Geçen iki haftadaki İstanbul Film Festivali maratonu ardından bir kez daha anladım ki, film izlemekle, sinemaya gitmek farklı şeyler.

Venedik'te ölüm, Emek'te uyku
İçinde festival biletlerinin olduğu kalınca bir zarf gelirdi eve. Merakla açardım. Acaba hangi filmlere yer bulmuşum? Yaşasın en çok istediğim filmin biletleri artık benim. AKM önündeki sabahlamaya değdi. Seçilmiş bir azınlığın parçasıyım. Böyle hissederdim.

Hangi yıldı hatırlamıyorum. Visconti'nin Thomas Mann uyarlaması Venedik'te Ölüm biletleri çıkmamıştı zarftan. Bafta ve Cannes ödüllü bu filmi kaçırmak istemiyordum. Son anda gitmekten vazgeçen bir arkadaşım bana biletlerini teklif ettiğinde hemen kabul ettim. Emek Sineması. Gece 12 seansı. Olsun. Elimde iki bilet, ortak diğer bir arkadaşımızla buluşmak üzere sinemanın kapısında bekliyorum.

Ama arkadaşım gelmiyor, yerine başka birini göndermiş. Böylece tuhaf bir sinema kör randevusu geliyor başıma. Olsun. Salon kararıyor, film başlıyor. Emek Sineması'nın çok oturulmuş koltukları rahat. Film ağır. Hem de çok ağır. Öldürmüyor ama uyutuyor. Göz kapaklarım ağırlaşıyor. Başımı dik tutamıyorum ve yanımda oturan arkadaşımın arkadaşının arkadaşı yabancının omzuna koyuveriyorum.

O da çenesini anlıma dayıyor. Uyku onu da sarmış. Bir süre filmi dinliyorum. Sonra, hiç tanımadığım bu adamın omzunda, hayatımın en tatlı, en koyu uykularından birine bırakıyorum kendimi. Film bitiyor. Işıklar yandı. Yan yana ama uzak çıkışa doğru yürüyoruz. Ayrılırken göz göze gelip, yaptığımız yaramazlığı paylaşıyoruz. Bir daha onu hiç görmedim. Bir daha da Venedik'te Ölüm'ü izlemeye teşebbüs etmedim.

Hatta bazen sırf birinin atmosferine girmek için bile gidilir sinemaya
Böyledir işte sinemaya gitmek. Film izlemekten çok, başka birinin atmosferine girmektir. Kaçamakça el ele tutuşmak için de olur, aynı zevki paylaşan bir topluluğun bir parçası olmak için de. Koltukların birbirine bağlı olması gibi, izleyicileri de birbirine bağlar sinema salonu. Tepkiler kolektiftir, bulaşıcıdır. Birlikte gülünür. Birlikte korkulur. Tek tük ağlayanlar birbirlerini tanımasalar da teselli eder.

Sinemaya gitmekle, film izlemek aynı şey değil artık
Bu iki eylem birbirinden gittikçe uzaklaşıyor. Filmler de zaten ikiye ayrılıyor: -Vizyona girmesini beklemeden hemen şimdi, çeşitli marifeterle ele geçirip izlediğimiz filmler. -DVD'si çıksın, bir yağmurlu pazar günü yapacak bir şey olmadığında izlerim filmleri. "Bu filmi büyük perdede izlemek lazım" teranesi, hâlâ sağda solda karşımıza çıksa da, artık geçerli değil, kabul edelim. Sinema perdesinin sunduğu sihrin, ev tipi modelleri çoktan çıktı. Taksitle satılıyor.

Asıl konu kontol değil mi?
Film izlemek bir kontrol eğlencesi olmuş durumda. İleri sar, geri sar, durdur, internete gir, kalk bir şeyler ye, sıkıldıysan çıkar başka bir film tak. Şımardık biraz da. İstediğimiz film, ya indirilmeyi bekliyor ya köşebaşında satılıyor. Bir de sahip olma hızımız ve açlığımız, izleme kapasitemizi aştı. Birikiyor da birikiyor filmler harici disklerde. Bir filme sahipsek, izlemiş kadar oluyoruz mudur, nedir?

Emek Sineması'nı biz öldürdük
Kontrol bizdeyken film izlemeyi sinemaya gitmekten daha çok seviyoruz. Sinemaya gitmiyoruz. Emek Sineması gibi, filmin yanında ekstradan en fazla patlamış mısırla frigo sunan mekanları öldürdük işte el birliğiyle. Benzerleri de uzatmaları oynuyor. Ayakta kalan AVM içi sinema salonları hafta içi gündüz seanslarında on kişiye gösterimler yapıyor. Muhtaç değiliz sinema salonlarına. Sinemaya gitmek tam teslimiyet demek. İki saat boyunca kontrolü makiniste vermek. Eğer, cep telefonumuzu kapayacak kadar da görgülüysek, tam bir kaçış! En büyük kontrol aslında bu kaçışı yaşayabilmek değil mi?