Haberler

"Kentsel Kalite için Kamu Yararını Gözetin!"

Tarih: 18 Mayıs 2010 Yazan: Dilek Öztürk

Barselona şehir dokusu

Joan Clos i Matheu 17 Mayıs'ta santralistanbul'da "Barselona Örneği Üzerinden Kamusal Alan Kavramı ve Mekan Kalitesi Deneyimleri" başlıklı bir konferans verdi. Matheu, kentlerin gelecekleri için alınması gereken acil tedbirlerden, fikirlere, kamusal ve özel mekan kavramlarından, kentin ekonomik kalkınmasından bahsetti ve Barselona şehri üzerinden örnekler verdi.

Matheu'ya göre, geleceğin kentleri için en etkili kavramlar, "kamusal alan, yönetim planı, yerel mali plan, kentsel değer, hareketlilik programı ve farklı kullanımlar". Matheu, kamusal alan ideolojisi içinde, bu mekanın aslında "kentliliğin" simgesi olduğu ve demokratik şehrin kimliği haline geldiğini söyledi. Kamusal alanın kalitesi, kentsel değer için bir anahtar faktör. Çünkü bu mekan herkes tarafından kullanılıyor. Kamusal alanın tanımına, "ekonomik aktivitenin olduğu ve estetik açıdan da kentsel kaliteyi arttıran bir değer taşıyan mekan" olması durumu da ekleniyor.

Kamu yararına dikkat edin!
Matheu, konuşmasında kamu yararının bize yansıyacak bir şey olduğundan bahsetti. "Kamusal alan düzenli ve disiplinli bir şekilde kullanılırsa, kendi mülkünüz daha iyi olacak, hatta iyileştirilecektir. Kamusal kullanımlardan biri olan toplu taşıma araçlarından alınan biletler, verdiğimiz vergiler, sonunda yaşadığımız mekanlarda harcanacak ve kentsel kaliteyin arttıracak. Şehir, bizim ilgilerimizin bir çelişkisi, bir kamaşasıdır aslında... "

Şehir hayatındaki kural ve yasalar, toplumun yararı için. Demokratik bir sistemin yürüyebilmesi için, kentsel disipline ihtiyaç var. Ayrıca yerel ölçekte, şeffaf bir mali sistem de çok önemli. Bugün, şehirlerin gelirleri, farklı kalemlerden sağlanıyor.

Ulaşım sistemi de ayrıca bir kamu yararı. Kentin bu hareketliliğine karşı bir çözüm üretmek gerekiyor. Bir metropolün, işleyişi için yeraltına uzanan ulaşım sistemlerinin olması gerekiyor. Fakat toplu taşımanın, özellikle de yeraltı ulaşımının desteklenmesi için yerel mali destekler gerekiyor. Kentte, metrolara nazaran daha ucuza mal edilen bir sistem de tramvaylar gibi raylı sistemler. Kaliteli bir ulaşım için daha fazla para ödemeniz gerekir, ama raylı sistemde bu biraz daha tercih edilebilir. Yani, belediye başkanları, sadece ucuza mal edilebileceği için, yer altı sistemini değil de, yerin üstündeki raylı sistemleri tercih ediyorlar. Bu, metropoliten alanlar için kesinlikle bir çözüm değil. Böylesi alanlar için daha büyük ve kaliteli sistemlere ihtiyacımız var.

Yani, şöyle açıklayabiliriz ki herkes kentli olacak. Kente olan sorumluluklar üstlendikçe, kentin ekonomik anlamda kalkınması, kentliye daha iyi hizmet sunulması kaçınılmaz.

Şehrin her parçasında farklı kullanım
Matheu, kentte farklı kullanımların bir arada olması gerektiğini, "Büyük endüstri alanlarının unutun! Merkezden 50 kilometre ötedeki büyük konut alanlarını da unutun," diyerek anlatıyor. Modern bir metropol tamamlayıcı ve bütünleyici olmalı. Sadece paydaşlar taraından bölüşülmeli. Bu noktada Matheu, Barselona'dan bu konuyla ilgili ilk örneği veriyor. Barselona'da, bir mimar ya da plancı olarak, çizdiğiniz bir imar planının yönetim tarafından onaylanması için, 1 hektarda en fazla 120 konut ünitesi yerleştirmiş olmanız lazım. Eğer 120'den fazlaysa, bu plan onaylanamaz. Geri kalan alanlarda ise, farklı fonksiyonları barındırmanız gerekiyor. Önemli fonksiyonlarının birbirinden kopuk, çok uzak mesafelerde olan bir şehir tasviri bile kulağa hiç hoş gelmiyor. Bu anlamda, kentte her farklı kimlikteki bölgenin ihtiyaçlarını gideren fonksiyonlar konuşlanmalı.

Barselona Kent Gelişimi


Barselona

Matheu, Barselona kentinin, ancak tarihiyle birlikte anlaşılabileceğini söylüyor. Buna göre, de kentsel gelişimi, 3 periyoda ayrılmış. Barselona, 1979-1986, 1986-1992 ve 1992-2007 yılları arasında önemli kırılma noktalarından geçti. Şehir de buna göre sosyal ve fiziksel anlamda gelişti.


Barselona tarihi merkezindeki organik doku ve etrafında gelişen ızgara plan sistemi

Barselona şehrinin planında, tarihi merkez ve etrafında organik bir dokuya sahipken, çeperlerine doğru gidildikçe ızgara tipi plan hakim oluyor. Oval görünümlü kentin çevresinden bir "ring yol", yani bağlayıcı bir yol geçiyor. Şehir, farklı karakterlerde, farklı dönemlerin ve kültürlerin izlerini taşıyan bölgelere göre ayrılmış. Merkez Katalanlar'ın etkisi altında. Çevresi ise roman kültürüne sahip. Çeperlerdeki periferik alanlarda ise böyle bir ayırım yapmak biraz zor... Bu bölgede, genelde buraya göç etmiş fakir aileler yer alıyor. Periferik alanlarda son günlerde "kentsel dönüşüm" projeleri hazırlanıyor. Bu dönüşümle ilgili, kamunun nabzını tutan en önemli bölge de belki Bonpastor Mahallesi. Mahalle nüfusu yakın çevresine yapılacak yeni ve temiz konutlarına alışabilecek mi diye düşünürken, mahalleri daha üst gelir grubuna hitap eden konut alanlarına ev sahipliği yapacak. Çünkü şehir gelişiyor. Yeni konut alanları için, kentin çeperlerine ihtiyaç var... Sıra, bu bölgelere de geliyor.


Barselona'nın 1850'deki planı...

Barselona'nın 1850 dönemine ait eski kent planına bakıldığında, planın ne kadar rasyonel bir şekilde yapıldığı ortaya çıkıyor. Bu plana göre, kentin, eski Roma duvarlarından 300 metre kadar olan alanda yapı inşa etmek yasak. Yani, o dönemde, kentin korunması için 300 metrelik açık ve temiz bir araziye, ya da bir tampon bölgeye ihtiyaç duyulmuş. Bu plan, o dönemde İspanya'ya hakim olan rasyonalist hareketten doğmuş. Matheu, Türkiye'de de Kars'ta bu plana benzer rasyonal bir planın olduğunu belirtti. "Hatta bu plan o kadar rasyonel ki Sovyet planı gibi de algılanabilirdi," diye de ekledi.

Barselona'da, kamusal konut üretim politikaları çok önemli. Çünkü bu toplu konutlar, daha sonra favelalara dönüşebiliyor. İspanya'da gecekondu mahallelerinde "favela" deniyor.

Ayrıca, kent, 90'larda olimpiyatlara hazırlanırken de büyük bir gelişme yaşadı. Dört faklı olimpiyat bölgesi kent içinde yerini alırken, bu bölgelere bağlantı yollar yapıldı ve kamusal ulaşım sistemi de planlandı. Fakat, bu 4 olimpiyat alalnını birbirine bağlayacak olan ve ayrıca tüm şehrin çevresinden geçecek olan "ring yol" da, o dönemde, vatandaşların vergi ödememelerinden dolayı çok büyük zorluklarla tamamlanmış.


Barselona'da yapı adaları ve oluşturdukları meydanları anlatan bir görsel çalışma...

En önemli kamusal alan elemanı olan "meydanlar", Barselona'da çok önemli. Bu yüzden, de her dört adanın kesiştiği yerde bir meydan oluşmuş. Bu grid plan düzeninde olabilecek bir durum. Tarihi kent merkezinin etrafı da tipik grid planın dahil olduğu alanda kalıyor.

Kamusal kullanımın ve kamu yararının kentsel kaliteyi arttırmada birinci derecede önemli olduğunu vurgulayan bu konferans, İstanbul gibi bir metropolde, kamu kullanım araçlarına ve kamusal yararla ilgili kendimize ve özellikle yönetime dönüp bakmamızı hatırlatıyor...

YorumlarYorum Sayısı: Henüz hiç yorum yapılmamışBütün yorumları forumda okuyun!
Bütün yorumları forumda okuyun!
Takvim
<<Haziran 2011>>
Pzt Sal Çar Per Cum Cmt Paz
    1 2 3 4 5
6 7 8 9 10 11 12
13 14 15 16 17 18 19
20 21 22 23 24 25 26
27 28 29 30      
Haber Bölümleri
Haber Kategorileri
Yayınlanan haberlere günlük olarak yukarıdaki takvimden, haberlerin kategorilerine ise aşağıdaki listeden ulaşabilirsiniz.