Haberler

Kavga bitmemiş…

Tarih: 5 Ağustos 2008 Kaynak: Evrensel Yazan: Necati Uyar
Ülkemizde var olan planlama yetkilerinde yaşanan karmaşa ve kurumların sektörel planlama yetkisi arzuları, Kent Yazıları’nda en çok ele alınan konulardan biri olagelmiştir. İktidarlar değişse de planlama yetkisinin elde edilmesine yönelik kavga ortamı değişmemiş, var olan karmaşık durumun içinden ne yasa koyucu, ne uygulayıcılar, ne konunun uzmanları, ne kendisini yetkili görenler ne de yargı kurumları çıkabilmiştir.

Geçmişten günümüze, farklı kurumların öncülüğünde hazırlanarak, önce Bakanlar Kurulu’ndan, daha sonra TBMM’den geçerek yasalaşan bazı düzenlemeler arasında ciddi çelişkiler gözlemlenirken, dayanağını aldığı yasa dışındaki bazı yasalar ile çelişen, çatışan ve hatta yasada olmayan yetki tanımlamalarına heveslenen yönetmelik düzenlemeleri yürürlüğe sokulmuş ve mevzuatımız içinde yerini almıştır.

Özellikle koalisyon hükümetleri döneminde, farklı partilerin elindeki bakanlıklar arasında yaşanan yetki çekişmeleri, zamanla resmi gazete üzerinden sürdürülen ve bitmeyen bir kapışmaya dönüşmüştür. Resmi Gazete’de yayımlanan yönetmeliklerin ardından çıkarılan ve uygulamayı kolaylaştırması gereken genelgeler de tam tersi bir işlev üstlenmiş, kapışma genelgeler aracılığıyla ülke sathına yayılmıştır.

Örneğin, ülkemizde üretilmekte olan en üst ölçekli planlama çalışması olan çevre düzeni planları konusunda yaşanan tartışmalar bunun en çarpıcı örneklerindendir. Çevre düzeni planları (geçen on yıllık dönem içinde, farklı kurumsal çatışmalar olayın içine katılmış olsa da) Bayındırlık ve İskan Bakanlığı ile Çevre ve Orman Bakanlığı arasında bitmeyen bir kavga nedeni olagelmiştir. AKP’nin tek başına iktidar olması sonrasında yapılan yeni düzenlemeler bu çekişmelerin sona ereceği izlenimini yaratmışsa da, Başbakanlık müsteşarının koordinasyonunda sürdürülen çabalar sonucu, tartışmalar yerini birkaç yıl süren sessizliğe bırakmışsa da, tam bir barıştan söz etmek olanaklı değil.

Yaşanan tartışmalara şahit olan, sessizliği sağlayan Başbakanlık müsteşarının milletvekili seçilerek görevini bırakmasından mıdır, 22 Temmuz öncesinde bakanlık koltuklarında oturanlar ile yeni dönemde bu görevleri üstlenenler arasında var olan yaklaşım farklılığından mıdır bilinmez, yetki kullanımları ve genelgeler eliyle ülke bütününde plan onayı ile ilgili kurumlarda tartışmaların yeniden alevleneceği görülüyor.

Bayındırlık ve İskan Bakanlığı’nın Çevre Düzeni Planları ile ilgili yayınladığı son genelge, bunun en somut işareti. İki Bakanlık arasında son on yıldır süregelen yetki tartışmaları, Çevre Bakanlığı’nın 26 Nisan 1999 ve 6 Mayıs 1999 tarihli genelgelerine, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı’nın 24 Mayıs 1999 tarihinde çıkardığı kısa yanıt genelgesi ile başlamıştı.

26 Nisan 1999 tarihi ile 4864 sayılı “Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun”un çıkarıldığı 6 Haziran 2003 tarihine kadar geçen yaklaşık dört yıllık süre içinde Çevre Bakanlığı tarafından; 26 Nisan 1999, 6 Mayıs 1999, 1 Eylül 2000, 30 Mart 2001, 23 Haziran 2003, 27 Ekim 2003 tarihlerinde yayınlanan genelgelere, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı; 24 Mayıs 1999, 1 Ağustos 2000, 29 Eylül 2000, 14 Mayıs 2001, 13 Aralık 2001, 1 Mart 2002, 23 Eylül 2002 ve 17 Mart 2003 tarihlerinde yayınladığı toplam sekiz genelge ile yanıt vermişti.

İki farklı bakanlık tarafından, birbiri ile çelişen, biri diğerini yalanlayan ve hatta Anayasa’ya aykırı davranmakla suçlayan genelgeler savaşı, 2003 yılında sona ermiş gibi görünüyordu. Son genelge Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından 4864 sayılı Yasa’ya atıf yapılarak çıkarılmıştı.

Bu tarih sonrasında yapılan bazı yeni yasal düzenlemelere, değişikliklere de dayanarak, Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından ülke genelinde çevre düzeni planı çalışmalarına başlanmış, pek çok ili kapsayan çevre düzeni planları onaylanarak yürürlüğe sokulmuştu. 2003 yılı sonrasında konuya ilişkin tek genelge 7 Eylül 2006 tarihinde Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından yayınlanmış ve çevre düzeni planlarının yapım yetkisine bir kez daha vurgu yapılmıştı.

2003 yılından bu yana süren sessizlik, haziran ayı içinde bozuldu. 2003 yılı Ekim ayında ve 2006 yılı Eylül ayında çıkarılan genelgelere karşı tepki göstermeyen Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından yayınlanan 2008/5 sayılı genelge ile tartışma yeniden başladı. Genelgede; Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından ülkenin 31 ilinde onaylanmış, çok sayıda ilde yapımına başlanmış 1/100.000 ölçekli çevre düzeni planlarının “gerçek çevre düzeni planı olmadığı” iddia edilirken, Çevre ve Orman Bakanlığı’nın “imar, yerleşme ve yapılaşmaya yönelik mekansal boyutlu, fiziksel planlar” konusunda yetkili olamayacağı vurgulanıyor.

Beş yıllık sessizliğini bozan Bayındırlık ve İskan Bakanlığı’nın bu girişimi, pek çok kentte kafaların karışmasına, onaylanan planların sorgulanmasına, planlama kurumuna olan inancın, kurumlara olan güvenin yitirilmesine neden olacağı gibi plansızlığı tercih edenlerin umudunu yeşertiyor.

Bugün geçerli olan mevzuatta var olan tutarsızlıklar, bu tutarsızlıklar nedeniyle ortaya çıkan yargı kararları arasındaki çelişkiler ve diğer kurumları görmezden gelen genelgeler, kurumlar arası çekişmeler, çözümden çok çözümsüzlüğün, planlamadan çok plansızlığın egemenliğine hizmet ediyor.

Aynı Bakanlar Kurulu içinde görev yapan bakanlar ve onların kadroları arasında geçmişten bugüne çözümlenemeyen bu çekişmenin ve ortaya çıkan karmaşanın çözüm yolu, tüm planlama yetkilerinin tek bir kurumda toplanması, bu amaçla farklı kurumların elinde var olan sektörel planlama yetkilerine, dolayısıyla çelişkilere son verilmesinden geçiyor.
Takvim
<<Haziran 2011>>
Pzt Sal Çar Per Cum Cmt Paz
    1 2 3 4 5
6 7 8 9 10 11 12
13 14 15 16 17 18 19
20 21 22 23 24 25 26
27 28 29 30      
Haber Bölümleri
Haber Kategorileri
Yayınlanan haberlere günlük olarak yukarıdaki takvimden, haberlerin kategorilerine ise aşağıdaki listeden ulaşabilirsiniz.