Devletin, belediyelerden kaynaklanan 15 milyar Yeni Türk Lirası’nı aşan alacağını tahsil etmek için geliştirdiği yöntem sonuç verdi.

Sürekli büyüyen borç yükü altında temel hizmetlerini bile aksatma tehlikesi ile karşı karşıya kalan belediyeler, borçları yeniden yapılandırma projesine sıcak baktı. Hazine, Belediye ve Büyükşehir Belediye Kanunlarına istinaden, yerel yönetimlerin bütün borçları için 31 Aralık 2005’e kadar bir uzlaşmaya gidilmesi yönünde çağrıda bulundu. Bu çağrıya cevap veren belediyelerden 14’ünün borçları yeniden yapılandırılırken, toplam 2,3 milyar YTL’lik borç silindi. Söz konusu uzlaşma protokolleri geçtiğimiz ay Bakanlar Kurulu’nca onaylandı. Bazı belediyeler ise uzlaşmaya yanaşmadı. 2005’in üçüncü çeyreği sonuçlarına göre sadece Hazine’nin belediyelerden vadesi geçmiş alacakları 11,2 milyar YTL’yi buluyor. SSK primi, vergi, elektrik borçlarıyla toplam miktar 15 milyar YTL’ye ulaşıyor.

Yuvacık Barajı dolayısıyla borç batağına saplanan Kocaeli Belediyesi’nin sadece ana para borçları 1,6 milyar YTL’yi buldu. Mevcut durumda uygulanan faizlerle Kocaeli Belediyesi’nin gecikme zammı ve faiz borcu ise 2,9 milyar YTL’ye ulaştı. Yapılan hesaplamalarda Toptan Eşya Fiyat Endeksi’nin kullanılması halinde faiz borcu 1 milyar 498 milyon YTL’ye, düşük olan değerleme tutarında ise 1 milyon 428’e geriledi. İki ayrı hesabın arasında 70 milyon YTL’lik fark oluştu. Yasaya göre hangi hesap daha düşük çıkarsa o kullanılacağı için düşük değerleme esas alındı. Bu tutar anaparayla toplandı ve son olarak borç 3 milyar 119 milyon YTL’ye düştü. Yani 1 milyar 489 milyon YTL silinmiş oldu. Uzlaşma yoluna giden diğer belediyeler ise Adana Büyükşehir Belediyesi, Adapazarı Büyükşehir Belediyesi, Antalya Büyükşehir Belediyesi, Bursa Büyükşehir Belediyesi, Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi, Erzurum Büyükşehir Belediyesi, İstanbul Büyükşehir Belediyesi, Adasu Genel Müdürlüğü - Sakarya, DİSKİ Genel Müdürlüğü - Diyarbakır, ESKİ Genel Müdürlüğü - Erzurum, GASKİ Genel Müdürlüğü-Gaziantep, ISU Genel Müdürlüğü - Kocaeli ve SASKİ Genel Müdürlüğü - Samsun oldu. Hazine’ye borcu olan belediyeler bu yıl haziran ayının sonuna kadar uzlaşma yoluna gitme hakkına sahip. Edinilen bilgiye göre 100’ün üzerinde daha belediye, yeniden yapılandırmada anlaşabilmek için Hazine’ye başvuruda bulundu.

Ankara, uzlaşmaya yanaşmıyor
Büyükşehir belediyeleri’nin Hazine’nin çağrısına uymak konusunda istekli tavırlarına rağmen Ankara, masaya oturma konusunda çok hevesli görünmüyor. Hazine çevreleri, Belediye Başkanı Melih Gökçek’in metro, yol, köprü gibi halkın birebir kullandığı yatırımları bahane ederek borcunu ödemekten kaçındığını savunuyor. Ankara Büyükşehir Belediyesi’nden yapılan açıklamada ise “Hazine bizi diğer belediyelerden ayrı olarak çağırdı. Görüşmeyi yaptık; ancak ödemelerin makul olması gerekirken, Hazine bizden borcun yüzde 40’ını istedi. Bunu ödemeye hiçbir belediyenin gücü yetmez.” ifadelerine yer verildi.

İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin mahsuplaşmasında ise ilginç bir durum yaşandı. İstanbul Belediyesi’nin 88 bin YTL olan borcu 58 bin YTL’ye düşürüldü. İETT’nin borcu 17 milyon YTL’den 15 milyon YTL’ye, İDO’nun borcu ise 1,2 milyon YTL’den 1,1 milyon YTL’ye geriledi. Uzlaşma Komisyonu kararında mahsuplaşmanın dayanağı olan 5393 sayılı kanuna göre belediyelere bağlı kuruluşların mahsuplaşabilmesi için borcun büyükşehir belediyesi tarafından ‘belediye meclisi kararıyla’ üstlenilmesi gerektiği belirtildi. İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin ise böyle bir karar almadığı, bu nedenle İETT ve İDO’nun uzlaşma kapsamı dışında bırakıldığı kaydedildi.