Cadaval Evi
"Yeşil" mimarlığın güneş panelleri ve ileri teknolojili "yeşil" uygulamalarla eşleştirildiği günümüzde, konuya daha geniş bir perspektiften bakmamız gerektiğini söyleyenlerden biri de sürdürülebilir yaklaşımlar üzerinde uzun yıllardır çalışan Rory Williams.
Williams konuyla ilgili, ultra büyüklükteki zincir mağazaları örnek gösteriyor: "Yeşil" teknolojileri kullanmaya başlayan bu zincir mağazaların, kullandıkları güneş panelleri, atık su sistemleri vb. uygulamalarla birbiri ardına "yeşil puan" topladıklarını, ancak çok eleştirilen, aşırı ve ezici boyutları, yerel koşullara tamamen duyarsız yapıları vb. konularda hiçbir hassasiyet gösterilmediğine dikkat çekiyor.
Konuyla ilgili çalışmalarda bulunan bir başka isimse Paul Makovsky. Makovsky, Metropolismag dergisinin Ocak 2008 tarihli yazısında, son zamanlarda sayısı hızla artan "yeşil" mimarlık örneklerinden bir miktar hüsrana uğradığını söylüyor. Makovsky bugünkü yapıları, basit, sade, denenmiş ve halen geçerli prensiplerin ışığında, kişiye, ihtiyaca, arsa ve iklim verilerine göre şekillenmiş yapılardan çok, "kontrol listesi yaklaşımına odaklanmış binalar" olarak tanımlıyor.
Makovsky’ye göre, Mimar Eduardo Cadaval ve eşi mimar Clara Solà-Morales’in Mexico’nun güneyinde, Pasifik kıyısında kendileri için yaptıkları yazlık ev, bu konuda dikkate değer bir örnek.
Mexica’da, Puerto Escondido’da yer alan bina, mimarı Cadaval’ın ifade ettiğine göre minimum kaynakla maksimum etki elde etmeyi amaçlayarak şekillendirilmiş. Güneye bakan ön cephe, aşırı sıcaklıktan dolayı sadece havalandırma için bırakılan boşluklar dışında kapatılmış. Binada sinek telleri, ihtiyaç olmadığı düşünülen pencere camlarının yerini almış.
Yapının beton işleri bittiğinde, kalıplar evin farklı bölümleri için dönüştürülerek kullanılmış: Pizza dilimleri şeklinde kesilerek dış yürüme yollarında ve daha uzun parçalar çit olarak kullanılmış. Çubuk donatıların fazlası, yöredeki zanaatkarlar tarafından küpeşte ve sandalye imalatında değerlendirilmiş. Yapıda ahşap olarak, ucuzluğu, işlem görmeden ham olarak kullanılabilmesi, suya dayanıklı ve yöre iklimine uygun bir ağaç olması sebebiyle ayacahuite tercih edilmiş.
Tasarımcılar yapıda, iklimlendirme ihtiyacını ortadan kaldıran çapraz havalandırma sistemi oluşturmuşlar, dolayısıyla evde, Cadaval’ın dış ortamı daha da sıcaklaştırdığı için eleştirdiği klima sistemine ihtiyaç duyulmamış.
Binadaki teras bahçeler de yöreye özgü. Tasarımcılar, uzun ömürlü yerel bitkilerle nehir taşlarından kuru bahçeler oluşturmuşlar. Cadaval, suyun her yerde ulaşılabilir ve içilebilir olmadığı bir 3. dünya ülkesinde büyüdüğünü ve yapmayı öğrendiği ilk şeyin, su harcamalarına, iklime ve enerji kullanımına özen göstermek olduğunu belirtiyor. Yılın sadece 2 ayını bu evde geçiriyor olduklarını söyleyen Cadaval, bir evde yılın sadece 2 ayı yaşayacaksa, su gerektiren bir bahçe asla yapmayacağını ve insanların sürdürülebilirliği yeşil bahçelerle ilişkilendirme eğiliminde olmalarına rağmen, sürdürülebilir ve iyi tasarıma, daima bu tarz düşüncelerle ulaşılabileceğine inandığını söylüyor.
Projedeki bu yaklaşıma dikkat çeken Makovsky, Cadaval’ın yapısında olduğu gibi farklı yaklaşımlar ve lükse kaçmayan basit çözümlerin "yeşil" yapılar için son derece önemli olduğunun ancak her zaman sertifika sistemlerinin kontrol listesinde karşılığını bulamadığının altını çiziyor.
Sertifikasyon konusu elbette ki önemli, ancak bugün bir çok projede amacın, "yeşil" sertifika almak değil, ekolojik ilkelere uygun "yeşil" bir yapı gerçekleştirmek olduğu gerçekten de unutulmuşa benziyor.