İçeride kamu yatırımlarının azalmasıyla yurtdışına yönelen deyimli ve büyük inşaat firmalarımız, yurtdışında önemli ihaleler kazanarak 2007 yılında 19.5 milyar dolarlık bir hacme ulaştılar. Bunun 6 milyar 663 milyon dolarlık yüzde 33.8'lik bölümünü Afrika ülkelerinde alınan işler oluşturuyor. Sahra altı ve Libya'daki yeni ihaleler Afrika'da bizim firmalarımız için çok fazla yeni imkan olduğunu gösteriyor.
Mayıs ayında Ankara'da İNTES ile DÜNYA Gazetesi birlikte "Birinci İnşa Edenler Zirvesi"ni düzenlemiştik. Konuşmalar ve anlatılanlar öyle bir büyüklük ortaya koydu ki, Devlet Bakanı Kürşad Tüzmen ilginç bir öneri ortaya koydu: "Bu toplantıları her yıl yineleyerek ikinci, üçüncü devam ettirin ve adını da İNŞA edenler değil, DÜNYA'yı İnşa Edenler yapın. İNTES ve DÜNYA'ya bu yakışır."
Gerçekten de Türk müteahhitlik sektörünün 1970'li yıllarda Suudi Arabistan ve Libya'dan başlayan 1990'lı yıllar sonrasında Rusya, Irak, Afganistan gibi ülkelerde devam eden başarılı öyküsü gerçekten 2007 yılındaki 19.5 milyar dolarlık dış taahhütleri nedeniyle "DÜNYA'yı İnşa Edenler" adını çoktan hak etmiş durumda.
Son yıllarda Libya'da yeni doğan taahhüt imkanları, aşağı Sahra'daki gelişmeler ve bu alanda Türk firmalarının yeni aldığı işler, bu alanda büyük imkanların gündemde olduğunu gösteriyor. Ve esas olarak bu ülkelerde riski üzerlerine alarak Türk firmaları kendilerine imkanlar yaratıyorlar. Bunu yaparken devlet destekli Çin firmaları, kredi imkanlı Batılı firmalarla mücadele ediyorlar ve yer yer öne geçip ihaleleri kazanıyorlar. Bunda zaman zaman tek tek firmalarımızın yanında TUSKON gibi örgütlenmelerin ve bazı ülkelerin DEİK koordinatörlüklerinin de önemli etkisi olabiliyor.
Türk taahhüt firmalarının başarılarının önemli nedeni ise firmalarımızın risk alma özellikleri ve Türkiye'de daralan kamu yatırımları nedeniyle önemli büyüklüğe ulaşmış firmalarımızın dışa açılma zorunluluğu. Bunun sonucunda 2000'li yılların başında 2.4 milyar dolar olan yıllık dış müteahhitlik hizmetlerinin büyüklüğü 2007 yılında 19.5 milyar dolara yükselmiş durumda. Ve bunun içersinde Afrika taahhütlerinin payı 6 milyar 663 milyon dolar ile yüzde 33.8'lik bir paya sahip. Ve bu rakam 2000'yılı başlangıcındaki toplam dış taahhüdün üç katınına ulaşıyor.
Bu çok önemli gelişmeye karşın Türk inşaat şirketleri çok ciddi sorunlarla karşı karşıya. Bunların başında birçok ülkede Türk bankalarının verdiği teminatların kabul edilmemesi nedeniyle, ihalelerde rakipler özellikle Batılı rakipler karşısında yarışa geriden başlıyorlar. Çin gibi ülkeler ise devlet desteğiyle bizim firmalarımız karşısında rekabet üstünlüğü sağlıyor. Türk firmalarının yaşadığı bir başka olumsuzluk Türk işçilerini başka ülkelerde çalıştırmak istenmesinde karşımıza çıkıyor. Burada da kamu firmalara kolaylık ve destek sağlamıyor. Ve Türk işçi maliyetleri rakipleri göre yüksek oluyor. Ayrıca sigorta sisteminin geliştirilememiş olması da bizim firmalarımızı olumsuz duruma düşüren bir konu. Bütün bu olumsuzluklara karşın sadece 2007 yılında Türk firmaları Afrika'da 55 proje almış durumdalar.
Şimdi firmaların risk alarak ve rekabette önlerinde engellerle önemli yer aldıkları bu Afrika pazarında sahra Altı ve Libya'daki yeni ve önemli taahhüt ihaleleri göz önüne alınarak yeni bir yapılanmaya gitmemizin büyük önemi var. Dış ülkelerde iş yapan müteahhitlerimizin sorunlarının çözümüne kamunun da katılıp belli alanlarda çözüm bulması halinde, hem Afrika'da hem de birçok başka ülkede bizim firmalarımız daha güçlü rekabet imkanına sahip olacaktır. Ve o zaman Tüzmen'in önerisi "DÜNYA'yı İnşa Edenler" toplantıları her geçen gün katlanarak büyüyen bir bilançonun ortaya konulduğu bir alan olacaktır.