Erin Brockovich geçtiğimiz günlerde İstanbul'daydı. Aynen Julia Roberts gibi ipince ve uzun bacaklı. Heyecanlı. Filme konu olan hikayesini kendi ağzından dinledik.
Bir hukuk bürosunda yazışmalardan sorumlu memur olarak göreve başladıktan sonra enerji şirketiyle ilgili şikayetler dikkatini çekmişti. Şikayetlerin üzerine gidince, Pasifik Gaz ve Elektrik Şirketi tesislerinden yeraltı sularına zehirli atık karıştığını ortaya çıkarmıştı. Şirketi adalete hesap vermeye zorlamak öyle kolay olmamıştı. Sonuçta, şirkete zehirli atıklardan etkilenen 600 mağdura Amerikan tarihinin en yüklü tazminatı, 330 milyon doları ödetmeyi başarmıştı. Bunun için büyük bir mücadele vermişti Brockovich.
Garanti Özel Bankacılık Konferansı'ndaki konuşmasında "Mücadeleyi tek başıma vermedim. Bana inanan, destekleyen insanlarla kalabalık bir gruptuk" diyor. "Kalabalıksanız önünüzde kimse duramaz" diye ilave ediyor. Ama orası Amerika. Brockovitch çevre bilinci gelişmiş insanlarla birlikte mücadele ediyor. Yasalar da müsait.
Dün sabah 15. kuruluş yılını geride bırakan DenizTemiz (Turmepa) Derneği'nin yeni Yönetim Kurulu Başkanı Tezcan Yaramancı'yı dinlerken aklım Erin'in hikayesinde. Denizlerimiz, akarsularımız, göllerimiz öylesine kirli ki... Onlarca Erin Brockovich gelse işin altından kalkamaz. Aşağıdaki bilgiler Yaramancı'nın konuşmasından.
"Ülkemizde bulunan 107 adet Organize Sanayi Bölgesi'nden sadece 33'ünde ve 3 bin 225 belediyeden sadece 322 tanesinde Atık Arıtma Tesisi var."
Turizm tesislerinin yüzde 81'inde ise arıtma tesisi yok. Deniz kirliliği sağlığımızın yanısıra balıkçılık ve turizmi de tehdit ediyor.
Öncelikle eğitim ama
15 yıl önce Boğaz'da denizden çöp toplayarak dikkat çekmeyi başaran Turmepa şimdi öncelikle "eğitim" yani "çevre bilinci" diyor. Şimdiye kadar 11 ilde 8 bini aşkın öğretmene ve 3 milyon öğrenciye ulaşılmış. 2011 yılına kadar hedefte 6,5 milyon öğrenci var. Peki hadi genç nesli eğittiniz, kamunun, yerel yönetimlerin sorumluluğu ne olacak?
Turmepa Genel Müdürü Levent Ballar hatırlatıyor. Türkiye'nin Avrupa Birliği çevre mevzuatına uyumu için 50 milyar euro gerekiyor. Avrupa bunun yüzde 20'sini karşılıyor. Paranın gerisi nereden gelecek? Ama esas siyasi irade nerede?
Marmara'yı kim kurtaracak?
Topbaş mı yoksa Kılıçdaroğlu mu
TURMEPA Yönetim Kurulu Başkanı Yaramancı dikkat çekiyor. İstanbul belediye başkan adayları Topbaş ve Kılıçdaroğlu deniz ulaşımına önem vereceklerinin altını çizmişler.
Ulaşım güzel de Marmara Denizi'nin korkunç boyutlara ulaşan kirliliği ne olacak? Marmara Denizi, hem evsel ve endüstriyel atıkları, hem nehirlerden ve ulaşımdan kaynaklanan kirliliği artık kaldırmıyor. Can çekişiyor.
İSKİ'nin rakamlarına göre günde şebekeye basılan su miktari 3 milyon metreküp civarında. Bunun ancak 50'de biri arıtmaya tabi tutulabiliyor. Marmara'yı kurtaracak biyolojik arıtma tesisleri son derece yetersiz. Üniversitelerin ölçümlerine göre Marmara'nın suyunda bulunması gereken çözünmüş oksijen miktarı bazı yerlerde sıfır. Marmara'da 1980'lerde görünen 143 tür balık yok olmuş.
Sadece İzmit Körfezi'nden günde 6.6 kilo kurşun, 43 kilo çinko, 2 kilo bakır, 209 kilo krom, 5 kilo cıva deniz suyuna karışıyor. Kadir Topbaş'ın belediye başkanlığı sırasında Marmara Denizi'nin alt yapı sorunlarına eğilmediği sonuçlardan ortada. Kılıçdaroğlu ile İstanbul için hayli iddialı havalarda olan CHP'nin bu konuda somut projeleri var mı?
Varsa duymak isterim.