CNBC-e Business Dergisi’nin haberine göre, yılda 600 milyon YTL bütçe ayrılan İstanbul’un temizliğine günde 1.6 milyon YTL harcanıyor. Bu işi yapan 25 şirket arasında sokak temizliğinden yılda 70 milyon YTL kazananlar var.

Adrese dayalı nüfus sayımına göre 2007 yılı itibarıyla 11 milyon 8 bin 790 kişilik nüfusa sahip İstanbul’un sorunları da buna bağlı olarak artıyor. Ulaşımdan sonra en büyük sorun da temizlik. Peki, 5 bin 342 kilometrekarelik alan üzerine kurulu ve 32 ilçeye bölünmüş megakentin temizlik maliyeti ne kadar? CNBC-e Business Dergisi temmuz ayı sayısında bunu araştırdı.

İstanbul’un bir yıllık temizlik masrafı 594 milyon YTL. Bunun 394 milyon YTL’lik kısmı çöp toplama, nakil ve süpürme işleri için harcanıyor. Kalan 200 milyon YTL ise toplanan katı atığın depolanması için ödeniyor. Yani megakentin temizliğine, her gün 1.6 milyon YTL gidiyor.

385 milyon YTL harcandı
2007 yılında çöpün depolanması haricinde 32 ilçeyi temizlemek için 385 milyon YTL harcandı. Belde belediyelerinin temizlik masrafı genellikle ilçe belediyelerinin temizlik bütçelerinin içinde yer alıyor. Ancak Samandıra, Yakuplu ve Kıraç gibi belediyeler, temizlik işlerini ilçelerden bağımsız olarak ihale ediyorlar. Bu beldelerin 2007 yılı toplam temizlik gideri 9 milyon YTL civarında. Buradan hesapla 2007’dedepolama hariç İstanbul’da yıkama, süpürme ve çöp toplamaya günlük 1 milyon YTL harcandı.

25 şirket temizliyor
İstanbul’daki belediyeler temizlik işlerini ilk kez 1992 seçimlerinden sonra ihale etmeye başladı. Bugün İstanbul’da 32 ilçenin meydan ve ana arter temizliğini 25 temizlik şirketi yapıyor.

En büyük payı da dört önemli ilçe belediyesinin temizlik işini alan Altaş şirketi gerçekleştiriyor. 2007 yılında toplam 58 milyon YTL’lik temizlik harcaması yapan şirket, Kadıköy, Maltepe, Kartal ve Bakırköy’ü temizliyor. Albayrak Grubu ise 51 milyon YTL’yi aşan tutarla, İstanbul’da ikinci sırada yer alıyor. Güneş Albayrak şirketinin sahibi Nuri Albayrak, Türkiye’de temizlik işine ilk girenlerden. Güneş Albayrak, bugün İstanbul’da Üsküdar, Kâğıthane, Sarıyer, Beyoğlu, Esenyurt ve Arnavutköy’deki temizlik işlerini yürütüyor. Ayrıca İstanbul dışında üstlendiği temizlik işinin büyüklüğü de yaklaşık 18 milyon YTL.

Şirketlerin ilgisi artıyor
Güneş Albayrak, sadece temizlik işlerinde değil, personel taşıma ve araç kiralamada da büyük rakamlarla çalışan bir şirket. Şirketin, 2004 yılından bu yana Büyükşehir Belediyesi’nden aldığı taşıma ve araç kiralama ihalelerinin toplam hacmi 97.5 milyon YTL’yi buluyor. Malatyalı işadamı Cemal Akmercan’ın Akmercan Şirketler Grubu, temizlik sektöründe söz sahibi bir başka şirket. Personel taşımadan güvenliğe kadar geniş bir yelpazede hizmet veren Akmercan’da toplam 2 bin temizlik aracı bulunuyor. İstanbul’da Beyoğlu’nun bir bölümü ile Esenler ve Gaziosmanpaşa’nın temizlik işlerini yürüten şirketin 2007’de bu üç bölgeden elde ettiği ciro 35.6 milyon YTL’yi buluyor.

Muhsin ve Osman Kartal ortaklığındaki Özkartallar, 2007 yılı toplam temizlik maliyeti 20 milyon YTL olan Ümraniye ve Sultanbeyli’nin temizliği ile 5.8 milyon YTL’lik Anadolu Yakası elle süpürme işini üstlenmiş durumda. Avrupa Yakası’nın elle süpürme işinden ise geçen yıl 13 milyon YTL ciro elde eden Ceynak Grubu, aynı zamanda 81.3 milyon YTL ile Kadir Topbaş’ın başkanlığı döneminde İBB’den en çok iş alan 12’inci şirket.

Çevre İnşaat şirketi de 18.9 milyon YTL karşılığında Tuzla ve Küçükçekmece ilçelerinin temizlik işlerini yürütüyor. 2007 yılında ayrıca Kerim Aytekin’in Başak İnşaat’ı Bağcılar Belediyesi temizlik işlerinden 14 milyon YTL, Nazım ve Yaşar Albayrak’ın Al-Ka İnşaat şirketi Beşiktaş Belediyesi’nden yaklaşık 12 milyon YTL, Eyüp, Çatalca ve Adalar belediyelirinin temizlik işlerini yürüten Hüseyin Tüylüoğlu’nun Tem-İş Şirketi 18.8 milyon YTL ciro elde etti. Buna ek olarak uzun vadeli temizlik işi alıp yüksek ciro yakalayanlar da var. Pendik’in temizlik işini 32 aylığına 38 milyon YTL ile alan Has Temizlik bunların başında geliyor.

Para bu kez sokaktan
Temizlikten kazanılan para, bu boyutta olunca şirketler artık İstanbul’u temizleyebilmek için yarışır hale geldi. 15 yılda büyüklüğü yıllık 600 milyon YTL’ye kadar yükselen bu sektörde, deyim yerindeyse, şirketler parayı “sokaktan süpürüyorlar.”

Elle süpürme daha pahalı
İstanbul’da her gün 32 ilçedeki yaklaşık 72 bin konteynırdan alınan çöp, depolama alanlarına taşınıyor. 32 ilçenin temizliği dışındaki alan yani ana arterler ve meydanların temizliği Büyükşehir Belediyesi’nin sorumluluğunda. Büyükşehir Belediyesi geçen yıl elle süpürme işine Avrupa Yakası için 13 milyon YTL, Anadolu Yakası için ise 5.8 milyon YTL harcadı. Motorlu araçlarla yapılan süpürme işi için de Avrupa Yakası’na 13.7 milyon YTL, Anadolu Yakasına da 5 milyon YTL ödedi. Bu şekilde 2007 yılında her iki yakanın süpürülmesi işinin Büyükşehir Belediyesi’ne maliyeti 37.5 milyon YTL’yi buldu.