Türkiye, resmi rakamlara göre 17 bin 480 kişinin öldüğü 17 Ağustos depreminin dokuzuncu yılına girerken, fay hattının etrafındaki koruma bandının daraltılması çalışmalarında sona gelindi. Bayındırlık ve İskân Bakanlığı tarafından, Sakarya’nın Akyazı, Hendek ve Erenler ilçesindeki bantlar öncelikle daraltılacak. Çalışmaya deprem uzmanlarından tepki var: Bizzat fay kuşağının içinde yapılaşmaya müsaade edilmesi aymazlık...

17 Ağustos 1999 depreminin ardından fay hatlarının üzerinde yerleşim izni verilmemesi için 100 ile 150 metre genişliğinde koruma bantları yapıldı. Ancak vatandaşların istekleri ve belediyelerin başvurusu üzerine şimdi bu bantlar da-raltılıyor. Bayındırlık ve İskân Bakanlığı Afet İşleri Genel Müdürü Mustafa Taymaz, koruma bantlarının depremin ilk günlerinde fazla inceleme yapılmadan oluşturulduğu görüşünde:“Vatandaşlar arsalarına ev yapamadıkları gibi mevcut evlerini bile onaramıyorlar. Oluşturduğumuz komisyon, dünyadaki koruma bantlarını inceledi. San Andreas fayı da bunlardan biri. Orada koruma bandı bizde olduğu gibi fazla değil. 10 metre ile 20 metre arasında değişiyor. Sondaj yaparak kararımızı veriyoruz.”

Daratma yapılacak Akyazı ilçesinin belediye başkanı Yaşar Yazıcı, “Bölgede oturanlar yeni ev yapamadıklarını veya satamadıklarını söyleyerek bandın daraltılmasını istedi. Bakanlık da 150 metrelik koruma bandını fazla buldu” dedi.

Sakarya’nın Erenler İlçesi Belediye Başkanı Cavit Öztürk de koruma bandının daraltılmasından yana: “İlçemizde 1650 metre uzunluğunda bir koruma bandı var. İtiraz ettik. Bakanlık inceledi ve sondajda bizi haklı buldu.”

‘Doğru olan üzerindekileri yıkmak’
Deprem Vakfı Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Oğuz Gündoğdu, koruma bandında önemli olanının fayların niteliği ve nasıl deprem üreteceğiyle ilgili bilgi olduğuna dikkat çekti:
“Örneğin Kuzey Anadolu gibi ciddi bir faysa, doğru olan onun üstündeki binaları yıkmaktır. Akyazı’da her yerden fay çıkınca belediye bunaldı. Akyazı’ya bina yapamazsınız çünkü birçok fayın kesişim bölgesi, her yerinde fay var. Öte yandan yapılmış binalar var. Bina yapamayan, yanında duran binayı örnek gösterip dava açıyor, hukuki sorun çıkıyor. 17 Ağustos depreminin fayının hemen kenarında hasar yoktu ama bir buçuk, iki kilometre ilerisinde feci hasar vardı. Bu nedenlerle bu işlerde genel kararlar almak kötü. Etraflı bir çalışma yapmak gerekiyor. Oraya fabrika, benzin istasyonu kurdurmayacaksın. Halk böyle istedi diye izin verilmez“

Prof. Naci Görür ise fay kuşağının ilişkili çok sayıda fay kırığından oluştuğunu belirtti: “Öyle olunca, böyle yapay olarak bir yetkili kurumun çıkıp ‘Biz bunu daralttık, genişlettik’ demesinin hiçbir anlamı yoktur. Yapılması gereken, buralarda bütün yerleşim alanlarının elden geçirilerek, tüm yapı stokunun depreme güvenli hale getirilmesi. Bir fay kuşağında olabilecek bir depremde ona en yakın kabaca 10 kilometre, en ciddi etkilenecek yerlerdir. Siz bırakın fay kuşağının 10 kilometre uzağını, bizzat kuşağın içinde yapılaşmaya müsaade ediyorsanız burada aymazlık var demektir. Tabii müsaade edebilirsiniz ama oradaki yapıların da en son teknolojiyle, depreme güvenli olması gerekir.”