Nükleer enerji ile ilgili gelişmeleri izlemeye çalışıyorum. Britanya hükümeti, uzun bir aradan sonra yeniden nükleer santrallar kurma kararı aldı.
Ülkenin önde gelen fikir dergilerinden Prospect bu ay çıkan sayısında "Gelecek nükleer olmayacak" başlıklı (www.prospect-magazine.co.uk) özel bir dosya yayımladı. Bu dosyada altı çizilen hususları özetleyerek aktarıyorum:
"Bir nükleer santralı kurmanın maliyeti nedir sorusuna verilebilecek sadece iki dürüst cevap var: Bilmiyorum ya da inşası bittiği zaman söylerim... Fransız şirketi Areva'nın Finlandiya'da inşa etmekte olan santrala harcanan para, şimdiden başlangıçta 2,5 milyar sterlin olarak hesaplanan maliyeti 1 milyar sterlin aşmış durumda. Yapımı iki yıl önce başlayan santralın tamamlanmasının da 2 yıl gecikeceği anlaşıldı... Nükleer santralların maliyeti orantısız bir şekilde artıyor. Bir hesaplamaya göre her yıl enflasyonun yüzde 14 üzerinde seyreden bu artışın çeşitli sebepleri var. Bunlardan biri mühendislik maliyetlerindeki artış. Üstelik dünyada santralların çelik kalbini inşa edebilen tek bir üretici var: Japon Çelik İşletmeleri (JSW)... Nükleer sanayiyi ayakta tutmak için gerekli insan kaynakları da giderek azalıyor... Britanya'nın yeni reaktörlerin güvenle inşasına onay verecek yeterlikte 40 elemana ihtiyacı varken, bugün sadece 16 elemanı bulunuyor... (Türkiye'nin kaç bu niteliklere haiz elemanı vardır ya da olabilir, bilemiyorum?)
"Yeni bir nükleer çağa girildiğine dair iddialar bugün 1970'lerde olduğundan daha az bir fantezi değil. Çoğu Asya'da inşa edilmekte olan 32 reaktörden çok söz ediliyor. Ancak bunların 11 tanesinin inşaatı 20 yıldır sürmekte... 2000'den bu yana yılda sadece 1 santralın inşası tamamlanabildi. Nükleer enerjinin (küresel ısınmaya yol açan) karbon gazları salınımını azaltmada bir rolü olamayacağı çok açık. Küresel ısınmaya karşı en önemli önlem, karbon yakalama ve depolama teknolojileri yoluyla, kullanılan kömürü karbondan arındırmak... Çin 2030 yılına kadar 40 nükleer santral kurmayı hedefliyor. 40 reaktör tamamlandığında elektrik ihtiyacının ancak % 4'ünü sağlayabilecek; elektriğin % 75'i yine kömürden üretilecek. Eğer Çin bunu karbon yakalama ve depolama teknolojisini kullanmadan yapacak olursa, iklim değişikliğini önleme hedeflerine ulaşılamayacak...
"1975'te Britanya Atom Enerjisi Kurumu, 2000 yılına kadar 104 nükleer santral kurulmasını öngörüyordu. Bunun gerçek olmamasının nedeni, toplumda nükleer enerjiye destek olmaması değil. Bugün olduğu gibi o zaman da hükümet, işadamları, sendikalar ve medya nükleer enerjinin yanındaydı. Proje gerçekleştirilemedi, çünkü gerçekler buna engel oldu. Bu durum yine tekrarlanacak ve bu defa sonuçları daha ağır olacak..."
Almanya'nın önde gelen haber ve fikir dergilerinden Der Spiegel de, geçen ay "Fransa'nın nükleer muamması" başlıklı bir yazı yayımladı (www.spiegel.de). Bu yazıda dikkat çeken hususlar şunlar: "Fransa dünyanın en gelişmiş nükleer enerji altyapısına sahip olmakla övünüyor, ama bu yaz Tricastin nükleer santralında meydana gelen bir dizi kaza özgüveni sarstı... Nükleer Enerjiye Son (Sortir du nucleaire) adlı STK, Tricastin'de meydana gelen bir dizi kazayı belgeledi. Rapora göre sadece temmuz ayı içinde üç radyoaktif sızıntı vakası yaşandı...
"Başka hiçbir ülke Fransa kadar nükleer enerjiye bağımlı değil. Mevcut 58 santral elektrik enerjisinin yüzde 80'ini üretiyor. Almanlar nükleer enerji konusunda hayli kuşkucu iken, Fransızların pek bir kuşkusu yoktu. Ancak Tricastin vakasından sonra durum değişebilir... Almanya'daki santrallarda çatlayan her vida kamuoyunda tartışma yaratırken, Fransızlar bu konuyla ilgisiz... Fransız medyası da buna uyuyor. Nükleer kazalar hakkında ya pek az haber yapıyor ya da hiç yapmıyor. Ama Tricastin'de yaşanan problemler gazetelere manşet oldu... Nükleer Enerjiye Son örgütünün sözcülerine göre, kazalar örtbas ediliyor..."
Görevimiz, nükleer enerjinin riskleri konusunda kamuoyunu uyarmak.