Enerji ihtiyacını karşılamak ve bölgesel güç olmak için aktif rol almak isteyen Türkiye, ekonomik ilişkilerde son 10 yıldır soğukluk yaşadığı, bölgenin en önemli enerji oyuncusu Rusya ile ilişkilerini yeniden artıracağı bir döneme giriyor.

Son yıllarda Hazar bölgesi enerji kaynaklarının Batı pazarlarına iletilmesinde yoğunlaşan Türkiye, artık Rusya’nın da zengin doğal kaynaklarını gerek Batı’ya gerekse de Ortadoğu ülkelerine aktarmayı hedefliyor. Analistler ve yetkililer, gerek pahalı olduğu iddia edilen Rus gazı ve gerekse de Rusya’yı devre dışı bırakan Nabucco doğalgaz boru hattı projeleri nedeniyle 2000’li yıllarda soğukluk yaşayan Türkiye ve Rusya’nın, geçen hafta Rus enerji devi Gazprom’un Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Alexander Medvedev’in ziyaretiyle yeni bir döneme girdiğini belirtiyorlar.

Rekabet İşbirliğine Çevriliyor 
Uluslararası İlişkiler ve Stratejik Analizler Merkezi Türksam’ın Başkanı Sinan Oğan, “Son yapılan görüşmelerin ortaya koyduğu durum şudur: İki ülke arasında yeni bir döneme girme çabası var... İlişkiler 2006-2007’de bozuldu. Şimdi projelere, ilişkilere zarar veren rekabeti işbirliğine çevirme çabaları başladı” dedi.

Uluslararası enerji danışmanı Yurdakul Yiğitgüden de, Rusya ile Türkiye arasındaki ilişkilerde son dönemde özellikle enerji alanında yeni bir sıcak dönemin göze çarptığını, Gazprom’un Türkiye’de projelere girmek arzusunun olumlu bir gelişme olduğuna işaret etti.

Medvedev'den Sürpriz Ziyaret 
Türkiye’ye geçen hafta sürpriz bir ziyaret yapan Medvedev’in Ankara’daki temaslarında Türkiye’ye yılda 16 milyar metreküp Rus gazını Karadeniz üzerinden ileten Mavi Akım boru hattının İsrail’e uzatılmasından petrol ve doğalgaz sahalarının işletilmesine, Tuz Gölü’nde yeraltı gaz depolarının yapılmasından 2011’de dolacak gaz kontratının yenilenmesine kadar bir çok konu üzerinde duruldu.

Sessizlik Bozuldu
Enerji Bakanlığı’ndan üst düzey bir yetkili Reuters’a açıklamasında, Türkiye ile Rusya arasında milyarlarca dolarlık enerji projelerinde yapılacak işbirliğiyle iki ülke arasında enerji alanındaki sessizliğin bozulduğunu ve yeni bir dönemin başladığını kaydederek, “Rusya ile bir süredir temas halindeydik. Medvedev’in ziyaretiyle önemli bir başlangıç yapıldı. Bundan sonra kritik öneme sahip büyük projelerde ortak hareket edilmesinin yolu açıldı. Gazprom, Türkiye’nin planladığı Tuz Gölü doğalgaz deposu dahil yeni yeraltı gaz depolarının yapımı, şehir içi doğalgaz dağıtımının gerçekleştirilmesinin yanı sıra Mavi Akım hattının İsrail’e uzatılması için şirket kurmayı önerdi” dedi.

Anahtar Rol Nabucco'da
Analistler Türkiye’nin, Avrupa Birliği’nin Rusya’ya bağımlılığını azaltacak Nabucco doğalgaz hattına Rusya’yı davet ettiğini hatırlatarak, bu projede yapılacak işbirliğinin ileri dönemde daha fazla güven tesis eden bir adım olacağını belirtiyorlar.

Yiğitgüden, Rusya’nın Nabucco’ya yüzde 10-20 düzeyinde bir katkı sağlarsa bunun projenin orijinal amacı olan Rusya dışı kaynaktan gaz temininden önemli bir sapmaya yol açmayacağını belirterek, “Ancak Rusya bundan daha büyük bir katkıda bulursa o zaman Nabucco’nun amacı sapmış olur... Rusya ile yakınlaşmak ABD ile ilişkileri etkilemez. Çünkü Türkiye büyük bir bölgesel güç olacaksa her ülke ile ilişkilerini iyi yönetmek ve yürütmek zorunda” dedi.

Akdeniz Hattı Türkiye'nin Değerini Artıracak
Uzmanlar, iki ülkenin yakınlaşmasını sağlayacak başka büyük bir projenin İsrail’e kadar uzanacak olan “Akdeniz Hattı” projesi olduğuna dikkat çekiyorlar. Bu proje 2-5 milyar Euro’luk bir bedelle, Türkiye’den İsrail’e döşenecek çoklu bir hat üzerinden elektrik, su, fiber optik kablo ile Rus gazı ve petrolünün taşınmasını öngörüyor.

Bilkent Üniversitesi’nden enerji uzmanı Necdet Pamir, Rusya’nın yeni açılımının Türkiye ve İsrail üzerinden geçtiğini kaydederek, ele alınan konuların Türkiye’nin önemini artıracak projeler olduğunu, herkesin yararına olacak, yeni açılımlar getirebileceğini belirtti ve “Bunlar, Doğu-Batı’dan sonra Kuzey Güney açısından Türkiye’nin önemini artıracak projeler. Rusya ve İsrail açısından Türkiye’nin değerini artıracak” dedi.

Türkiye, İsrail ve Rusya, Mavi Akım hattının kapasitesinin artırılması ve hattın uzatılması konusunu gündeme getirmiş ancak Rusya, Türkiye’nin Nabucco gibi Rusya’yı saf dışı bırakan yeni projelere girmesinin ardından bu konuda adım atmaya yanaşmamıştı. Medvedev’in ziyaretinde bu projeye de yeşil ışık yakıldı.

Rusya Karadeniz'de Petrol Arayabilir
Enerji analistleri, Gazprom’un yan kuruluşu olan Gazprom Neft’in, daha önce Çalık Enerji ve İtalyan Eni temeli atılan Samsun-Ceyhan ham petrol boru hattına petrol temini konusuyla ilgilendiğini, burada atılacak bir adımın bölgede önemli sonuçlar doğurabileceğini belirtiyorlar.

Bir enerji yetkilisi ise, Gazprom’un Türkiye’de arama yapması talebi olduğunu vurgulayarak, “Rusya Karadeniz’de petrol arayabilir. Bu konu ciddi olarak değerlendirilebilir” dedi.