İnönü Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Kemal Duruhan, zaman zaman insanların tepkisini çeken akarsulara kurulan barajlar ve HES'lerin aksine durgun suya kurulan sistemdeki bir düzenek ile elektrik enerjisi üretebilecek bir sistem geliştirdi.
Pınar Dumlupınar
Cumhuriyet Haber Portalı- İnönü Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Kemal Duruhan, kömür ve doğal gaza ihtiyaç duymayan, durgun sularda elektrik enerjisi üretilebilen bir proje geliştirdi.
Bu proje ile HES ve nükleer santrallere çok fazla ihtiyaç kalmayacağını savunan Duruhan, "Tamamen çevre dostu olan bu sistem, bir memleketteki ve dünyadaki elektriği 300-400 kat artırabilir. Platform yüzer hale getirildiğinde ise bu sistem gemi ulaşımında da kullanılabilir" dedi.
Sistem, durgun su (deniz, göl, gölet, havuz) içerisinde zemsine konuşlanmış olarak yapılan kenarları duvarlarla çevrili, ortası zeminden yukarısına kadar açık ve atmosferle temasta, üstü durgun su seviyesinin yukarısında kalan, dış duvarına bitişik, bir kısmı su içerisinde ve durgun su kütlesinden yüksek bir yapıda geçişli su haznesi olan ve cebri boru ile akış halinde olan suyun akım borusuna aktarılarak elektrik enerjisi üretildiği bir hidroelektrik santral.
Duruhan, projenin Cumhurbaşkanı'ndan bakanlıklara ve dünyanın her yerine gönderildiğini ancak Türk girişimcilerden geriye dönüş olmadığını söyledi.
Farkı, durgun su içine konuşlandırılması
Sistem akarsu rejimi üzerine değil; durgun su içerisine konuşlandırılıyor. Bu hidroelektrik
santralleri durgun su hacminin kapasitesine bağlı olarak değişik yerlerde ve değişik büyüklüklerde tekil ve çoklu bir şekilde bir veya birden fazla türbinli olarak tasarlanabiliyor.
Nasıl çalışıyor?
İnönü Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Kemal Duruhan, projenin çalışma sistemini şöyle anlattı, "Cebri boru ağzının sürülerek bir kapak ile kapatılıp, geçiş borularının su haznesi içerisindeki ve dışarısındaki kısımlarının ağızlarının küçük bir tıklanma ile kapatılarak su haznesine, üstündeki kapağından içerisinin tamamen su ile doldurulmasıyla çalışmaya hazır hale getiriliyor. Üst seviyesi durgun su kütlesinin seviyesinden yukarı ve alt seviyesi durgun su kütlesinin seviyesinden aşağı olan cebri borunun ağzının kapağının açılmasıyla yer çekimi etkisindeki suyun ivmelenerek aşağıya doğru akmasıyla oluşan çekimle durgun su kütlesi, geçiş borularının kapaklarının açılması yoluyla su haznesine aktarılıyor. Cebri borudan akan su atmosfer basıncıyla temasta ve açık ortamda akım borusuna akıtılarak elektrik üretimi gerçekleştiriliyor. Sonrasında akışına devam eden su, akım borusunun santral binasının dışında kalan, borunun dışarısına doğru açılan ve içerisine doğru kapanan kapaklı kısımlarından durgun su kütlesi içerisine tahliye ediliyor."
Dikkat edilmesi gereken hususlar
Kemal Duruhan, bu sistemde dikkat edilmesi gerekenleri şöyle açıkladı, "Geçiş borularının su haznesi içerisinde kalan ağız kısımlarının toplam genişliği cebri boru ağzının genişliğinden daha az olmamalı. Cebri boru ile akım borusu daire çapları aşağı yukarı birbirine eşit ve geçişli su haznesi içerisindeki su kütlesinin cebri boru içindeki su kütlesine yüksek basınç uygulayabilmesi için geçişli su haznesinin sola doğru hafifçe eğik durumda konuşlandırılması gerekiyor."
Sistem Karadeniz için daha uygun
Duruhan, sistemin, daha çok Karadeniz için uygun olduğuna dikkat çekerken, Türkiye'nin deniz kenarları ve göller bölgesi başta olmak üzere her tarafının bu sisteme uygun olduğunu belirtti.
Çevre kirliliği yaratmıyor
Doç. Dr. Kemal Duruhan, çevre kirliliği açısından diğer projelerden farkını ise şu sözlerle
açıkladı: "Bu projenin çevre kirliliği açısından diğerlerinden farkı şudur; temiz ve sürdürülebilir enerjidir. Doğal gaz, kömür kullanmıyor, üstelik kurulumu da ucuz. Yeter ki şirketler, devlet istesin kısa zamanda uygulanabilir. Tamamen çevre dostu olan bu sistem tüm fosil yakıtları enerji üretiminde, kara ve deniz ulaşımında tamamen devre dışı bırakacak bir anlayış üzerine kurulmuştur."