Kahramanmaraş'ın Narlı beldesindeki Domuztepe mevkiinde Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Manchester Üniversitesi tarafından yürütülen bilimsel kazı çalışmalarının 10 yıl daha sürmesi bekleniyor. Bu yılki çalışmalarını tamamlayan ekip, 2009 yılında kazılara kaldığı yerden devam edecek. Çalışmalar, köy yaşamından şehir yaşamına geçiş döneminin anlaşılması için de ayrı bir değer taşıyor.
Domuztepe mevkiinde 1993 ve 1994 yıllarında bilimsel yüzey araştırmaları yapılan ve 1995 yılında da kazıların başladığı bölgedeki çalışmalara 12 yıl boyunca devam edildi. Bu arada kazı çalışmalarından elde edilen eserlerin restorasyonu ile bilimsel yayın çalışmaları gerçekleştirilirken, 2008 yılında da yeni bir dönem başladı. Manchester Üniversitesi ve British Museum ortak çalışması olarak Dr. Stuart Campbell başkanlığında devam edilen arkeolojik kazıların 10 yıl daha devam etmesi bekleniyor.
Yaklaşık 20 hektar büyüklüğündeki alanı ile M.Ö 6000-5500 yıllarına dayanan Domuztepe'nin bu dönemin Ortadoğu'daki en büyük temsilcisi olduğu belirtiliyor. İki binden fazla kişiye ev sahipliği yaptığı tahmin edilen bölgenin, yaşam koşulları ile ilgili gerekli bilgilere ulaşılması büyük önem arz ediyor. Böyle kalabalık bir yerleşimdeki sosyal organizasyonun anlaşılması ve şehirlerim ortaya çıkmasından hemen sonraki döneme denk gelen toplulukla ilgili bilgilerin aydınlığa kavuşturulması amacını taşıyan çalışmalar, köy yaşamından şehir yaşamına geçiş döneminin anlaşılması için de ayrı bir değer taşıyor. Yerleşimde yapılan kazı çalışmaları, hem mimari yapılaşmanın anlaşılmasını sağlayan araştırmaların yapılmasına, hem de dini uygulamalar ile bitki, hayvan ve el yapımı aletlerin kullanımları ile ilgili çalışmalar yapılmasına imkan sağlıyor. Çalışmalar ilerledikçe yerleşim ile yakın çevresi arasındaki ilişkiler ve hatta daha uzak bölgelerle arasındaki bağlantılar araştırılmaya devam edilecek.
1997 ve 2003 yılları arasında çok karışık bir gömü kazısı yapılan "Ölüm Çukuru' denilen yer, döneme ait önemli bilgilere de ışık tutuyor. Pek çok evreden oluşan bu gömünün erken katlarında çoğunlukla hayvan kemikleri yer alırken, bu çokluktaki kemiklerin büyük ölçekli bir kutlamayı işaret ettiği belirtiliyor. 1997- 2003 yıllarında yapılan kazının kemiklerin bulunmasından bir sonraki evresi de 40 kişiye ait olabilecek kalıntılar içerirken, bedenlerin de ağır darbeler aldığı gözlemlenmişti.
Domuztepe'deki çalışmaların sosyal gelişimin anahtar noktası denilebilecek bir dönemin anlaşılmasını sağladığını ifade eden Kahramanmaraş Kültür Turizm Müdürü Seydi Küçükdağlı, yerleşimin büyüklüğü ve kompleks yapısının kazıların yavaş ve dikkatli sürdürülmesinin gerektiğini kaydetti. Küçükdağlı, gelecek yıllarda da devam edecek kazılarla pek çok önemli ve ilgi çekici buluntunun gün ışığına çıkarılacağını söyledi.