşağıdaki şekilde yapılır.
a) Birinci eleme: Projeler üzerinde gorüşme açılmadan oylama yapılır. Birinci elemenin oybirliği ile yapılması şarttır.
b) İkinci eleme: Projeler üzerinde toplu görüşme açılır. Üyelerin yarısından fazlasının olumsuz oyunu alan eserler elenir. Elenen projelerin eleme nedenleri ve karşı oy sahipleri raporda belirtilir.
c) Üçüncü eleme: Üçüncü elemeye kalan projeler üzerinde jüri üyelerinin (asli ve danışman) her biri olumlu ve olumsuz görüşlerini söyledikten sonra, derece ve mansiyon grubuna kalacak projeler veya eserler seçilir, elenenler bıkkında jüri üyelerince ayn ayrı rapor düzenlenir ve tutanağa eklenir.
d) Dördüncü eleme: Üçüncü elemeden sonra kalan projeler derece ve mansiyon sayısından fazla ise, üçüncü eleme gibi bir eleme daha yapılır ve kalan proje sayısı ödül ve mansiyon sayısına indirilir. Bu eleme soounda elenen proje veya eserler hakkında da jüri üyeleri rapor düzenlerler.
e) Sıralama: Elemeler sonucunda ödül ve mansiyon sayısı kadar proje ayrıldıktan sonra bunlar arasında sıralama yapılır. Jüri şartnamede öngörülen ödül ve mansiyonları vermek zorundadır. Ödül ve mansiyon kazanan ve satın alınan tüm projeler hakkmda asli jüri üyeleri ayn ayn rapor düzenler ve tutanağa eklenir.

Gerekli görülmesi durumunda; jüri, birinci seçilen projeye tavsiyelerde bulunabilir. Jüri tavsiyeleri yanlı olarak tutanağa eklenir ve yarışmacıya bu tavsiyelerin yerine getirilmesi için yarışma sûresinin 1/3’ünü aşmayacak bir süre verilir. Jüri verdiği sürenin sonunda tekrar toplanarak tavsiyelerin yerine getirilip getirilmediğine karar verir ve sonucu idareye bildirir.

Birinciliği kazanan yarışmacılar jün tavsiyelerine uymak zorundadır.

Satın almalann adetleri jüri tarafindan tespit edilir ve yarışmaya ilginç yaklaşım getiren projelerin seçilmesi amacıyla kullanılır. Herhangi bir elemede elenmiş bir proje satın alınabilir.

Mühendislik, fikir proje ve güzel sanal eseri yarışmalarında, değerlendirme, eleme ve seçme şekli konunun özelliğine güre jüri tarafından yarışmadan önce tespit ve ilan edilir.”, 42. maddesinde ise, "Derece, mansiyon ve satın alma kazanan tasarım ve projelere ait her türlü fikri haklar, 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu hükümleri uyarınca, aksi idare tarafından yarışma şartnamesinde belirtilmedikçe idareye ait olur. Şartname alan yarışmacılar bu hükmü kabul etmiş sayılır.

İdare, yukarıda belirtilen hüküm uyarınca, sozkonusu tasarım ve projelere ilişkin fikri haklardan hangilerine sahip olmak istediğini yarışma şartnamesinde belirtir.

İdare, yarışma sonucu elde edilen tasarımın uygulama projelerinin yapılmasını birinciliği kazanan veya seçilen tasanm sahibine leknik şartlar ve fiyat üzerinde görüşme yapılmak suretiyle doğrudan temin yolu ile yaptırabilir. Yapılan görüşme sonucunda, anlaşna sağlanamaması halinde, idare uygun gördüğü takdirde ikinciliği kazanan tasanm sahibi ile görülme yapmak suretiyle ikinci seçilen tasarımın uygulama projelerini aynı usulle yaptırabilir.

Jürice “ iş deneyim belgeleri” istenmiş ve birinci seçilen tasarım veya proje sahibinin belgeleri yetersiz bulunmuşsa, müellif kendi tarafından teklif edilen ve jürice onaylanan danışman ya da danışmanlarla çalışmak sorundadır.

Uygulanması kararlaştırılan tasarımın sahibi/sahipleri, uyguluma ve detay projelerini yapmak istemezse hakkından vazgeçmiş sayılır ve bu durumda idare uygulamayı ikinciliği kazanan tasanm sahibi/sahiplerine yaptırabilir. Eğer ikinciliği kazanan tasarım sahibi de işi yapmaktan vazgeçerse, idare işi yaptırıp yaptırmamakta serbest kalır..." hükümlerine yer verilmiştir.

Dosyanın incelenmesinden, davalı Ünye Belediyesince 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 23. maddesi uyannea Ünye-Cumhuriyet Meydanı-Yunus Emre Parkı Tasarım Proje yarışması yapılmasına karar verilmesi üzerine Resmi Gazete’de yayımlanan ilana istinaden davacıların da aralarında bulunduğu katılımcılarla yarışmaya başlanıldığı ve jürice yapılan değerlendirme sonucunda davacıların projesi de dahil üç projenin 3. tura kalmasına karşın bu turda yapılan degerlendirme sonucunda jüri tarafından düzenlenen 12.04.2006 tarihli tutanak ile tüm projelerin beklenen mekansal mimari, peyzaj mimarlığı düzeyini tutturamadığından bahisle hiçbir projeye odül verilmemesine karar verildiği, bu karar üzerine de davacılar tarafından jürinin ödül ve mansiyonları Vermek zorunda olduğu belirtilerek jürinin toplanarak yaramanın sonuçlandırılması istemiyle yaptıkları başvurunun dava konusu işlemle reddi üzerine görülen davanın açıldığı anlatılmaktadır.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinin birlikte degerlendiriimesinden; proje yarışmalarının hedefleri (amaçları) arasında konunun özelinde en ekonomik, en işlevsel ve yenilikçi çözümlerin seçilmesiyle birlikle; güzel sanatların teşviki, mesleklerin gelişimi, etik değerlerin yerleşmesi uluslararası rekabet gücü kazanımına yönelik uygun ortamların sağlanmasının da yer aldığı, bu nedenle bu tür yarışmalarda jüri tarafından yarışmaya giren projeler arasında seçme yapılırken programın şartlarına sanat, ekonomi, teknik, emniyet ve istetme bakımından en iyi şekilde uyanların gitmesi ve ödüllerin dağıtılmasının gerektiği; zira idarenin ödül ve mansiyon alan tasanm sahipleri ile işi yaptırıp yaptırmamak noktasında serbestisinin bulunduğu, herhangi bir elemede elenmiş bir programın da idarece satın alınabileceği bir başka ifadeyle programın uygulanamaz olmasının ödül almasına engel teşkil etmeyeceği, bu durum da bu tür yarışmalarda dağıtılan ödülün en iyi projelerin idarece alınması için ödenen bir bedel niteliğinde olmayıp teşvik amacıyla verildiğinin bir göstergesi olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Olayda; her ne kadar jüri tarafından, 3. turda yapılan değerlendirme sonucu davacıların projelerinin de yer aldığı tüm projelerin beklenen mekansal mimari, peyzaj mimarlığı düzeyini tutturamadığından bahisle hiçbir projeye ödül verilmemesine karar verilmiş ise de; yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri ve açıklamalar (proje yarışmalarından beklenen amaç-güzel sanatların teşviki- ve idarelerin ödül alan tasarım sahipleri ile işi yaptırıp yaptırmama noktasındaki serbestliği, bir başka İfadeyle programın uygulanamaz olmasının ödül almasına engel teşkil etmeyeceği) birlikte dikkate alındığında, jürice yarışmaya katılan projeler arasından programın şartlarına, sanat, ekonomik, teknik, emniyet ve işletme bakımından en iyi şekilde uyanların seçim ve bu eserler arasında ödüllerin dağıtılması gerekirken, hiçbir projenin ödüle layık olmadığı gerekçesiyle ödüllerin verilmemesi ve yarışmanın sonuçlandınlmasına dair işlemde, dolayısıyla bu işlemin değiştirilerek yarışmanın sonuçlandırılması ve ödüllerin dağıtılması yönündeki davacılar talebinin reddine dair dava konusu işlemde mevzuata ve hukuka uyarlık bulunmamakladır.

Açıklanan nedenlerle; dava konusu işlemin iptaline, aşağıda ayrıntısı gösterilen 160.00 YTL yargılama gideri ile 350.00 YTL vekalet ücretinin davalı idareden alınarak davacılara verilmesine, artan posta avansının istemi halinde davacılara iadesine, kararın tebliğinden itibaren (30) gün içerisinde Danıştay’a temyiz yolu açık olmak üzere, 15/04/2008 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

Başkan
MUSTAFA UYAR
37752

Üye
ATILGAN MUTLU
42962

Üye
ÖMER BOZYİĞİT
101781

YARGILAMA GİDERLERİ
Başvuma Harcı : 12,20 YTL
Karar Harcı : 12,20 YTL
Y.D. Harcı : 19,90 YTL
Vekalet Harcı : 2,10 YTL
Temyiz Harçları : 48,40 YTL
Posta Gideri : 65,20 YTL
TOPLAM Y.T.02.05.: 160,00 YTL