İstanbul’un da üye olduğu Tarihi Kentler Birliği’nin “2007 Yılı Koruma Ödülleri” sahiplerini buldu. İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin de “Eyüp Bahariye Mevlevihanesi Restorasyonu” ile ödül aldığı törende konuşan Bakan Günay, “Toprağımızın neresini kazırsanız altından inanılmaz bir değer çıkıyor” dedi.

Tarihi kentlerin yerel yönetimlerini bir araya getiren Tarihi Kentler Birliği’nin (TKB) düzenlediği “2007 Yılı Tarihi ve Kültürel Mirası Koruma Proje ve Uygulamalarını Özendirme Yarışması” sonuçlandı. İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin de üye olduğu birliğin Emirgan Şerifler Yalısı’nda düzenlenen ödül törenine Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş ve Vali Muammer Güler’in yanı sıra, birçok ilden vali, belediye başkanı, kaymakamlar ile bilim adamları katıldı.

Bakan Günay; “Topraklarımızdan inanılmaz değerler çıkıyor…”
Törende konuşan Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay, bakanlık görevini teslim aldıktan sonra ilk iş olarak TKB’nin Şanlıurfa'daki toplantısına katıldığını belirterek, “Bu toplantıda size tanıklık etmek, bilgilerimi tazelemek ve yeni şeyler öğrenmek mutluluğuna erişmiştim. O günlerde üniversiteye yeni başlayan bir öğrencinin bir duayen hocadan ilk dersini alması gibi göreve şansla başladığımı hissettiğimi söylemiştim. Bu bir yıl içinde sınavdan geçer not alabilecek miyim noktasında düşündüm. Galiba hep birlikte olumlu bir başlangıç yaptık” diye konuştu.

Türkiye'nin çok ihtiyacı olan bir atılımın içinde olduklarını belirten Bakan Ertuğrul Günay, tarihi kent bilincine, sadece tarihi kentleri korumak değil, korumak ve kullanıma taşımak anlayışına Türkiye'nin çok ihtiyacı olduğunu vurguladı. “Çok özel bir dünya parçası üzerinde yaşıyoruz” diyen Bakan Günay, geçen hafta İstanbul’da Marmaray kazılarından 8 bin yıl kadar öncesine kadar giden bir buğday rölyefi çıktığını, dün ya da önceki gün Gaziantep Zincirlihöyük’te son Hitit dönemine ilişkin 1.80 boyutunda bir anıt bulunduğunu belirtti. Günay, sözlerini şöyle sürdürdü;

“Toprağımızın neresini kazırsanız, neresindeki tozu, kiri elinizin gayreti ile iterseniz altından inanılmaz, eskiye kadar giden ya da yakın yılların değerini bir kez daha anımsamamıza yol açan bir değer çıkıyor. Şimdi hep birlikte biraz unutulmuş, biraz ihmal edilmiş değerleri ortaya çıkarma konusunda sivil toplum örgütleri, belediye başkanları, kaymakamlar, valiler, bilim insanları, kültür turizminin ne kadar önemli olduğunun farkına varan turizmciler, inanılmaz bir inanç ve şevkle bu kızgın güneşin altında saatlerce yüzey araştırması veya kazısı yapan gencecik çocuklar, hep birlike bu toprakların değerini ortaya çıkarmaya çalışıyoruz.”

Kanunla tarihi eserlere kaynak aktarılacak
Geçen yasama döneminde yapılan Emlak Vergisi'nden tarihsel eserlerin onarımına yüzde 10 pay ayrılmasının çalışmalara maddi ivme kattığını dile getiren Günay, bu alanda biriken kaynakların daha verimli kullanılması konusunda yeni bir düzenleme yaptıklarını ifade ederek, şunları kaydetti; “Belediye başkanları proje yapıyorlar ama kaynak kalıyor. Valilerden gelen talep doğrultusunda yeni düzenleme yaptık. TBMM komisyonlarından geçti, meclis açıldığında ilk çıkardığımız yasalardan biri olacak. Doğrudan doğruya özel idareye ve valilere bu katkı payının yüzde 30'a kadar kullanma yetkisini de yasalaştırmaya çalışıyoruz. İstanbul’a 2010 Avrupa Kültür Başkenti için de ciddi kaynak aktarıldı. Sadece 2008 yılı için 250 milyon YTL’nin İstanbul 2010 Kültlür Ajansı’nın emrine verildi. Bunun içinden 50 milyon YTL Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın belirlediği öncelikler içinde, dünya miras alanları veya dünya miras aday bölgeleri için sarf etmek konusunda bir yetki aldık. Onun ilk dilimini planladık. Önümüzdeki hafta içinde dünya miras alanları ya da dünya miras alanları aday bölgeleri için bize ayrılan payın onda biri kadar birim özel idarelere, valilerin emrine gönderilmiş olacak.”

İstanbul tarihi eserlerin korunmasında da öncü…
İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş da uzun çabalarla hayata geçirilen Tarihi Kentler Birliği’ne İstanbul’da ev sahipliği yapmaktan duyduğu memnuniyet dile getirerek başladığı konuşmasında, binlerce yıllık tarihiyle medeniyetlere ışık tutan İstanbul’un bu konuda da öncülük yapmak zorunda olduğunu söyledi. “Yarımburgaz Mağaralarında 15 bin yıl önce insanların yaşadığını dikkat alırsak, İstanbul’un derin tarihinin gün yüzüne çıkartılarak, ilmik ilmik işleyerek insanlığa sunmak sorumluluğuz var. Hizmetlerimizi bu bilinçle yapıyoruz” diyen Başkan Kadir Topbaş, ülkemizin değerlerinin uzun yıllar farkında olmaksızın, hoyratça, bilinçsizce yok edildiğine dikkat çekti.

Kalan eserlerin Türkiye’nin ve İstanbul’un bugün bütün dünya tarafından hayranlıkla izlemesine yettiğini dile getiren Kadir Topbaş, “İstanbul, sadece medeniyetin en büyük simgelerini yer aldığı Tarihi Yarımada’daki eserlerle değil, Galata Pera Bölgesi ile bugün inceleme alanımıza almadığımız Beykoz’daki Yoros Kalesi ve Çatalca’daki Erken Hıristiyanlık Dönemi’ne ait mağaralarla dünyada çok önemli değerlere sahip. İstanbul Büyükşehir Belediyesi olarak bu dönemde, Tarihi Yarımada başta olmak üzere şehrin birçok bölgesindeki tarihi eserleri ihya çalışmalarına başladığımızı, bir kısmını tamamladığımızı biliyorsunuz. Yenikapı Metro İstasyonu kazısında çıkan bulguları inşaatı yavaşlatmasına rağmen çok büyük bir hassasiyetle çıkartıyoruz” diye konuştu.

Tarihi eser restorasyonlarında özgün malzeme ve özgün yapım tarzına özellikle dikkat ettiklerinin altını çizen Başkan Topbaş, İstanbul Büyükşehir Belediyesi olarak ilk defa bir Ahşap Atölyesi kurduklarını ve şimdi de bir Taş Atölyesi kurarak bu konuda çalışanlara ufuk çizmek ve yol göstermek adına çalışmaları yaptıklarını anlattı. Topbaş, “Tarihi Kentler Birliği’ne katkısı olan tüm belediye başkanlarımıza teşekkür ediyorum. Bizler seçilmiş insanlar olarak şehirlerimizin tarihi zenginliklerini geleceğe taşımak zorundayız. Bu sorumlulukla çalışmalarımızı sürdürmeliyiz. Bize emanet edilen şehirlerimizin her noktasına hassasiyet gösterme sorumluluğumuz var. Ortak akılla, kurumsal taassup gözetmeksizin elele vererek, politik amaçları bir tarafa iterek bu konuda en doğru adımları birlikte atıyoruz. Tarihi Kentler Birliği olarak 244 belediye elele verdik. İnanıyorum ki bu birliğe daha birçok belediye de katılacak ve Anadolu’nun bütün uygarlıklarının tarihi eserleri gün yüzüne çıkartılarak geleceğe aktarılacak” şeklinde konuştu.

İstanbul’da 1100 proje sırada…
Törende konuşan ise, İstanbul Vali Muammer Güler de yıllar önce bürokrasinin çarkları arasında bu işleri yapmanın kolay olmadığını belirterek, şöyle konuştu; “Gaziantep Valisi olarak böyle bir işe giriştiğimizde hep bürokrasinin sıkıntılarını gördük. Ama arkamızda bizi azmettiren birisi vardı. Metin Sözen Hocam... Mevzuat anlamında epey kırdık döktük ama Zeugma'yı çıkarırken, Antep Kalesi'ne girerken ‘Yürü Vali Bey, arkandayız, hiç bir şey olmaz’ dedi. Epey soruşturmada geçirdik sonradan ama ortaya bir Zeugma çıktı, ortaya tarihi Antep Kalesi çıktı. Bugün geldiğimizde noktada bu bürokrasi sıkıntılarının aşıldığını gördük. O yıllarda başladığımız Antep Kalesi’ni gerçekleştiren belediye başkanı o projede ödül aldı, Halep Kalesini görmüş ve çok imrenmiştik, Antep Kalesi Halep Kalesi'nin üçte biri büyüklüğünde bir yer. Oradaki eksiklikleri gördüğümüzde bir komite oluşturduk, 10 sene bizi bu noktaya getirdi. Türkiye'nin geçmişte kaybettiği çok 10 seneler var. Artık kaybetmemesi lazım.”

İstanbul’un ülkedeki yazma eserler hariç 75 bin kültür mirasının yüzde 35’ini barındırdığını vurgulayan Vali Güler, “Yapılacak o kadar şey var ki... Kaynakların da korunması lazım. Hiçbir kurumsal taassup içinde olmadan herkes kaynaklarını bir araya getirdi, emlak vergisi paylarından alınan projelerle çok iyi bir noktaya geldik. İstanbul’da şu anda buzdağının üstünün görülüyor. Bu kapsamda 1100 proje var. Korkuyorum hepsinin projesi biterse nasıl kaynak yetiştireceğiz. Şu anda ancak 100'ünün uygulamasına başlayabildik” diye konuştu.

Özhaseki; “Ülkedeki olumlu gayretler ön plana çıkartılmalı”
TKB Başkanı ve Kayseri Büyükşehir Belediye Başkanı Mehmet Özhaseki de “Türkiye’ye dışarıdan birisi gelse gazeteleri açsa, başlıkları okusa, ana haber bültenlerini izlese, tartışma programlarını takip etse... 3 gün sonra ‘Ne düşünüyorsun?’ diye sorsak. ‘Bir an önce gitmek istiyorum’ der. Ülkedeki olumsuzluklar o kadar abartılıyor ki, olumlu gayretler geride kalıyor. TKB bunlardan biri. 50 kişi ile yola çıktı, şimdi 250 misyoner, gönüllü, kendini bu işe adayan, gece-gündüz çalışan kişilerle devam ediyor. Bu çalışmalar Sayın Hocamız Prof. Dr. Metin Sözen’in gayretleri ile yapıldı. Allahın işine karışılmaz ama keşke Metin Sözen hocamı 100 sene önce yaratsaydı. O durumda şimdiki tarihi eserlerin yapısı, sayısı çok farklı olurdu” diye konuştu.

TKB Danışma Kurulu ve ÇEKÜL Vakfı Başkanı Prof. Dr. Metin Sözen de birlik ve beraberliğin önemine işaret ederek, “Biz Anadolu'da kaynaktan akan suyun berraklığı ile büyüdük ve beslendik. Yaşanılan toprakların değerinin bilinmesi ve eserlerin yarınlara taşınması çok önemli” dedi. Törende konuşmaların ardından yarışmada dereceye giren belediye başkanlarına ödülleri verildi. İstanbul Büyükşehir Belediyesi de “Eyüp Bahariye Mevlevihanesi Restitüsyon Restorasyon ve Çevre Düzenleme Projesi” ile tamamen kaybolmuş bir tarihi eseri yeniden ayağa kaldırarak ödüle layık görüldü. Başkan Kadir Topbaş’a ödülünü Vali Muammer Güler takdim etti. “Prof. Dr. Metin Sözen Koruma Büyük Ödülü” de “Kültür Yolu Projesi” ile Gaziantep Büyükşehir Belediyesi’ne verildi.

Amasra Belediyesi/Bartın “Cenova Şatosu ve Cenova Armaları Müzesi”, Bursa Büyükşehir Belediyesi “Merinos Atatürk Kültür Merkezi Projesi”, İstanbul Büyükşehir Belediyesi “Eyüp Bahariye Mevlevihanesi Projesi” ve Tarsus Belediyesi/Mersin “Kubat Paşa Medresesi Projesi” ile proje ödülü aldı. Altındağ Belediyesi/Ankara “İnci ve Dutlu Sokakları Sağlıklaştırma Projesi”, Konak Belediyesi/İzmir “Abacıoğlu Hanı Restorasyonu”, Osmangazi Belediyesi/Bursa “Tuz Han Restorasyon Projesi ve Bizim Mahalle Projesi”, Odunpazarı Belediyesi/Ankara “Malhatun, Arif Bey, Işıklar, Koca Müftü Sokaklar Sağlıklaştırma Projesi” ile uygulama ödülüne değer görüldü. Şehitkamil, Niksar, Talas, Kars, Bergama, Manisa, Uşak, Malazgirt, Kütahya, Çanakkale, Kadıköy, Şanlıurfa, Birgi, Manisa ve Develi belediyelerine de “kentlerinin kültürel değerlerinin korunup yaşatılmasına yaptıkları katkılarından dolayı” teşekkür belgesi sunuldu.

Tarihi Kentler Birliği
İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin de üye olduğu Tarihi Kentler Birliği, kentsel, kültürel ve doğal mirasın ortak bir akılla korunması amacıyla 2000 yılında kuruldu. Bugün sayıları 244’e ulaşan belediyeler arasında, tarihi kent dokuları ile kültürel mirası koruma ve yaşatma doğrultusunda üretilen projeleri, uygulamaları özendiren bir yarışma düzenleniyor. Proje ve uygulama başlıkları altında iki kategoride düzenlenen “Tarihi Kentler Birliği Özendirme Yarışması”, tarihi, kentsel, arkeolojik ve doğal değerlere yönelik koruma bilincini yaygınlaştırmayı, koruma çalışmalarına nitelik kazandırmayı ilke ediniyor. Kültürel birikim ve değerlerin, süreç içinde farklılaşan değerlerle bütünleşerek yaşanabilir bir çevre yaratılmasını hedef alan ve her yıl büyük bir ivmeyle gelişen yarışmaya, 2007 yılında proje ve uygulama alanlarında toplam 24 belediye katıldı.