Haberler

Endüstriyel devrimden bilimkurguya

Tarih: 29 Haziran 2009 Kaynak: Akşam Yazan: Selin Özavcı


Bilimkurgu türünün alt kollarından biri olan 'steampunk', endüstriyel devrim ve simgesi buharlı makinelerden beslenerek, fantezi kültürüne de nüfuz eden popüler bir akım. 90'lı yıllarda ivme kazanan akım, şimdilerde özellikle tasarım konularında çıkıyor karşımıza...

Kaynağı, fikir babaları Jules Verne ve H.G. Wells gibi yazarların gelecek ütopyalarını yazdığı 1800'lü yıllara kadar uzanan 'steampunk' kavramı, 1980'li yıllardan beri popüler kültürün bir parçası. 19. yüzyılda gerçekleşen sanayi devriminin o mekanik, buharlı ve depresif tonlardaki havası da olduğu gibi hissediliyor bu akım üzerinde.

Ayrıca Viktoryan tarzı kıyafetler, deri ve metal aksesuarların kullanıldığı elbiseler, erkekler için fötr şapkalar ve metal gözlükler de akımın 'imaj' kısmını oluşturuyor...

Gelecek ütopyalarını, teknoloji ve bilimkurgu ile harmanlayan Jules Verne ve H.G. Wells'in o derin hayal gücü ve geniş vizyonu, bilimkurgu türünün başlangıcına referans olarak gösterilirken aynı zamanda bilimkurgunun bir alt türü olan 'steampunk'ın da temelini oluşturuyor. Ne var ki 'steampunk' esas çıkışını 1980'lerin sonunda yapıyor. 1984'te yayınladığı ilk kitabı 'Neuromancer' ile büyük bir hayran kitlesi edinen William Gibson ve bir başka bilimkurgu yazarı Bruce Sterling'in birlikte yazdıkları ve 1990'da yayınlanan 'The Difference Engine'se, 'steampunk'ın manifestosu olarak kabul görüyor. Zira böylelikle 'steampunk' akımı, 'cyberpunk'tan ayrı bir yere konulmuş oluyor.

Fantastik ve spekülatif kurgunun bir alt türü olan 'steampunk' hikayelerin temelinde Sanayi Devrimi etkisi mutlaka hissediliyor.

'Steampunk' hikayeler ya o yüzyılda ya da alternatif bir gelecek kurgusunda ve ütopik bir ortamda geçiyor. Hikayelerin demirbaşları ise hikayenin ağırlığına göre hayal gücünü zorlama kapasitesi de değişen buharlı makineler oluyor.

Son dönemde özellikle tasarım konusunda sıkça karşımıza çıkmaya başlayan akım, çizgi romanlardan animasyon filmlerine, yüksek bütçeli sinema yapımlarından güncel sanat sergilerine kadar sıklıkla konu oldu. 1958 yapımı Çek filmi 'The Fabulous World of Jules Verne' (Jules Verne'in Harika Dünyası) akımın sinemaya ilk yansımalarından biri olarak görülüyor. Animasyon filmleri arasında da 1986 yapımı 'Castle In The Sky' ve 2001 yapımı 'Metropolis' 'steampunk'ın örnekleri arasında. Marc Caro ve Jean-Pierre Jeunet yapımı 1994 çıkışlı 'The City of Lost Children' (Kayıp Çocuklar Şehri) ise türün en popüler işlerinden. 2007 yapımı 'The Golden Compass' da (Altın Pusula) 'steampunk' akımını takip eden yapımlardan biri olarak kabul görüyor. 'Howl's Moving Castle' (Howl'un Yürüyen Şatosu), Van Helsing ve 'Steamboy' (Buhar Çocuk) da örnekler arasında...

Tasarıma da bulaştı
'Steampunk' akımı son dönemde karşımıza tasarım objeleri ve modern sanat projeleri ile çıkmaya başladı. Öncelikle yukarıda da bahsini ettiğimiz filmlerden esinlenilen karakterler, koleksiyon objesi niteliği yaşıyor. 'Steampunk' sanatçıları olarak bilinen Chris Conte, Quantin Ziplas, Terry Sofian, Vladimir Gvozdev, Keith Thompson ve Stephane Halleux gibi isimlerin tasarımları, popüler internet blog'larından forumlara büyük ilgi görüyor.

Bundan 100 yıl kadar önce Londra ve New York'u birbirine bağlaması hayal edilen denizaltı tüneli fikri, geçen sene Brooklyn Köprüsü'nün 125. yılında bir 'steampunk' tasarımı olarak hayat buluyor ve ortaya 'Steampunk Telectroscopes' adıyla bir proje çıkıyor. Amerika'nın ünlü sanat festivali 'Burning Man' de geçen sene bir 'steampunk' projesine tanık oluyor. Kinetic Steam Works isimli bir sanat tarsım ekibi, festival alanın ortasına 'steampunk' akımını temsil eden kocaman bir ağaç ev dikiyor!

Ayrıca akımın teknolojiyi bağrına basan özelliğinin etkisiyle; bilgisayarlar, enstrümanlar, saatler, stereo kulaklıklar, iPod kılıfları, jeneratör ve amfiler de olabildiğine metal ve olabildiğine steampunkvari tasarımlarıyla çıkıyor karşımıza.

Takvim
<<Haziran 2011>>
Pzt Sal Çar Per Cum Cmt Paz
    1 2 3 4 5
6 7 8 9 10 11 12
13 14 15 16 17 18 19
20 21 22 23 24 25 26
27 28 29 30      
Haber Bölümleri
Haber Kategorileri
Yayınlanan haberlere günlük olarak yukarıdaki takvimden, haberlerin kategorilerine ise aşağıdaki listeden ulaşabilirsiniz.