‘Burası Kaybolmuşların Mekanı'
İzmir'e özel bir yaşam biçimi olan Musevi aile evlerinin (kortejo), 450 yıldan sonra yoksul İzmirli ailelerin, kimsesizlerin sığınağı olduğunu anımsatan fotoğraf sanatçısı Birol Üzmez çalışmasını şöyle anlattı:
"İspanya'dan göç eden yoksul Musevilerin birbirine omuz vererek yeni hayatlarına uyum için bir arada yaşadıkları kortejolar, şimdilerde hayata tutunmak için yaşadıkları dört duvardan güç alan yoksul ailelerin, kimsesizlerin, yalnızların, garibanların ve kaybolmuşların yeni mekânı. Birçoğunun benzer hikâyelerle, genç, yaşlı, kadın erkek, çocuk aynı avluda, aynı kaderi paylaşarak hayata tutunmaya çalışıyor. Bu insanların hayatları, aslında yarın neler yaşayabileceğimizin göstergesi.
‘Artık Fakir İzmirlilerin Mekanı'
Zamanın bir yerinde içinde yaşayan yoksul Musevilerle anlam kazanmış aile evleri'nin son örnekleri, bugün kaderine terk edilmiş halde bizlere artık başka öyküler anlatıyorlar. Ortak bir avlu ve sokak içinde, emniyet ve kontrol için tek girişi olan, tuvaletler, banyo, mutfak, yıkanma yeri gibi paylaşılan ortak mekânlar, fakir veya çok fakirlerin barındırılması ve en önemlisi beraber yaşamayı mümkün kılan konuşulan dil (Judeo Espanyol-Ladino), müşterek dini inanç ve gelenekler.
İşte bunlar Musevi aile evlerinin ortak özelliği. 1948 yılında bu mekânları tamamen terk eden Musevilerin geride bıraktığı binalar ise bugün fakir Türkler tarafından kullanılıyor."