8 Ağustos’ta Pekin’de başlayacak 2008 Olimpiyatları’nın toplam maliyetinin 42 milyar doları bulduğu tahmin ediliyor. Bu rakam, olimpiyat tarihinde bugüne kadar yapılan en büyük harcama...
Pekin’de yapılacak olan 2008 Olimpiyatları 8 Ağustos’ta başlayıp, 24 Ağustos’ta bitecek. İki üç haftalık bir spor ve tanıtım olayı olan Olimpiyatlar için Çin’in harcayacağı toplam para tahmini olarak 42 milyar dolar. Bu uzak ara bir rekor.
Tabii aslında Çin, kişi başına ortalama geliri düşük olmasına rağmen, Olimpiyat için 42 milyar dolar maliyeti kaldırabilecek büyüklükte bir ekonomiye sahip. 1978 yılından bu yana Başkan Mao’nun felsefesini silinip yerine “kapalı siyaset, ama açık ekonomi” denebilecek bir sistemi uygulayan ve dev yabancı sermaye yatırımı alan Çin 30 yıldır hızla büyümekte! Bu yıl 4 trilyon dolara (4000 milyar dolar! ) varması beklenen GSYİH sayısı yanında 42 milyar dolar aslında küçük bir rakam! Kabaca GSYİH oranı olarak yüzde bir!
Fakat medya haberlerine bakılırsa Çin’in ortaya koyduğu yeni standard bundan sonraki 2012 Olimpiyatları’nı organize edecek olan Londra’yı ve İngiliz halkını düşüncelere ve endişelere sokmuş bulunuyor. 2014 Kış Olimpiyatları’nı almış olan Rusya ve 2016 için finalist Brezilya da ciddi hesaplar içinde olmalı.
Tabii ki tüm Olimpiyatlarda olduğu gibi bu Olimpiyat’ta da harcanan paranın önemli bir kısmı daha sonra da kullanılabilecek olan altyapı yatırımlarına gitmekte. Beijing Olimpiyatları’nda harcanan paranın ancak küçük bir kısmı günlük operasyonel masraflara gitmekte. Büyük çoğunluğu ise yol yapımı, metro inşası, kültür merkezleri, kent güzelleştirmesi ve hava alanı projeleri için harcanmakta 2008 Beijing Olimpiyatları’nın masrafının önemli bir kısmı da, başka ülkeler kadar yüksek dozda olmasa da özel sponsorlar tarafından karşılanmakta.
42 milyar dolarlık toplam Olimpiyat bütçesinin içinde, cari kur kullanılarak WSJ yazarları tarafından yapılan hesaba göre kabaca 0.5 milyar dolar güvenlik ve emniyet tedbirleri için harcanıyor.
1.5- 2 milyar dolara yaklaşan bir fon, spor faaliyetlerinin organizasyon ve operasyon giderleri için harcanmakta.
2.5-3 milyar dolara yakın bir fon spor tesisleri ve stadyumlar için harcanıyor. Bu toplamın kabaca altıda biri olan 500 milyon dolar, ana stat olan ve “Kuş Yuvası” adı ile anılan Olimpiyat Stadyumu için harcanmış bulunuyor.
Kentsel çevre düzenlemesi için ise 10-11 milyar doları aşan bir harcama yapılmakta. Örneğin Beijing Havaalanı için alternatif yol olarak kullanılacak Jing Shun Lu yolu, kent kenarında bir fakir mahallesinin tozlu yolu iken, 30 milyon dolar harcanarak, ağaçlar, çiçekler ve süs duvarlar yapılmış. Orada oturanlara para verilerek başka yere taşınmaları temin edilip, göz kamaştırıcı hale getirilmiş.
Yol, metro, havaalanı ve daha sonra da kullanılacak olan diğer altyapı yatırımları için ise 25-26 milyar dolar civarında harcama var.
Gene de, bir evvelki 2004 Atina Olimpiyatları’na Yunanistan’ın toplam 15 milyar dolar harcadığı ve bu nedenle de, tüm AB ve özel sektör desteğine rağmen, uzun süre yüksek bütçe açıkları ve hızla artan borç sorunu yaşadığı düşünülmek zorunda. Türkiye son 30 yılda tüm Olimpiyatlara aday oldu. Ancak kazanamadı. Tanıtım farklı ve önemli bir şey ama belki de bu yıllarda kazanamamamız iyi oldu. Çünkü kazansa idik, altına gireceğimiz mali yük, oldukça zor kaldırabileceğimiz bir miktar olurdu. 2004 yılında Olimpiyata göre çok daha düşük maliyetli ve sınırlı bir organizasyon olan Avrupa Futbol Şampiyonası’nı organize etmiş olan Portekiz, hâlâ bütçe açığı ve borç sarmalından çıkamıyor, belini doğrultamıyor.
Ancak Çin gerçekten de çok aşırı açılmış durumda. Fakat ilginçtir, mali hesaplar kamuoyuna açıkça gösteriliyor. Gene de sorun var: Beijing Havaalanı’nda yapılan 3 milyar dolar maliyetli terminal göz kamaştırıyor ama mayıs ayında Sichuan’da gerçekleşen büyük depremin sonrası için harcanan ve harcanacak fon hesapları pek açık değil. Üstelik yeterli de değil şeklinde eleştiriler var!