Kültür sayfasında tasarımın ne işi var? Öyle ya! Gazetelerin artık tasarım sayfaları, tasarım ekleri var. Tasarım konuşma
diline iyice sızdı. Olur olmaz her yerde karşımıza çıkmağa başladı. TV programları, fuarı, dükkânları var. Eh böyleyken böyleyse, en baştaki soruya cevap verilebilir. Tasarımın kültür sayfasında 'işi olur'.

Peki tasarım bir süs, bir eklenti, bir aksesuvar mıdır? Kuşkusuz değildir. Tasarım sanatla hayat arasında duran bir güzellik değildir. Tasarım bir ürünün fiyatına 2 kuruş fazla istemek üzere icat edilmiş bir cinlik de değildir. Tasarım tüketicisinin beklentilerine (ne beklentisi, düpedüz hayallerine!) yakın olan ürünün formülünde bulunması zorunlu o şey'dir. Küresel
rekabetin olmazsa olmazıdır. Gökten, kanatlı perilerden medet uman bir tür yaratıcılıkla hiçbir ilişiği yoktur.

Domus dergisi dostum E. Sottsass ile bir söyleşi yapmış. O, tasarım dünyasının bilgesi. 89 yaşında, çok genç. Düşünerek ve asıl hissederek tasarlamağa devam ediyor. Tasarlarken bir yandan da dünyaya bakmaya, fotoğraf çekmeye, yazmaya devam ediyor.

Söyleşide 'hayvanların ihtiyaçları için tasarımlar' dizisinin nereden doğduğunu sormuşlar. "Günümüzde varoluş nedeni olmayan bir sürü tasarım ve şey olduğunu ortaya koymak için. Nasıl gece yaşayan kelebekler için bir televizyon tasarımı
yapmanın nedeni yoksa." Tasarımın bir süs olmadığını daha güzel kimse söyleyemez.

Üretilmemiş tasarımlarını da sormuşlar. "Tasarladıklarımın o kadar azı inşa ediliyor ya da üretiliyor ki ben kendime kuramsal mimar ya da kuramsal tasarımcı diyorum." Öyle kuramsal ki, tasarımlarının pek çoğu tasarım tarihinin köşetaşlarından.

Sottsass sanayiden bahsederken zurnanın o acayip sesi çıkardığı yere dokunuyor. "... Zumtobel için seve seve bir lamba tasarladım. Sonradan bir ödül de aldı. Bunu başkanı çok sevimli olduğu için ve onunla iyi konuştuğumuz için yaptım.
Birlikte konuşabiliyor ve birbirimizi anlıyorduk. Aynı durum Olivetti için de söz konusu idi." Sottsass efsanesinde
tasarımcıyı bir tür züppe değil, bir yakın arkadaş olarak fabrikalarına alan aydın patronların da payı var.

Türkiye ekonomisinin geleceği iki şeye endeksli: KOBİ ve marka. Tüm dualara onlarla başlanıp onlarla amin deniyor. Gelgelelim tasarımdan bahis yok. Patronlar magazin fotoğraflarında tasarımcılarını yanlarına alıyorlar. Tasarımı yarışma
sınırından beriye, yanlarına sokmuyorlar.

Varsa, yoksa 'genç tasarım' yarışması. Olgunu varmış hissi yaratsın diye. Tasarım PR malzemesi ya da ürünün fiyatını yukarı çekmek için bahane. Oysa, tasarımla çalışmak için artık aydın olmağa bile gerek yok. Patronluğun gereği. KOBİ'lere
gelince, tasarım onların ufkunun tümüyle dışında.

Tasarımcılarsa şimdilik yakınıyor. Kesin olan, tasarımı elbirliğiyle vazgeçilebilir bir ayrıntı haline getirdiğimiz.

Tasarım konusunda çabalayan AD dergisi sessizce kapandı. Kötü oldu. Açık olsa belki Sottsass'ın söyleşisi orada yayımlanır üzerine bir de tartışma yapılırdı.